Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
177
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1303
"/>
<
lb
/>
alias parteis, vltra differentiam à differentia re & ratione ſegregatas. </
s
>
<
s
>Itaque differentia partem
<
lb
/>
in toto ſignificat. </
s
>
<
s
>Et ſignificat id differentia quod eſt totum, quia complet totum, non quia ſit
<
lb
/>
res adæquata cum natura totius quod in diuerſis partibus manet. </
s
>
<
s
>Ex his & ſecundam quoque
<
lb
/>
rationem infirmare licebit. </
s
>
<
s
>Nam concedimus ſanè differentias, vt contrarias eſſe ad aliquid. </
s
>
<
s
>con
<
lb
/>
trarium enim contrario contrarium eſt. </
s
>
<
s
>Sed hîc duo ſunt obſeruanda. </
s
>
<
s
>Primum quòd ſeſe vi
<
lb
/>
ciſsim reſpiciunt ſecundum formam, non autem ſecundum materiam,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>quanuis differen
<
lb
/>
tia, vt oppoſita referatur ad alteram oppoſitam: nihilominus vt talis differentia comparem nul
<
lb
/>
lo pacto ſignificat non ſecus atque
<
expan
abbr
="
albũ
">album</
expan
>
, quod tanquam contrarium reſpicit nigrum, verùm ſi ab
<
lb
/>
ipſo contrarij notionem auoces, non amplius refertur ad nigrum. </
s
>
<
s
>Quapropter ad argumen
<
lb
/>
tum reſpondere oportet negando id quod obiicit aduerſarius. </
s
>
<
s
>Deinde etiam ſi concedemus dif
<
lb
/>
ferentias ſecundùm materiam ſumptas inter ſe reſpicere & alteram ſpeciem proximè inferie,
<
lb
/>
veluti contrariam: non proptereà tamen ſequi dicimus, vt monſtrent oppoſitionem inter ſpecies
<
lb
/>
totas, ſed inter ſeipſas ſolùm. </
s
>
<
s
>Sic dicemus ſubſtantiam ſubſtantiæ contrariam eſſe, non ſimpli
<
lb
/>
citer, ſi compoſita fuerit, ſed ſecundùm differentias. </
s
>
<
s
>Quare factum eſſe, vt Ariſtoteles
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ele
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1304
"/>
<
lb
/>
mentorum oppoſitionibus agens illud adiecerit. </
s
>
<
s
>Quemadmodum contingit ſubſtantiam ſub
<
lb
/>
ſtantiæ contrariam eſſe; quaſi non neget oppoſitionem contrariorum eſſe in ſubſtantiis, neget
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1305
"/>
<
lb
/>
id ſolùm ſubſtantiam alteri ſubſtantiæ ſimpliciter eſſe contrariam, ſed ita dici, quia ſit prædita
<
lb
/>
formis contrariis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1294
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1295
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1296
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1297
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1298
"/>
a 1. de Cę
<
lb
/>
lo
<
expan
abbr
="
q.
">que</
expan
>
18.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1299
"/>
b Top.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1300
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1301
"/>
c 1. Phyſ.
<
lb
/>
T. 64.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1302
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1303
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1304
"/>
a 2. de ge.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1305
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Quemadmodum in ſubstantia ſunt contraria. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XXI
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>AVDIVIMVS antè in ſubſtantia ineſſe oppoſitionem, neque de priuantium genere dun
<
lb
/>
taxat, verùmetiam poſitiuam. </
s
>
<
s
>Proximum his eſt, vt doceamus quemadmodum oppoſi
<
lb
/>
tio ponenda ſit inter ſubſtantias:
<
expan
abbr
="
cumq́
">cumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ea petatur à formis explicemus, vt forma formæ poſsit
<
lb
/>
eſſe contraria, & rem anteà vix attactam vberius exponamus. </
s
>
<
s
>Porrò contrariorum illa ſunt par
<
lb
/>
tes, quòd actu ſint aliquid, quòd actu vnum ſint, poteſtate reliquum, & ob id in contrario priua
<
lb
/>
tio ſit alterius, quòd affirmatione ſignificentur: poſtremò quòd habeant commune ſubiectum,
<
lb
/>
de cuius poſſeſsione ſecum pugnent. </
s
>
<
s
