1collo, turdi magnitudine, quæ aduerſus cau
datas ſimias: quarum ibi numerus eſt in
credibilis, hoc modo ſe munit, vt nec homo
tot commoda aduerſus periculum inuenire
queat. Eligit primò arborem excelſam ac
ſpinis obſitam, vt metu terreatur ob altitu
dinem, & à ſpinis arceatur ob incommo
dum. Ramis huius arboris maximè aculeatis
ſuſpendit nidum prædurum, ne frangi ab
inimico poſſit: inſtruit aditum anguſtum, vt
hoſtis arceatur, ipſa ingredi: latum in imo,
vt commodè cum pullis degere poſſit, tum
maximè quòd in eodem excrementa illo
rum colligere cogitur, nullo exitu patente
alio, quàm is, per quem in ſuprema parte eſt
ingreſſus. Verùm quia hoſtem vti nouit, ma
nu non ſecùs, quàm hominem nidi longitu
dinem ad quatuor palmos extendit, vt cùm
manum immiſerit, etiam procul abſit ab
imo, atque ea ratione oua, vel pullos, qui in
tùs latent, tuatur.
datas ſimias: quarum ibi numerus eſt in
credibilis, hoc modo ſe munit, vt nec homo
tot commoda aduerſus periculum inuenire
queat. Eligit primò arborem excelſam ac
ſpinis obſitam, vt metu terreatur ob altitu
dinem, & à ſpinis arceatur ob incommo
dum. Ramis huius arboris maximè aculeatis
ſuſpendit nidum prædurum, ne frangi ab
inimico poſſit: inſtruit aditum anguſtum, vt
hoſtis arceatur, ipſa ingredi: latum in imo,
vt commodè cum pullis degere poſſit, tum
maximè quòd in eodem excrementa illo
rum colligere cogitur, nullo exitu patente
alio, quàm is, per quem in ſuprema parte eſt
ingreſſus. Verùm quia hoſtem vti nouit, ma
nu non ſecùs, quàm hominem nidi longitu
dinem ad quatuor palmos extendit, vt cùm
manum immiſerit, etiam procul abſit ab
imo, atque ea ratione oua, vel pullos, qui in
tùs latent, tuatur.
Regulus.
Paſſer muſ
catus auium
minimus.
Paſſer muſ
catus auium
minimus.
Paſſer ſtul
tus.
tus.
Præſtant aures mirum in modum genera
liter ingenio, ſagacitatéque, quòd fructibus
non plantis, aut deteriore aliqua colluuie
nutriantur, & in aëre puriore degant. Atque
inter cæteras pſittacus, quòd grandi ſit ca
pite, atque in India cœlo ſyncero naſcatur:
vnde etiam didicit non ſolùm loqui, ſed me
ditari. Meditantur ob ſtudium gloriæ, parti
cipes enim ſunt, & huius, & amoris, vnde
memoria non vulgaris illis. Eſt varietas eo
rum in coloribus magna, vnde pulcherrimi
etiam apud Indos exiſtimantur: nam præ
ter colorum aptam varietatem illam, ſplen
dor etiam quidam affulget. Roſtri partem
ſuperiorem ſola hæc auis mouet, ſed non
adeò frequenter aut euidenter, vt inferio
rem: ipſa verò inferior pars, quæ collo iungi
tur, diuiſa eſt: his duobus ad omni anima
lium genere pſittacus diſtinguitur. Vt Cæſar
Scaliger, partim benedixerit, quòd ſuperio
rem partem moueat, partim malè cum cro
codilo eum aſſimilauerit.
