Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002309">
                <pb pagenum="195" xlink:href="025/01/199.jpg"/>
              tur cùm cylindrus exterior eandem vim ſemper habeat, æquale ſe­
                <lb/>
              gmentum IC ſemper ſuſtinet; ſed hoc experimento repugnat;
                <lb/>
              nam ſi tantulum aëris antequam demittatur Mercurius in fiſtula re­
                <lb/>
              linquatur, Mercurius deſcendet infra C; in C autem ſuſtineri de­
                <lb/>
              beret; ſi à cylindro aëris exterioris, ſuſtineretur, vt patet; im­
                <lb/>
              mo deſcendit infra C non juxta menſuram cylindruli aëris in fiſtula
                <lb/>
              relicti, ſed juxta majorem ; vnde illum aëra multùm dilatari, neceſſe
                <lb/>
              eſt; vnde fortè aliam materiam intra fiſtulam dilatatam eſſe di­
                <lb/>
              cemus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002310">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002311"> Huc recurrit hypotheſis Autoris ſupra laudati; dicent enim
                <lb/>
              illius ſententiæ aſſertores, illud tantulum aëris intra fiſtulam relicti, poſt deſ­
                <lb/>
              cenſum Mercurij liberiorem nanciſci campum, ac proinde cùm ante com­
                <lb/>
              preſſus eſſet, explicare ſeſe ac dilatare, & premere ſuperficiem Mercurij,
                <lb/>
              vnde hic infra C deſcendit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002312">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002313"> Tantam compreſſionem aëris jam ſupra ſatis efficaciter refu­
                <lb/>
              tavi; hic tantùm addo, ſi vacuum remanet ſegmentum CD, illam aëris par­
                <lb/>
              ticulam ſatis ſpatij habere, vt explicet ſeſe, ac proinde non premere ſuper­
                <lb/>
              ficiem Mercurij, ideo enim illam premere dicitur quia nititur explicare ſe­
                <lb/>
              ſe, cùm plus æquo compreſſus ſit. </s>
              <s id="s.002314">Si verò ſegmentum CD non eſt
                <expan abbr="vacuũ">vacuum</expan>
              ,
                <lb/>
              ſed plenum, jam videndum eſt, quare
                <expan abbr="plenũ">plenum</expan>
              ſit; ſi aëre dilatato, hæc particu­
                <lb/>
              la haud dubiè dilatatur, compreſſa igitur non manet; ſi æthere, vt volunt ali­
                <lb/>
              qui, per poros adducto, certè illa, tantùm ætheris, vel ſubtilis materiæ por­
                <lb/>
              tio exugitur, ſeu per poros adducitur, quæ ad
                <expan abbr="occupandũ">occupandum</expan>
              ſegmentum CD,
                <lb/>
              ne vacuum reſtet, neceſſaria eſt: ſed primus locus cedit intra
                <expan abbr="dictũ">dictum</expan>
              ſegmen­
                <lb/>
              tum præfatæ aëris portioni; ſi demum eſt alia ſubtilis materia tenſa, potio­
                <lb/>
              ri jure prædictus aër tenditur ac dilatatur; igitur compreſſus non ma­
                <lb/>
              net, igitur ſuperficiem Mercurij ſegmento CI contenti deorſum non
                <lb/>
              premit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002315">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002316"> Cur ergo Mercurias deſcendit infra C? neſcio, vtrùm aliam
                <lb/>
              cauſam excogitare quis poſſit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002317">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002318"> Non deeſt alia cauſa, nempe Mercurij IC pondere prædicta
                <lb/>
              aëris particula dilatatur; vt enim aër Mercurij pondere comprimitur in
                <lb/>
              fontibus quibuſdam arte factis, ita & eodem dilatatur; quid mirum ergo,
                <lb/>
              ſi Mercurius infra C deſcendat? </s>
              <s id="s.002319">hoc autem novo experimento perſpicuè
                <lb/>
              demonſtro; ſi enim fiſtulam BD & vas ABG, non Mercurio, ſed aqua
                <lb/>
              impleas, admotóque digito, extremum B in aquam EF immergas, di­
                <lb/>
              gitúmque ſubducas; fiſtula plena manet; ſi autem non prorſus aquâ fiſtu­
                <lb/>
              lam impleveris, admotóque digito extremum B immerſeris, ſubduxeríſ­
                <lb/>
              que digitum, aqua tantulum deſcendit v. g. ſi dum admotus eſt digitus
                <lb/>
              extremo B immerſo ſuprema ſuperficies aquæ ſit in M, ſubducto digito
                <lb/>
              deſcendit, quaſi in N; hac tamen ratione, vt dum ſuperficies aquæ eſt circa
                <lb/>
              mediam altitudinem ID, puta in C ſegmentum deſcenſus prædictæ ſuper­
                <lb/>
              ficiei majus ſit; minus verò, quo dicta ſuperficies accedit propriùs ad D
                <lb/>
              vel ad I. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002320">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              Hæc
                <expan abbr="experimẽta">experimenta</expan>
              eò jucundiora mihi accidunt, quo
                <expan abbr="illorũcauſas">illorum cauſas</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>