1huc illuc transferuntur, quanto procerius fuerit lignum, quia tunc maior
fit diſtantià à centro, ſeu hypomoclio, quod modo eſt humerus ipſe. ſit vt
in prima præcedentis quæſtionis figura, humerus vbi A. diſtantiæ autem ab
ipſo centro ſunt A B, A C, quod autem maior diſtantia; faciliorem reddat
motum oſtenſum eſt initio huius operis.
fit diſtantià à centro, ſeu hypomoclio, quod modo eſt humerus ipſe. ſit vt
in prima præcedentis quæſtionis figura, humerus vbi A. diſtantiæ autem ab
ipſo centro ſunt A B, A C, quod autem maior diſtantia; faciliorem reddat
motum oſtenſum eſt initio huius operis.
QVÆSTIO XXVIII.
De Tollenone.
267
Inſtrumentum iſtud, quod græca voce Leonicus interpres Celonia vo
cat, latinis dicitur Tolleno, à tollendo; quod etiam manifeſtum eſt
ex Feſto, qui ait, Tolleno eſt genus machinæ, quo hauritur aqua in al
teram partem prægrauante pondere; quæ tollenonis deſcriptio om
ninò machinæ præſentis quæſtionis competit. Hiſpani Telonam fortè a tol
lenone nuncupant. Eſt autem tolleno inſtrumentum hauriendæ è puteo aquæ
idoneum, quo ruſtici paſſim vtuntur: idque; iuxta puteos ſtabile, ac firmum
conſtruunt, quale à figura ſequenti refertur. vbi puteus F, tolleno conſtat
117[Figure 117]
erecto tigno D C, & tranſ
uerſa haſta A C B, vnà cum
fune B E, & hydria E. ap
ponitur præterea onus ſa
tis graue ad partem A, quale
eſt G. haſta porrò A B, ve
luti vectis circa punctum C,
tanquam hypomoclion,
ſusque; deque; agitur, à poten
tia funem B E, trahente.
ſed iam textus exponatur.
cat, latinis dicitur Tolleno, à tollendo; quod etiam manifeſtum eſt
ex Feſto, qui ait, Tolleno eſt genus machinæ, quo hauritur aqua in al
teram partem prægrauante pondere; quæ tollenonis deſcriptio om
ninò machinæ præſentis quæſtionis competit. Hiſpani Telonam fortè a tol
lenone nuncupant. Eſt autem tolleno inſtrumentum hauriendæ è puteo aquæ
idoneum, quo ruſtici paſſim vtuntur: idque; iuxta puteos ſtabile, ac firmum
conſtruunt, quale à figura ſequenti refertur. vbi puteus F, tolleno conſtat
117[Figure 117]erecto tigno D C, & tranſ
uerſa haſta A C B, vnà cum
fune B E, & hydria E. ap
ponitur præterea onus ſa
tis graue ad partem A, quale
eſt G. haſta porrò A B, ve
luti vectis circa punctum C,
tanquam hypomoclion,
ſusque; deque; agitur, à poten
tia funem B E, trahente.
ſed iam textus exponatur.
Cur iuxta puteos tolle
nones faciunt eo, quo vi
ſuntur modo, ligno enim
tranſuerſo A B, adiungunt
onus plumbi G, cum alio
quin vas ipſum E, & vacuum, & plenum pondus habeat: cur inquam, vt fa
cilius moueant tollenonem, tollenonis oneri onus addunt G? An quoniam
cùm opus hauriendi diuidatur in duo, in intingendi nimirum, & ſurſum tra
hendi tempora: accidit quidem abſque plumbi onere facilius intingere, quia
tunc vas eſt vacuum: at verò ſurſum vas deinde plenum trahere, laborio
ſius erit. ſi verò addatur onus G, tunc quidem paulò difficilius intingemus,
ſed tamen vas plenum poſtea multò facilius, quod opus, & labor eſt, ſurſum
educemus: operæpretium igitur eſt, onus illud plumbi, aut lapidis adiun
gere in extremo A, quia ſic pondus illud tanquam quædam potentia vecte
A B, vtens ſurſum hydriam plenam rapiet, hacque; ratione nos labore leua
bit, totumque; hauriendi opus demiſſione, atque eleuatione conſtans, alleuabit,
nones faciunt eo, quo vi
ſuntur modo, ligno enim
tranſuerſo A B, adiungunt
onus plumbi G, cum alio
quin vas ipſum E, & vacuum, & plenum pondus habeat: cur inquam, vt fa
cilius moueant tollenonem, tollenonis oneri onus addunt G? An quoniam
cùm opus hauriendi diuidatur in duo, in intingendi nimirum, & ſurſum tra
hendi tempora: accidit quidem abſque plumbi onere facilius intingere, quia
tunc vas eſt vacuum: at verò ſurſum vas deinde plenum trahere, laborio
ſius erit. ſi verò addatur onus G, tunc quidem paulò difficilius intingemus,
ſed tamen vas plenum poſtea multò facilius, quod opus, & labor eſt, ſurſum
educemus: operæpretium igitur eſt, onus illud plumbi, aut lapidis adiun
gere in extremo A, quia ſic pondus illud tanquam quædam potentia vecte
A B, vtens ſurſum hydriam plenam rapiet, hacque; ratione nos labore leua
bit, totumque; hauriendi opus demiſſione, atque eleuatione conſtans, alleuabit,
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib