Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

List of thumbnails

< >
121
121
122
122
123
123
124
124
125
125
126
126
127
127
128
128
129
129
130
130
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002289">
                <pb pagenum="192" xlink:href="025/01/196.jpg"/>
              rias vibrationes ſurſum atque deorſum, ſiſtat in C, ſi dum notabili ſe­
                <lb/>
              gmento eſt, infra C, admoveatur digitus in B, ac deinde fiſtula invertatur,
                <lb/>
              longè majore vi & pulpa digiti in tumorem attollitur, & ſanguis exugi­
                <lb/>
              tur; idem tamen aëris pondus gravitat: vnde igitur diverſus effectus?
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002290">certè à materia tenſiore in ſegmento CD contenta; ſi enim tenſior eſt,
                <lb/>
              majore vi trahit; & digiti pulpam ad ſe adducit; ſic arcus tenſior ſagittam
                <lb/>
              longiùs ejiculatur: & verò amoto illo vacuo, & in ejus locum materia
                <lb/>
              illa tenſa ſubſtituta, cuncta hæc facilè explicantur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002291">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002292"> Sic etiam facilè explicarem aliud experimentum prædicti
                <lb/>
              Autoris, qui exhauſto aëre ex recipiente, dicit, operculum illius alioquin
                <lb/>
              leviſſimum, graviſſimum ſentiri, propter pondus aëris externi ſuperimpo­
                <lb/>
              ſitum; hic tamen effectus aëri externo tribui non debet ſed aëri interno
                <lb/>
              valde tenſo ac dilatato, nempe cùm operculum illud attolli non poſſit, niſi
                <lb/>
              aër internus vltra dilatetur, huic majori tenſioni valde reſiſtit; co­
                <lb/>
              gita quæſo arcum tenſum, qui non niſi longè majore vi vltra tendi
                <lb/>
              poteſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002293">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002294"> Diceret haud dubiè ſupra laudatus Autor, intra pulpam
                <lb/>
              digiti multas eſſe partes, quæ ſemota preſſione ambientis erumperent,
                <lb/>
              & liberiorem ſortitæ motum, maximam inducerent mutationem; at
                <lb/>
              profectò nihil tale ſenſi; ſed tumorem dumtaxat illum; nec pulſus ratio
                <lb/>
              mutatur; vno verbo nihil accidit, quod exuctioni validæ tribui non poſ­
                <lb/>
              ſit: equidem ſi digitus arctè funiculo ſtringatur, ſupra illam extremita­
                <lb/>
              tem, quæ ori B, affigitur, propter majorem ſanguinis vim in eo tractu
                <lb/>
              retenti, impeditur enim circulatio, major etiam ſanguinis copia exugi­
                <lb/>
              tur: ſi quis autem totam manum in ſegmentum CD immitteret, ita vt
                <lb/>
              tamen nullus aër ſubire poſſet, ſimilem quidem, majorem tamen dictæ
                <lb/>
              exuctionis effectum ſentiret, non ſine aliquo periculo manus intumeſ­
                <lb/>
              centis, vt alicui accidiſſe intelligo: Alligavi deinde extremo digito ve­
                <lb/>
              ficam cyprinam, quæ ſtatim inverſa fiſtula intumuit; item medullam
                <lb/>
              ſambuci, & fruſtulum ſpongiæ, ſed in his nulla mutatio contigit,
                <lb/>
              aperti enim ſunt laxiores pori, per quos aër educitur & dilatatur;
                <lb/>
              ex præmiſſis igitur certum reſtat, ſegmentum CD vacuum non re­
                <lb/>
              ſtare; quo verò corpore plenum ſit, paulò poſt dicam. </s>
              <s id="s.002295">Ad aliam
                <lb/>
              partem tranſeo, in qua dicebatur ſegmentum Mercurij IC, ſuſtinerià
                <lb/>
              Cylindro aëris ejuſdem baſis, ita vt perfectum ſit vtrimque æquibrium;
                <lb/>
              contra hanc ſententiam nonnulla militant, quæ ſincerè vobis exponam.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002296">Primò, Si appendatur fiſtula BD, poſtquam ſubducto digito, deſcendit
                <lb/>
              Mercurius in IC, ſtatera fideli adhibita, & ſignetur ponderis ratio, ac dein­
                <lb/>
              de citra Mercurij deſcenſum, eadem fiſtula cum æquali quantitate Mercu­
                <lb/>
              rij appendatur, eadem ratio ponderis invenietur, paulò major ; æqualem
                <lb/>
              quantitatem Mercurij intelligo ſegmento IC ; & dico paulò majorem ;
                <lb/>
              nempe immerſum ſegmentum fiſtulæ IB ad primum pondus nihil confert;
                <lb/>
              immò potiùs aliquid detrahit; quia Mercurio levius eſt; ſed mihi ſufficit,
                <lb/>
              modo vtrinque proximè æqualis ſit ratio ponderum, qualis reverà eſt, vt
                <lb/>
              ſæpè probavi: Ex hoc autem experimento ſic mihi rectè ratiocinari videor; </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>