Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002269">
                <pb pagenum="191" xlink:href="025/01/195.jpg"/>
              na reſtet; ac proinde nullus aër, quamvis deinde circa collum conſtricta
                <lb/>
              ſit, educto licet aëre ex recipiente, non tamen propterea tumeſcere, quia
                <lb/>
              ſcilicet deeſt materia intus dilatanda, in quo nulla eſt difficultas, nulla ſal­
                <lb/>
              tem mihi eſſe videtur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002270">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002271"> Quid ſi mediocris ſaltem aëris quantitas intra veſicam ob­
                <lb/>
              ſtricto valide collo, relinquatur, vt facilè fieri poteſt? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002272">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002273"> Hoc ſanè præfatus Autor minimè omiſit, ſed inde validum
                <lb/>
              pro ſua hypotheſi confirmanda, duxit argumentum; nempe; poſt exhau­
                <lb/>
              ſtum ex recipiente aëra, veſica diſcinditur, vnde ſtatim concludit, majo­
                <lb/>
              ris quantitatis aëtis interni, ſubducto externo contranitente, majorem ac
                <lb/>
              liberum niſum exeri; vnde non mirum, ſi veſica rumpatur; vt etiam ma­
                <lb/>
              gno cum fragore diſrumpitur, ſi jam inflata arctè ſtricto collo, luculento
                <lb/>
              igni proximè admoveatur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002274">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002275"> Hoc experimentum rem ipſam conficere videtur; atque ita
                <lb/>
              ex eo præfati Autoris ſententia omnino demonſtrari. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002276">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002277"> Expecta quæſo, Auguſtine, ſtrenui pugilis non eſt, tam
                <lb/>
              citò deditionem facere; immò ſi rem attentè perpendas, noſtræ hypo­
                <lb/>
              theſi æquè favet; nempe major aëris quantitas magis dilatari poteſt, quàm
                <lb/>
              minor, vt patet; quid mirum ergo, ſi cum externa vi, aër intra veſicam
                <lb/>
              contentus in majus ſpatium explicari queat, debiliora veſicæ latera, quæ
                <lb/>
              tantam dilatationem non ferunt, cedere cogantur; in parte ſcilicet debi­
                <lb/>
              liore? </s>
              <s id="s.002278">illa autem analogia veſicæ igni admotæ ad rem noſtram facit; nam
                <lb/>
              vt aër incluſus præ calore plus æquo rareſcens, veſicam diſrumpit; ita &
                <lb/>
              aër plus æquo externa vi acris adducti dilatatus eundem effectum præ­
                <lb/>
              ſtat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002279">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002280"> Iam mihi res clariſſima videtur; in ferenda ſententia nimis
                <lb/>
              præceps fui; ſuſtinendum fuerat, vt rectè monuiſti; ſed jam ad alias ratio­
                <lb/>
              nes progredi poteris, cum hæc difficultas exhauſta ſit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002281">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002282"> Decimò, Si poſtquam deſcendit Mercurius in fiſtula extante
                <lb/>
              ſegmento BC, digitum ori B preſsè admoveas, ne quid aëris ſubeat, &
                <lb/>
              fiſtulam invertas, ſenties digiti pulpam fortiter attrahi atque intumeſcere,
                <lb/>
              codem prorſus modo, quo intumeſcit caro, admota cucurbitula; immò
                <lb/>
              cum aliqua difficultate avellitur: deinde digitus, perinde atque ſi cucurbi­
                <lb/>
              tula avelleretur; ſi autem ante quam digitus admoveatur, punctim acu, vel
                <lb/>
              cultello pulpa illa configatur, vbi deinde admovetur ori B, & invertitur fi­
                <lb/>
              ſtula, copioſus ſanguis exugitur, eodem prorſus modo, quo fieri ſolet in
                <lb/>
              cucurbitulis. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002283">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002284"> Sed quid inde contra vacuum? </s>
              <s id="s.002285">nec enim video quò ſpe­
                <lb/>
              ctes. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002286">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002287"> Iamjam videbis; ſi enim vacuum eſſet in ſegmento CD, vel
                <lb/>
              inverſa fiſtula in ſegmento CD, quid quæſo digiti pulpam in tumorem at­
                <lb/>
              tolleret? </s>
              <s id="s.002288">quid ſanguinem exugeret? </s>
              <s id="s.002289">aëris externi pondus, inquies; ſed
                <lb/>
              nullum prorſus pondus ſentitur, nulla preſſio in externa digiti parte; im­
                <lb/>
              mò aër ſubire nequit, vt pater; deinde cùm Mercurius in deſcenſu, pro­
                <lb/>
              pter motum acceleratum primùm deſcendat infra C, licèt deinde poſt va-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>