liter ingenio, ſagacitatéque, quòd fructibus
non plantis, aut deteriore aliqua colluuie
nutriantur, & in aëre puriore degant. Atque
inter cæteras pſittacus, quòd grandi ſit ca
pite, atque in India cœlo ſyncero naſcatur:
vnde etiam didicit non ſolùm loqui, ſed me
ditari. Meditantur ob ſtudium gloriæ, parti
cipes enim ſunt, & huius, & amoris, vnde
memoria non vulgaris illis. Eſt varietas eo
rum in coloribus magna, vnde pulcherrimi
etiam apud Indos exiſtimantur: nam præ
ter colorum aptam varietatem illam, ſplen
dor etiam quidam affulget. Roſtri partem
ſuperiorem ſola hæc auis mouet, ſed non
adeò frequenter aut euidenter, vt inferio
rem: ipſa verò inferior pars, quæ collo iungi
tur, diuiſa eſt: his duobus ad omni anima
lium genere pſittacus diſtinguitur. Vt Cæſar
Scaliger, partim benedixerit, quòd ſuperio
rem partem moueat, partim malè cum cro
codilo eum aſſimilauerit.
Pſittacus.
Pauo noſter.
Nullam tamen auem pulchriorem pauo
ne noſtro fingere naturam poſſe credam, niſi
cùm videro, tot oculis in cauda tam longa
atque denſa plumis, tanta colorum varietate
tanto nitore, tam ſelectis etiam colorum ge
neribus, vt nec album, quòd is alios obſcuret
colores, nec nigrum, quòd triſtior ſit, reci
piat. Sunt tamen qui toto corpore candidi
ſint, atque pulcherrimi. Cuſtodes optimi
ædium, & vbi fures, aut ignem viderint, non
deſinunt clamoribus dominum admonere,
tum domeſticos. Verùm alioqui moleſti te
gulas frangunt, totámque viciniam voce in
quietant. Diu ob lucrum ſpectaculo in Græ
cia fuit ex oriente, Alexandri iuſſu tranſla
tus in Europam: qui illi ob decorem parci
imperauit. Sentit ipſe pulchritudinem ſuam,
exclamátque dum pedes intuetur, deformita
tem eorum aſpernatus, caudámque in rotam
erigit, exponítque Soli, vt pulchrior videa
tur, gaudétque hominum admiratione, qui
illam intuentur, ob id vſque ad laſſitudinem
eam continet. Quòd fit, vt pauo Indus, & ipſe
caudam ſuam miretur, in orbem conuerſam
geſtiens, quamuis pulchritudine multùm à
noſtro pauone decedat. Decoratur & pelle
circa caput, cuius colorem pro voluntatis ar
bitrio mutat. Cùm enim varij coloris ſit, al
bóque ac cinereo, quaſi diſtincti, aduenien
te ſanguine modò carulea, modò rubra fit.
Et cùm ſit iracundum, ſpeciem ac effectum
irati hominis præbet, pellem illam pro facie
habens. Sed aliud eſt maius, quod eam pel
lem quandoque colligit, vt vix videatur, túncque
pallet: aliquando verò eam extendit, adeò vt
roſtrum totum integat, túncque purpurea
plerunque videtur. Indicio eſt igitur illam
vnà cum ſanguine extendi: quanquam &
viderim ſimul pallentem atque extenſam.
Colligitur igitur ac contrahitur, quoniam
tenuis eſt, & laſſa, vt ſcroti etiam cutis, quæ
quandoque tota contracta videtur quando
que verò extenſa multùm. Igitur laxitas, &
tenuitas, extenſionis, & contractionis cauſæ
ſunt. At de his ſuperiùs diximus.
