Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
71
71 (19)
72
72 (20)
73
73 (21)
74
74 (22)
75
75 (23)
76
76 (24)
77
77 (25)
78
78 (26)
79
79 (27)
80
80 (28)
< >
page |< < (141) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="141" file="0193" n="193" rhead="PARS SECUNDA."/>
            continua, uti fit in curvis continuis, ea ſumma evaneſcit, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            nulla fit velocitatis amiſſio ex inflexione continua orta, ſed
              <lb/>
            vis perpetua, quæ tantummodo ad habendam curvaturam re-
              <lb/>
            quiritur perpendicularis ipſi curvæ, nihil turbat velocitatem,
              <lb/>
            quam parit vis tangentialis, ſi qua eſt, quæ motum perpetuo
              <lb/>
            acceleret, vel retardet; </s>
            <s xml:space="preserve">ac in curvilineis motibus quibuſcunque,
              <lb/>
            qui habeantur per quaſcunnque directiones virium, ſemper re-
              <lb/>
            ſolvi poteſt vis illa, quæ agit, in duas, alteram perpendicu-
              <lb/>
            larem curvæ, alteram ſecundum directionem tangentis, & </s>
            <s xml:space="preserve">mo-
              <lb/>
            tus in curva per hanc tangentialem vim augebitur, vel retar-
              <lb/>
            dabitur eodem modo, quo ſi eædem vires agerent, & </s>
            <s xml:space="preserve">motus
              <lb/>
            haberetur in eadem recta linea conſtanter. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed hæc jam meæ
              <lb/>
            Theoriæ communia ſunt cum Theoria vulgari.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">301. </s>
            <s xml:space="preserve">Communis eſt itidem in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">44, & </s>
            <s xml:space="preserve">45 ratio gravita-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0193-01" xlink:href="note-0193-01a" xml:space="preserve">Theoremata
                <lb/>
              pro vi accele-
                <lb/>
              rante deſcen-
                <lb/>
              ſum, vel re-
                <lb/>
              tardante aſcen-
                <lb/>
              ſum in planis
                <lb/>
              inclinatis, &
                <lb/>
              pendulis.</note>
            tis abſolutæ BO ad vim BI, quæ obliquum deſcenſum acce-
              <lb/>
            lerat, vel aſcenſum retardat, quæ eſt, ut radius ad ſinum an-
              <lb/>
            guli BOI, vel OBR, ſive coſinum OBI. </s>
            <s xml:space="preserve">Angulus OBI
              <lb/>
            eſt is in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">44, quem continet directio BI, quæ eſt eadem,
              <lb/>
            ac directio plani CD, cum linea verticali BO, adeoque an-
              <lb/>
            gulus OBR eſt æqualis inclinationi plani ad horizontem, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0193-02" xlink:href="note-0193-02a" xml:space="preserve">Fig. 44.
                <lb/>
              45.</note>
            angulus idem OBR in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">45 eſt is, quem continet cum ver-
              <lb/>
            ticali BO recta CB jungens punctum oſcillans cum puncto
              <lb/>
            ſuſpenſionis. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare habentur hæc theoremata: </s>
            <s xml:space="preserve">Vis accelerans
              <lb/>
            deſcenſum, vel retardans aſcenſum in planis inclinatis, vel ubi
              <lb/>
            oſcillatio jit in arcu circulari, eſt ad gravitatem abſolutam, ibi
              <lb/>
            quidem ut ſinus inclinationis ipſius plani, hic vero ut ſinus anguli,
              <lb/>
            quem cum verticali linea continet recta jungens punctum oſcillans
              <lb/>
            cum puncto ſuſpenſionis, ad radium. </s>
            <s xml:space="preserve">E quorum theorematum
              <lb/>
            priore fluunt omnia, quæ Galilæus tradidit de deſcenſu per pla-
              <lb/>
            na inclinata; </s>
            <s xml:space="preserve">ac e poſteriore omnia, quæ pertinent ad oſcilla-
              <lb/>
            tiones in circulo; </s>
            <s xml:space="preserve">quin immo etiam ad oſcillationes factas in
              <lb/>
            curvis quibuſcunque pondere per filum ſuſpenſo, & </s>
            <s xml:space="preserve">curvisevo-
              <lb/>
            lutis applicato; </s>
            <s xml:space="preserve">ac eodem utemur inſra in definiendo centro
              <lb/>
            oſcillationis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">302. </s>
            <s xml:space="preserve">Hiſce perſpectis, applicanda eſt etiam Theoria ad mo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0193-03" xlink:href="note-0193-03a" xml:space="preserve">Applicatio
                <lb/>
              Theoriæ ad re-
                <lb/>
              fractionem: tres
                <lb/>
              caſus velocita.
                <lb/>
              tis normalis ex-
                <lb/>
              tinctæ, imminu-
                <unsure/>
                <lb/>
              tæ, auctæ.</note>
            tuum refractionem, ubi continentur elementa mechanica pro
              <lb/>
            refractione luminis, & </s>
            <s xml:space="preserve">occurrit elegantiſſimum theorema a
              <lb/>
            Newtono inventum huc pertinens. </s>
            <s xml:space="preserve">Sint in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">55 binæ ſu-
              <lb/>
            perficies AB, CD parallelæ inter ſe, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctum mobile quod-
              <lb/>
            piam extra illa plana nullam ſentiat vim, inter ipſa vero urgea-
              <lb/>
            tur viribus quibuſcunque, quæ tamen & </s>
            <s xml:space="preserve">ſemper habeant dire-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0193-04" xlink:href="note-0193-04a" xml:space="preserve">Fig. 55.</note>
            ctionem perpendicularem ad ipſa plana, & </s>
            <s xml:space="preserve">in æqualibus diſtantiis
              <lb/>
            ab altero ex iis æquales ſint ubique; </s>
            <s xml:space="preserve">ac mobile deferatur ad al-
              <lb/>
            terum ex iis, ut AB, directione quacunque GE. </s>
            <s xml:space="preserve">Ante appul-
              <lb/>
            ſum feretur motu rectilineo, & </s>
            <s xml:space="preserve">æquabili, cum nulla urgeatur vi:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">ejus velocitatem exprimat EH, quæ erecta ER, perpendicu-
              <lb/>
            lari ad AB, reſolvi poterit in duas, alteram perpendicularem
              <lb/>
            ES, alteram parallelam HS. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſt ingreſſum inter illa </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>