Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
172
"/>
trà cadaueri, & vinum aceto, vt compoſita. </
s
>
<
s
>Ita fit, vt falſum penitus exiſtimare debeamus inter
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1267
"/>
<
lb
/>
ſubſtantiæ formas oppoſitionem certam non exiſtere, cuicuimodi illa ſit. </
s
>
<
s
>Non igitur illa eſt ve
<
lb
/>
ra cauſſa, cur generatio ſit inter contradicentia, quia ſubſtantia certa careat oppoſitione. </
s
>
<
s
>Si igi
<
lb
/>
tur quòd ſit inter contradicentia ſeparat mutationem à motu: planum quòd non ex illo muta
<
lb
/>
tio à motu diſtinguenda erit, quod
<
expan
abbr
="
incertã
">incertam</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
lateq́
">lateque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>patentem oppoſitionem includat. </
s
>
<
s
>Simplicius
<
lb
/>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
attulit item alias differentias inter motum & mutationem quæ neſcio ſatis'ne conſentiant cum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1268
"/>
<
lb
/>
dogmatis Ariſtotelis. </
s
>
<
s
>Primùm quidem, inquit, dum è ſemine fit homo, ſemen non remanet:
<
lb
/>
dum verò ex nigro fit album, remanet album, homo .ſ. </
s
>
<
s
>qui actu exiſtit. </
s
>
<
s
>Deinde verò quia nulla
<
lb
/>
eſt mutatio quæ non contineat aliquid actuoſi atque patibilis.
<
foreign
lang
="
grc
">ἐνεργητικὸν</
foreign
>
ipſe vocat &
<
foreign
lang
="
grc
">παθη
<
lb
/>
τικὸν</
foreign
>
. </
s
>
<
s
>Sed cùm in efficacitate & perpeſsione ſint plus & minus; vbi plus ſit perpeſsionis quàm
<
lb
/>
efficacitatis, id nomine tranſmutationis appellari, vbi verò contrà plus efficacitatis, illi nomen
<
lb
/>
fuiſſe motum. </
s
>
<
s
>Itaque latio motus, generatio verò tranſmutatio dicta eſt, quòd plus patitur in
<
lb
/>
generatione materia quàm corpus, dum ſecundùm locum mouetur. </
s
>
<
s
>Etenim generatio
<
expan
abbr
="
nũquam
">nunquam</
expan
>
<
lb
/>
ſine ſubſtantiæ cuiuſdam pernicie miniſtratur, ſæpiſsimè motus. </
s
>
<
s
>Tertiò, quòd in iis qui verè mo
<
lb
/>
tus appellantur; hi verò ſunt latio, alteratio, & incrementum, eſt aliquod ſemper quod factum
<
lb
/>
eſt, & mutatum eſſe dicitur: at in mutatione, huiuſmodi verò eſt generatio, nil tale reperitur; in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1269
"/>
<
lb
/>
hac
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
quod mutatur, poſteà factum non eſt. </
s
>
<
s
>quippe quòd mutetur ſemen, non tamen id quod
<
lb
/>
factum eſt, ſit poſteà ſemen. </
s
>
<
s
>Nam vt iam aliquid de prima differentia dicam, accidentis
<
expan
abbr
="
ſubſtan-tiæq́
">ſubſtan
<
lb
/>
tiæque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>mutationis ratio non videtur eſſe diſsimilis: quippe quòd ex non albo in album ſit muta
<
lb
/>
tio, ex nigro in album motus, & tamen quemadmodum remanet nigrum, ſic remanet
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
album
<
lb
/>
quia .ſ. </
s
>
<
s
>remanet ſubiectum nigri & non albi quod eſt actu. </
s
>
<
s
>idem
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
homo eſt qui è nigro & non
<
lb
/>
albo factus eſt albus. </
s
>
<
s
>Quantum verò eſt de ſecunda, actuoſum illud quod motui tribuitur, am
<
lb
/>
biguum eſſe videtur; idcirco etiam ad tantum philoſophum defendendum ſingula eius vocis ſi
<
lb
/>
gnificata recenſenda ſunt, vt id quod ad rem facere videatur,
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
ſatis ab ipſo expreſſum fuerit,
<
lb
/>
ſeligamus. </
s
>
<
s
>Nam dici ſolet actuoſum, id à quo permanat aliqua forma ad aliud; prætereà quòd
<
lb
/>
eſt de pręſentia formę
<
expan
abbr
="
ſecũdùm
">ſecundùm</
expan
>
partes, ſeu gradus in eo quod eſt poteſtate, quatenus huiuſmodi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Verùm neutro modo ſumptum actuoſum conſtituit differentiam inter motum & mutationem;
<
lb
/>
proptereaquòd actuoſum primi ſignificati, non innititur mobili, ſed motore, in eo manens indi
<
lb
/>
uiduè, & proinde extraneum eſt, ſi ad motum referas. </
s
>
<
s