ne noſtro fingere naturam poſſe credam, niſi
cùm videro, tot oculis in cauda tam longa
atque denſa plumis, tanta colorum varietate
tanto nitore, tam ſelectis etiam colorum ge
neribus, vt nec album, quòd is alios obſcuret
colores, nec nigrum, quòd triſtior ſit, reci
piat. Sunt tamen qui toto corpore candidi
ſint, atque pulcherrimi. Cuſtodes optimi
ædium, & vbi fures, aut ignem viderint, non
deſinunt clamoribus dominum admonere,
tum domeſticos. Verùm alioqui moleſti te
gulas frangunt, totámque viciniam voce in
quietant. Diu ob lucrum ſpectaculo in Græ
cia fuit ex oriente, Alexandri iuſſu tranſla
tus in Europam: qui illi ob decorem parci
imperauit. Sentit ipſe pulchritudinem ſuam,
exclamátque dum pedes intuetur, deformita
tem eorum aſpernatus, caudámque in rotam
erigit, exponítque Soli, vt pulchrior videa
tur, gaudétque hominum admiratione, qui
illam intuentur, ob id vſque ad laſſitudinem
eam continet. Quòd fit, vt pauo Indus, & ipſe
caudam ſuam miretur, in orbem conuerſam
geſtiens, quamuis pulchritudine multùm à
noſtro pauone decedat. Decoratur & pelle
circa caput, cuius colorem pro voluntatis ar
bitrio mutat. Cùm enim varij coloris ſit, al
bóque ac cinereo, quaſi diſtincti, aduenien
te ſanguine modò carulea, modò rubra fit.
Et cùm ſit iracundum, ſpeciem ac effectum
irati hominis præbet, pellem illam pro facie
habens. Sed aliud eſt maius, quod eam pel
lem quandoque colligit, vt vix videatur, túncque
pallet: aliquando verò eam extendit, adeò vt
roſtrum totum integat, túncque purpurea
plerunque videtur. Indicio eſt igitur illam
vnà cum ſanguine extendi: quanquam &
viderim ſimul pallentem atque extenſam.
Colligitur igitur ac contrahitur, quoniam
tenuis eſt, & laſſa, vt ſcroti etiam cutis, quæ
quandoque tota contracta videtur quando
que verò extenſa multùm. Igitur laxitas, &
tenuitas, extenſionis, & contractionis cauſæ
ſunt. At de his ſuperiùs diximus.
Zamo Indus.
At gallus noſter exertam ſemper habet
criſtam, atque rubentem, niſi malè valeat, etſi
rarum eſſet hoc animal, non ſolùm forma,
ſed cantu admiratione digniſſimum eſſet.
Exultat voce, procúlque ea exauditur, & no
ctu etiam ad mille atque ampliùs paſſus:
cùm expergiſcitur à cibo canit: plerunque
tamen Sole meridiante, mediáque nocte, ac
cùm radij primum auroram effingere inci
piunt: robur igitur Solis ſequitur, & in octo
partes totum diuidit diem naturalem, non
tamen oriente Sole, ſed cùm accedit ad au
roræ terminos, ſic & ante meridiem. Cre
duntur, apud boreales horarum metam ex
quiſitiſſimè ſeruare: ab eius cantu homines
à nocturnis terriculis ſe tutiores putant. Sa
ginantur ac odoris ſuauitatem, & gratiam
ſaporis iuniperi granis. Præliis ac partubus
fauſtè occinunt, ſi prodigioſum ſit. Inſeri
tur cum ſerpente, cane, & ſimia, culeo parri
cidæ: inſons tamen huius culpæ, in maréque
præcipitatur. Vt enim ſimia homo non eſt,
attamen videtur, ſic qui proprium occide
rit patrem. Serpens inſidiis anteit, inimi
ciſſimúmque humano generi non ſecùs
ac parricida, Canes omnes odiſſe videntur,
ſolúmque hoc animal nulli penitus parcit,
neque proprio generi. Gallus inſons huius
culpæ, forſan ob gentis ſimilitudinem adii
citur, quàm maximè Romani oderunt, ſeu
quòd ſuperbiſſimus ſit: præcipitatur in ma
re, velut omni indignum elemento, & cuius
ſocietate aër, terra, aquáque inficerentur,
ob id culeo inſuitur, virgis ſanguineis priùs
verberatus.
criſtam, atque rubentem, niſi malè valeat, etſi
rarum eſſet hoc animal, non ſolùm forma,
ſed cantu admiratione digniſſimum eſſet.
