Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002234">
                <pb pagenum="189" xlink:href="025/01/193.jpg"/>
              volunt enim, compreſſionem aëris explicandam eſſe per ſpiras, vel arcus
                <lb/>
              tenſos, aut certè per motum longiorum Atomorum, qui majus ſpatium
                <lb/>
              poſtulet; ſed ex iis quæro, cur ſpira illa tenſa ſit, vel compreſſa; & cur in
                <lb/>
              eo ſitu, in quam redacta eſt, non permaneat; ac demum, vnde vim illam
                <lb/>
              habeat, qua ſe reducit, ſeu reducere nititur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002235">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002236"> Reſpondebunt illico, rationem ab ipſa ſpiræ, vel aëris figu­
                <lb/>
              ra petendam eſſe, vt videre eſt in artefactis, quorum analogia ſatis
                <lb/>
              favet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002237">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002238"> Sed inſto, & quæro, vnde habeant prædictæ
                <expan abbr="aẽris">aeris</expan>
              particulæ,
                <lb/>
              vt ſpiræ ſint, vel arcus, vt hanc potiùs, quàm aliam figurám poſtulent, ac
                <lb/>
              proinde amiſſa illa ac mutata, tantum niſum exerant, vt ſeſe in eam reſti­
                <lb/>
              tuant; prætereà vnde tanta vis motrix, tum in ſpiris, vel arcubus aëris, tum
                <lb/>
              etiam ſecundùm aliam hypotheſim, in oblongis illis particulis? </s>
              <s id="s.002239">ad quid
                <lb/>
              enim motus ille circularis? </s>
              <s id="s.002240">quid quæſo hic ad illam particulam facit, aut
                <lb/>
              confert? </s>
              <s id="s.002241">Pro his aliiſque ſimilibus, ad primum naturæ inſtitutum omnino
                <lb/>
              confugient; cur ergo idem mihi non liceat? </s>
              <s id="s.002242">Quod verò ſpectat ad analo­
                <lb/>
              giam artefactorum, non habet locum in hac controverſia; alioquin peti­
                <lb/>
              tur, vt aiunt, principium: quæro enim, cur arcus tenſus, vel ſpira tenſa tan­
                <lb/>
              ta vi redeat, ac ſeſe reſtituat; & dico rationem inde petendam eſſe, quod
                <lb/>
              ſcilicet pori ita ſint diſpoſiti, vt ex Lunatione arcus v.g. multa compreſſio
                <lb/>
              contentæ in iis materiæ conſequatur; dicis autem illam materiam ideò
                <lb/>
              comprimi, ſeu tendi quia ex minimis ſpiris, vel arcubus conſtat; idem igi­
                <lb/>
              tur probas per idem. </s>
              <s id="s.002243">Itaque, quidquid eſt, quidquid agit, ſeu movetur,
                <lb/>
              propter illum finem eſt, ad quem à Natura deſtinatur, movetur que, vt il­
                <lb/>
              lud obtineat; video lapidem, & alia corpora tam recta linea, ſublato im­
                <lb/>
              pedimento ad idem centrum tendere, vt nunquam ab illa diſcedant: quam­
                <lb/>
              obrem verò? </s>
              <s id="s.002244">quia ſcilicet finis lapidis aliorumque corporum gravium eſt
                <lb/>
              globum totalem conſtituere, ſeu componere ſimul cum aliis; vt ergo fi­
                <lb/>
              nem illum vel obtineant, vel obtentum indemnem ſervent, illa vi pollent,
                <lb/>
              qua deorſum ferantur, aut ſaltem connitantur; finem autem retum ex ipſo
                <lb/>
              vſu, vſum ſenſu ipſo percipimus; ex his vides, non eſſe fortè, cur hæc
                <lb/>
              Democritus rideat; ſed hæc obiter, quæ hujus inſtituti non ſunt, nec hujus
                <lb/>
              loci. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002245">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              Hæc tamen vel obiter indicaſſe profectò non oberit; ſed
                <lb/>
              quæſo te, ad alias rationes orationem ac ſermonem reevoca. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002246">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002247"> Nonò, ſi veſicam cyprinam, vel alterius generis, aperto fora­
                <lb/>
              mine priùs exhauſtam aëre, eoque expreſſo, arcto ligamine ad foramen ſtri­
                <lb/>
              ctam, appenſamque circa extremitatem interioris fiſtulæ D, tum infuſo
                <lb/>
              Mercurio, admotoque, ac deinde ſubducto, vt ante, digito, vbi deſcendit
                <lb/>
              Mercurius in CI, præfata veſica ita intumeſcit, vt vix immiſſo anhelitu,
                <lb/>
              adeò tensè intumeſcene videatur: hoc experimentum certum eſt, illudque
                <lb/>
              multi probarunt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002248">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002249"> Iam aliquid de illo in audieram; ſed quid inde contra va­
                <lb/>
              enum? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002250">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002251"> Quid inde, inquis; miror à te non videri; ſi enim ſpatium CD </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>