Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
176
"/>
differentiis eſſe contrarias non neceſſe eſt. </
s
>
<
s
>Si ergo partes contrarium non omnes habeat, neque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1296
"/>
<
lb
/>
item ea quæ conflatur ex ipſis erunt neceſſariò contraria. </
s
>
<
s
>Neque ſanè neceſſarium eſt argu
<
lb
/>
mentum a partibus ad totum, vt etiam ſi fuerint omnes conſimiles, addo etiam, vniuſmodi, non
<
lb
/>
idcirco idem iudicium de toto fieri poſsit, vt de motu cęli totius & partium, quemadmodum
<
lb
/>
ſuo loco ſignificabitur. </
s
>
<
s
>Et cauſſa varietatis hæc eſt: quoniam totum aliquid formæ præſefert
<
lb
/>
vltra partes, quæ cùm diſtincta ſit à natura partium, diuerſorum quoque attributorum eſt cauſſa
<
lb
/>
in toto. </
s
>
<
s
>propter hanc ergo differentiam formæ, ſeu rationis formalis in eo argumento latet falla
<
lb
/>
cia ſecundum figuram dictionis, quam ſi ſpecificare velis, ita dices. </
s
>
<
s
>Nam totum ſignificat quale
<
lb
/>
aliquid, partes autem hoc ſolum. </
s
>
<
s
>Et planè ſic rectè dubitatio tollitur. </
s
>
<
s
>Cùm cęteroquin illud
<
lb
/>
quod etiam alibi ſtudens euertere conſimilem obiectionem, docebat Alexander Themiſtio teſte,
<
lb
/>
cùm elementum conſtet è pluribus differentiis, calore, frigore, pellucido: ex his nonnullas eſſe
<
lb
/>
contrarias, aliàs verò minimè. </
s
>
<
s
>Igitur quando ex his tùm contrariis, tùm non contrariis compo
<
lb
/>
natur elementum, totum toti non erit contrarium haud ſatisfaciat obiectioni, niſi etiam materia
<
lb
/>
cùm differentiarum cumulo comprehendatur. </
s
>
<
s
>Quid enim prohibet omnes oppoſitas differen
<
lb
/>
tias in duabus partibus collocare, præſertim ſi ex cuiuſlibet differentiæ complexione genus fieri
<
lb
/>
conſtituimus, quod rectè aduertenti ſecundum Poſt. Anal. </
s
>
<
s
>dicere neceſſe eſt, vt ex lucido & opa
<
lb
/>
co cęteris oppoſitionibus ſeuocatis: cur enim hęc contraria non erunt? </
s
>
<
s
>Sic non euitabit oppoſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1297
"/>
<
lb
/>
tionem ſubſtantia compoſita. </
s
>
<
s
>Noui hîc ego reclamare D. Thomam & Ioannem Iandunum
<
lb
/>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
alioquin hoſtem, ſeu potius irriſorem D. Thomę, cum ipſo
<
expan
abbr
="
conſentientẽ
">conſentientem</
expan
>
in hoc: hunc quidem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1298
"/>
<
lb
/>
quia non patitur perſuaderi, ſi differentiæ quę pertinent ad eſſentiam, ſint contrarię; quin etiam
<
lb
/>
contraria debeant eſſe compoſita, illum verò quia putat ſufficere ſolam oppoſitionem
<
expan
abbr
="
formarũ
">formarum</
expan
>
<
lb
/>
ad id, vt in ſubſtantia ſit motus. </
s
>
<
s
>Sed de hoc infrà. </
s
>
<
s
>Confirmabat alter ille ſententiam ſuam dua
<
lb
/>
bus argumentationibus. </
s
>
<
s
>Prima quidem, quia differentiæ ſignificant totum cumulum eorum
<
lb
/>
quæ dicuntur in quid, è quo ſpecies eſt conſtituta, vt puta ratione compos, hoc totum quod eſt
<
lb
/>
homo: nam differentia ſemper notat complementum generis, ita vt etiam docuerit Ariſtoteles
<
lb
/>
differentiam ſine genere non poſſe concipi. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Igitur qui dicit rationis compos, etiam neceſſariò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1299
"/>
<
lb
/>
vnà ſignificat animal, ex quo & ratione compote fit vnum per ſe, ſic vnum, vt etiam contrarium
<
lb
/>
ſit experti rationis. </
s
>
<
s
>Altera verò, quoniam differentiæ contrariæ ſeſe viciſsim reſpiciunt: quare,
<
lb
/>
ſi vnum compoſitum cum ſua differentia concipitur, etiam compar eius (eſt verò id quod ha
<
lb
/>
bet alteram differentiam contrariam) ſub contraria notione concipietur. </
s
>
<
s
>Sic erit vtriuſque ſpe
<
lb
/>
ciei notio contraria: ob
<
expan
abbr
="
eamq́
">eamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rem ſpecies ipſæ erunt ponendæ contrariæ. </
s
>
<
s
>Cęterùm vt tota aber
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1300
"/>
<
lb
/>
rat via Iandunus ille? </
s
>
<
s
>Neque enim diſcernit ipſe, differentiis ſupponi quidem genus, ſeu ma
<
lb
/>
teriam, & ideò totam eſſe, non ſanè, vt dici ſolet, ſecundùm materiam: verùm ſecundùm
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
,
<
lb
/>
& totum virtute & formaliter non extenſiuè, &
<
foreign
lang
="
grc
">ὐλικῶς</
foreign
>
quòd, vt dictum eſt, ipſæ ſpeciem com
<
lb
/>
plent: quare, ſi id ſpectes quod menti obiiciunt differentię, ſignificat tantum, vt partes, cuius
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
rei ſignum eſt, quoniam differentiæ ſolę non pronunciantur, neque ſeorſum, quaſi per ſe non ſuf
<
lb
/>
ficiant ad ſpeciem offerendam. </
s
>
<
s
>Neque obſtat, quia totum ſit vnum per ſe,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>velut vnum
<
lb
/>
impetrarit, vt ab vno termino ſignificetur, & ita ab vna differentia. </
s
>
<
s
>Nanque etſi vnum eſt, non
<
lb
/>
eſt ſimpliciter & omnibus modis vnum, ſed vt compoſitum, quod quidem eſt vnum re & ſubie
<
lb
/>
cto, rationibus tamen conſtans diuerſis. </
s
>
<
s
>Dictum etenim fuit ab Ariſtotele, cum fiens, tum etiam
<
lb
/>
id quod fit, eſſe compoſitum. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
nam diſſoluitur eius ratio in rationem ſuorum principiorum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg1301
"/>
<
lb
/>
Et quanuis vnum ſit, & vt vnum ab vno ſignificetur, non eſt officium differentiæ, vt illud, velut
<
lb
/>
vnum ſignificet, ſed nomini ſolius. </
s
>
<
s
>Quare manet diſtincta notio differentiarum,
<
expan
abbr
="
earumq́
">earumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ſeor
<
lb
/>
ſum propria notio eſt, vt partis in toto. </
s
>
<
s
>Confirmari item poteſt id quod dicimus, quandoqui
<
lb
/>
dem ipſæ differentiæ, vel accipiuntur vt mente ſeuocatæ à genere & materia, atque ita ſignificant
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1302
"/>
<
lb
/>
vt formæ, vel etiam denominatiuè: ſic autem degenerant in genus, aut ſpeciem ſubalterna.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Vnde conſtat tum non eſſe illarum ſimplicem notionem, quia continent aliquid vt materiam
<
lb
/>
(ſunt enim denominatiua) tùm etiam, quia genus aut per ſe ſpectatur, aut vt ſpeciei pars, atque
<
lb
/>
vt genus quidem, eius eſt vna notio per ſe plena, atque perfecta licet confuſa. </
s
>
<
s
>Proinde vbi dif
<
lb
/>
ferentia ſuſtineat rationem generis, quatenus genus, vnam notionem obtinebit, quòd ſint pars
<
lb
/>
accipiatur, ſiue vt genus, ſiue vt differentia concepta ſit:
<
expan
abbr
="
planũ
">planum</
expan
>
quòd tum ſignificat alteram ſpe
<
lb
/>
ciei partem, non omnes ſimul. </
s
>
<
s
>Itaque differentiæ, quatenus huiuſmodi, multò magis ſignifi
<
lb
/>
cant alteram ſpeciei partem, non omnes, vt ipſe dicebat. </
s
>
<
s
>His ita conſtitutis iam me conuerto ad
<
lb
/>
diluendos cauillos qui contrà allati fuerunt. </
s
>
<
s
>Ac primùm ex proximè præcedentibus patet quid
<
lb
/>
dicendum ſit ad Iandunum, atque ad illam propoſitionem quam ipſe accipiebat. </
s
>
<
s
>Differentias
<
lb
/>
ſignificare totum cumulum eorum ex quibus conſtat ſpecies. </
s
>
<
s
>hoc enim aimus eſſe falſum,
<
lb
/>
ſi intelligatur ſimpliciter:
<
expan
abbr
="
nanq;
">nanque</
expan
>
ita ſignificant totum, quia ſignificant id quod continet quidem
<
lb
/>
omnes alias partes, & id quod eſt totum ſecundum formam: at non ſufficit hoc ad id, vt ſigni
<
lb
/>
ficent vnam notionem totius ſpeciei, vel definitionis ſimpliciter, quia ſpecies & definitio habent </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>