>Quin etiam quòd mutatio ſit cum per
<
lb
/>
peſsione, non eſt id ita eius proprium, quin ſibi ſit cum motu commune. </
s
>
<
s
>Neque etiam id per
<
lb
/>
petuò verum in omni mutatione, quandoquidem ſi fuerit interna functio, hæc certè mutatio
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1270
"/>
<
lb
/>
eſt perpeſsio, ſed perfectio, vt videre, neque mutatio ſimpliciter .i. </
s
>
<
s
>ſolus progreſſus, & ab omni
<
lb
/>
actu ſeiunctus: cùm ſimul viſio fiat & viſum ſit. </
s
>
<
s
>immo tantum abeſt, vt in tali mutatione conti
<
lb
/>
neatur ratio perpeſsionis, vt actionis nomine vocetur. </
s
>
<
s
>dicitur
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
<
foreign
lang
="
grc
">ἐνέργεια</
foreign
>
, & omnis denique mu
<
lb
/>
tatio, quæ eſt de poteſtate ſecunda ad
<
expan
abbr
="
actũ
">actum</
expan
>
ſecundùm ſine vllo perpeſsionis genere fieri videtur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quocirca non ex perpeſsione mutatio conſtituitur. </
s
>
<
s
>Verùm quia de hoc genere mutationis in
<
lb
/>
præſentia nihil agimus, cùm ſit per accidens, vt poſteà dicetur, tranſeamus ad alterum ſignifica
<
lb
/>
tum
<
foreign
lang
="
grc
">ἐνεζγείας</
foreign
>
quod eſt aliquid actus eſſe præſens in materia, dum fit motus. </
s
>
<
s
>Certè ſi talem
<
foreign
lang
="
grc
">ἐνέρ
<
lb
/>
γειαν</
foreign
>
ipſe repellat ab ortu, mihi videtur aduerſus Ariſtoteli
<
expan
abbr
="
aſſumẽti
">aſſumenti</
expan
>
in motu generatim ſub quo
<
lb
/>
item generatio continetur, ineſſe rationem actus, & in hoc planè ſignificato acceptum videtur
<
lb
/>
actuoſum in definitione motus, cùm dicitur eſſe actus eius quod eſt poteſtate, quatenus huiuſmo
<
lb
/>
di: quinimmo aſſerit Ariſtoteles, generationem eſſe actum generabilis, & fortè plus quàm motus
<
lb
/>
ſit actus mobilis, vt alterabilis alteratio, quanto potior eſt actus ſubſtantiæ quàm accidentis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quòd, ſi preſsius acceperit Simplicius, quia .ſ. </
s
>
<
s
>in motu ſemper aliquid factum ſit, in mutatione,
<
lb
/>
ea verò eſt generatio, nequaquam: profectò, vel immemor, vel negligens fuerit, quippe qui, aut
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1271
"/>
<
lb
/>
non meminerit etiam ab Ariſtotele litterarum monumentis fuiſſe
<
expan
abbr
="
cõmendatum
">commendatum</
expan
>
, in ortu quoque
<
lb
/>
aliquod
<
expan
abbr
="
factũ
">factum</
expan
>
ſemper extare, vt in ædificio fundamenta, & in animalis productione cor, aut epar,
<
lb
/>
aut, ſi id minus placebat, hoc in interpretatione illius loci monere debuerat, & docere, quemad
<
lb
/>
modum factum in generatione ſubſiſteret quod ab actu & alterato in alteratione & auctione di
<
lb
/>
ſcreparet. </
s
>
<
s
>Si factum id accipit quod à motus fine denominatur, vt ſemen & hominem, nam ſe
<
lb
/>
men fit planta, & homo fit albus, & illud factum non remanet, ſed interit: homo remanet factus
<
lb
/>
albus, & ibi ſolùm reſtat materia quæ poteſtas eſt: hîc etiam ſupereſt actu homo, audiuimus nu
<
lb
/>
per etiam in mutatione remanere actu ſubiectum. </
s
>
<
s
>Quare non erit id mutationis generatim,
<
lb
/>
ſed ortus ipſius ſpeciat impeculiare & proprium. </
s
>
<
s
>Itaque non erit hoc reddere rationem, cur ge
<
lb
/>
neratio vocetur mutatio, quod eſt nomen commune multis aliis mutationibus, ſed differentiam
<
lb
/>
propriam generationis ipſius afferre. </
s
>
<
s
>Quapropter negari non poteſt, quin energia
<
expan
abbr
="
cõmuniter
">communiter</
expan
>
<
lb
/>
ad motum
<
expan
abbr
="
mutationemq́
">mutationemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>pertineat. </
s
>
<
s
>Forte eam differentiam voluit notari Simplicius quam item
<
lb
/>
ab Ariſtotele
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
animaduerſam fuiſſe ſcimus, quia mutatio ſit cum aliqua labe & detrimento ſub
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1272
"/>
<
lb
/>
ſtantiæ, motus verò nihil deterat de ſubſtantia. </
s
>
<
s
>Atque ita quidem profitetur vera Simplicius, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>