Clavius, Christoph - Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

193173LIBER SECVNDVS. nempe communes corum, & plani horologii ſectiones, in quas vmbra ſtyli proiicitur, ex propoſ.
11. ſuperioris lib. Sole dictos Meridianos poſſidente. Meridianos ergo, ſeu circulos longitudi-
num, & c. deſcripſimus. Quod erat faciendum.

141[Figure 141]11102220

SCHOLIVM.

3330

QVOD ſi longitudo loci ſit arcus B A C, grad. v. g. 216. ita vt diuiſio circuli ex E, deſcripti initiũ
44Not@, quæ hi@
dicun@ur. ſumat à puncto C, & propterea punctum A, diſtet ſemicirculo, hoc eſt, grad. 180. ab co, erit recta K L,
quæ in noſtro exemplo dat initium longitudinum, longitudo grad. 180. nempe communis ſectio plani ho-
rologĳ, & ſemicirculi eiuſdem Meridiani, qui ſemicirculo per Inſulas Fortunatas tranſeunti opponitur.
In hoc enim Sol exiſtens proĳcit vmbram ſtyli per centrum mundi in rectam K L, & c. cum ſemicircu-
lus Aequatoris M B N, ſupra Horizontem exiſtat, reliquus verò infra; atque adeo, Sole exiſtente in
Aequatore in puncto A, (quod tunc indicat ſemicir culum Meridiani grad. 180. qui nimirum ſemicirculo
Inſularum Fortunatarum per C, tranſeunti opponitur) radius A E, cadat in planum horologĳ in punctũ
L, & c. Hæc autem luce clariora ſunt ex ĳs, quæ in ſcholio propoſ. 1. huius lib. ſcripſimus; nempe lineam
quamcunque in horologio, quæ æquinoctialem lineam ſecat, eum ſemicir culum cæleſtem referre, cuius com
5540 munis ſectio in circulo ex E, deſcripto per centrum E, tranſit, priuſquam æquinoctiali lineæ occurrat, cu-
iuſmodi eſt ſectio A E, & c.

EADEM ratione recta, quæ in eodem noſtro exemplo dat longitudinem grad. 15. erit longitudo
grad. 195. & c. quia numeratio graduum in circulo incipiet tunc à puncto C, & procedet verſus N, quem-
admodum & prius à puncto A, incipiebat, & per B, C, & N, procedebat, nimirum per partes orienta-
les, vt ratio poſtulat.

VSVS porrò Meridianorum circulorum pulcherrimus est. Per eos enim dicto citius cognoſcimus,
66Per Meridia-
nos in horolo-
gio deſcriptos
cognoſcimus,
quibuſnam po-
pulis meridies
fiat quolibet tẽ
pore, & quota
hora ſit in quo
uis loco, cuiu@
longitudo ſit
nota. quibusnam populis meridies fiat quouis momento temporis, & quota hora ſit in qualibet ciuitate, cuius
longitudo ignota non fuerit. Nam vmbra gnomonis cadente præcisè in aliquam lineam meridianam, (om-
nes enim rectæ ex H, egredientes ſunt variæ lineæ meridianæ variarum vrbium, cum ſint, vt oſtenſum eſt,
7750 ſectiones communes plani horologĳ, & circulorum Meridianorum) erit meridies in omnibus ciuitatibus,
quę habent longitudinem illam, quam numerus illi meridianæ lineæ affixus monſtrat. Exempli gratia.
Gnomonis vmbra cadente quocunque anni tempore in meridianam lineam, cui aſcriptus est numerus hic,
60. fiet meridies Alexandriæ Aegypti, quia longitudo huiuſce vrbis, vt ex tabulis Ptolemæi conſtat, con
tinet grad. 60. Idem{q́ue} continget in omni alio loco, vel ciuitate cuius longitudo totidem gradus comple-
ctitur. Quòd ſi tunc temporis noſſe velim, quota hora ſit vbiuis gentium, vt v. g. in Inſulis Fortu-
natis. Detraho longitudinem Inſularum Fortunatarum, quæ est grad. o. (Inde enim initium duci-
tur longitudinum omnium) ex longitudine illius Meridiani, in cuius lineam tunc vmbra cadit, nem-
pe ex grad. 60. remanent{q́ue} grad. 60. Hos gradus reuoco ad horas, tribuendo quindenis gradibus ſin-
gulas horas, & ſingulis gradibus quaterna horæ minuta, vel certè ex tabula, (quod quidem multo bre-
uius fit) quam in commentarĳs in ſphęram poſuimus, cum de Acquatore ageremus; efficioq́, horas 4.

Text layer

Text normalization

Search