>At verò non eſt facilè explicare, quemadmodum ſit actu
<
lb
/>
contrarium. </
s
>
<
s
>Nam, cùm ea quæ oriuntur & intereunt, ſint vel ſimplicia, vel mixta,
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>vel ani
<
lb
/>
mata, vel inanima: de oppoſitione quidem ſimplicium, quanuis facilè videretur poſſe decerni,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1306
"/>
<
lb
/>
quandò illa euidens eſſet, ſi primæ
<
expan
abbr
="
elemẽtorum
">elementorum</
expan
>
qualitates, vt fert communis opinio Gręcorum,
<
lb
/>
ſunt elementorum formæ: paullò minus, ſi in iis oppoſitio ponatur à quibus qualitates contrarię
<
lb
/>
naſcuntur, vt leuitatis
<
expan
abbr
="
ponderiſq́
">ponderiſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>principia; caloris item & frigoris; nam per hæc, vel vt conſe
<
lb
/>
quentia, vel vt inſtrumenta formarum oppoſitio declarari videtur. </
s
>
<
s
>Verumenimuerò quia du
<
lb
/>
bium eſſe poteſt ex placitis Ariſtotelis, quemadmodum prima contraria quæ ſunt calidum & fri
<
lb
/>
gidum inter ſe opponantur, an'ne vt contraria prorſus, an potius vt habitus & priuatio, perdif
<
lb
/>
ficilis quæſtio redditur, ſiquidem ſi priuatiuè opponantur, ſiue ſint ipſę elementorum formæ, ſi
<
lb
/>
ue illarum inſtrumenta & conſequentia, formæ non quidem poſitiuè, vt volumus, ſed priuatiuè
<
lb
/>
neceſſe eſt opponantur. </
s
>
<
s
>Sed planè in mixtis difficillima res eſt decernere oppoſitionem inter
<
lb
/>
formas. </
s
>
<
s
>Equidem quid de caloris & frigoris oppoſitione ſentiam, tum docebo, cum ad altera
<
lb
/>
tionis principia venero:
<
expan
abbr
="
eaq́
">eaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>poſitiuè opponi oſtendam,
<
expan
abbr
="
conſiliumq́
">conſiliumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Ariſtotelis aperiam, cur 1.
<
lb
/>
Meteor, frigus priuatiuè opponi voluerit. </
s
>
<
s
>Verùm ſiquis hypotheſi noſtræ reclamet, hoc erit in
<
lb
/>
ſtituti præſentis, vt illa afferantur quibus poſitis ea conditio generationis quæ eſt in tempore fie
<
lb
/>
ri, conſeruetur; ſeu poſitiuè, ſeu priuatiuè opponantur. </
s
>
<
s
>Nam, ſi hæc ſecum non pugnare oſten
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1307
"/>
<
lb
/>
damus, multò libentius in ſententia noſtra permanebimus. </
s
>
<
s
>Etenim tempus omne in mutatione
<
lb
/>
naſcitur à reſiſtentia, atqui nulla reſiſtentia in pura poteſtate collocari valet, tota
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
per ſe vergit
<
lb
/>
ad actum, ex eo perficitur; per ſe autem perfectioni ſuæ non repugnare vnum eſt de naturę prin
<
lb
/>
cipiis: in pura autem poteſtate pura priuatio conſiſtit; nam quod eſſe poteſt, quatenus poteſt,
<
lb
/>
eſt non ens. </
s
>
<
s
>Itaque per deductionem per tria, vel plura; Vbi pura priuatio, nulla reſiſtentia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>In materia prima in qua ſunt prima contraria, pura exiſtit priuatio, ſi frigus opponitur calori
<
lb
/>
priuatiuè. </
s
>
<
s
>Igitur exiſtet primorum contrariorum productio ſine reſiſtentia: quare non in tem
<
lb
/>
pore. </
s
>
<
s
>Exemplo ſit nobis aëris pelluciditas in tenebris, quę cùm agenti & illuſtranti non reſiſtat;
<
lb
/>
lumen accipit in inſtanti. </
s
>
<
s
>Neque mihi videtur eſſe ſatis ad conſeruandum tempus in generatio
<
lb
/>
ne, ſi dicamus actum in contrario requiri ſimpliciter, hoc eſt, ſi non eum qui per ſe opponatur, at
<
lb
/>
alium quempiam, putatu, quia ſit frigidum cum humido coniunctum. </
s
>
<
s
>Nam veriſimile pri
<
lb
/>
mùm eſt, vt ſi priuatiuè opponuntur calor & frigus, illa itidem quæ ex calido & frigido naſcun
<
lb
/>
tur, eodem modo opponi. </
s
>
<
s
>Si igitur humidum eſt actus; aridum illi oppoſitum erit priuatio.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Finge ergo idem ſimul eſſe aridum & frigidum; hîc certè nullus actus extabit in quo oppoſitio
<
lb
/>
nis poſitiuæ ratio ponenda ſit, nec vllum principium, vnde reſiſtentia naſcatur. </
s
>
<
s
>Tùm etiam quia </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>