Exultat voce, procúlque ea exauditur, & no
ctu etiam ad mille atque ampliùs paſſus:
cùm expergiſcitur à cibo canit: plerunque
tamen Sole meridiante, mediáque nocte, ac
cùm radij primum auroram effingere inci
piunt: robur igitur Solis ſequitur, & in octo
partes totum diuidit diem naturalem, non
tamen oriente Sole, ſed cùm accedit ad au
roræ terminos, ſic & ante meridiem. Cre
duntur, apud boreales horarum metam ex
quiſitiſſimè ſeruare: ab eius cantu homines
à nocturnis terriculis ſe tutiores putant. Sa
ginantur ac odoris ſuauitatem, & gratiam
ſaporis iuniperi granis. Præliis ac partubus
fauſtè occinunt, ſi prodigioſum ſit. Inſeri
tur cum ſerpente, cane, & ſimia, culeo parri
cidæ: inſons tamen huius culpæ, in maréque
præcipitatur. Vt enim ſimia homo non eſt,
attamen videtur, ſic qui proprium occide
rit patrem. Serpens inſidiis anteit, inimi
ciſſimúmque humano generi non ſecùs
ac parricida, Canes omnes odiſſe videntur,
ſolúmque hoc animal nulli penitus parcit,
neque proprio generi. Gallus inſons huius
culpæ, forſan ob gentis ſimilitudinem adii
citur, quàm maximè Romani oderunt, ſeu
quòd ſuperbiſſimus ſit: præcipitatur in ma
re, velut omni indignum elemento, & cuius
ſocietate aër, terra, aquáque inficerentur,
ob id culeo inſuitur, virgis ſanguineis priùs
verberatus.
Gallus.
Galli cantus
cur.
cur.
Cur gallus
ſimia, ſerpens
canis cul
parricidæ in
ſerantur.
ſimia, ſerpens
canis cul
parricidæ in
ſerantur.
Sed his relictis ſuperſtitionibus ad natu
ræ leges ſanctiſſimas, ac prudentiſſimas re
uertamur. Decretum erat, aues facere, quæ
volarent, aërémque hunc decorarent (nam
hoc de auibus pro cæterorum etiam anima
lium ratione exemplum ſumptum ſit (ob id
capite leuiſſimo illas eſſe oportuit: quamob
rem inter cuncta animantia aues minimo ca
pite ſunt: & quæ magnum inter aues habent,
tenue os, ac cerebro inane ſortiuntur, aláſque
magnas. Ad capitis paruitatem duo ſequeban
tur detrimenta, alterum vt ſtolidæ eſſent, al
terum, vt dentibus carerent: nam roſtrum par
uum capiti paruo neceſſarium fuit, dentéſque
ob id nulli vſui, tum quòd robur non eſſe
illis poterat, tum quia roſtri, & oris par
uitas, ne mandere poſſent, impediebat.
ræ leges ſanctiſſimas, ac prudentiſſimas re
uertamur. Decretum erat, aues facere, quæ
volarent, aërémque hunc decorarent (nam
hoc de auibus pro cæterorum etiam anima
lium ratione exemplum ſumptum ſit (ob id
capite leuiſſimo illas eſſe oportuit: quamob
rem inter cuncta animantia aues minimo ca
pite ſunt: & quæ magnum inter aues habent,
tenue os, ac cerebro inane ſortiuntur, aláſque
magnas. Ad capitis paruitatem duo ſequeban
tur detrimenta, alterum vt ſtolidæ eſſent, al
terum, vt dentibus carerent: nam roſtrum par
uum capiti paruo neceſſarium fuit, dentéſque
ob id nulli vſui, tum quòd robur non eſſe
illis poterat, tum quia roſtri, & oris par
uitas, ne mandere poſſent, impediebat.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib