Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002309">
                <pb pagenum="195" xlink:href="025/01/199.jpg"/>
              tur cùm cylindrus exterior eandem vim ſemper habeat, æquale ſe­
                <lb/>
              gmentum IC ſemper ſuſtinet; ſed hoc experimento repugnat;
                <lb/>
              nam ſi tantulum aëris antequam demittatur Mercurius in fiſtula re­
                <lb/>
              linquatur, Mercurius deſcendet infra C; in C autem ſuſtineri de­
                <lb/>
              beret; ſi à cylindro aëris exterioris, ſuſtineretur, vt patet; im­
                <lb/>
              mo deſcendit infra C non juxta menſuram cylindruli aëris in fiſtula
                <lb/>
              relicti, ſed juxta majorem ; vnde illum aëra multùm dilatari, neceſſe
                <lb/>
              eſt; vnde fortè aliam materiam intra fiſtulam dilatatam eſſe di­
                <lb/>
              cemus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002310">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002311"> Huc recurrit hypotheſis Autoris ſupra laudati; dicent enim
                <lb/>
              illius ſententiæ aſſertores, illud tantulum aëris intra fiſtulam relicti, poſt deſ­
                <lb/>
              cenſum Mercurij liberiorem nanciſci campum, ac proinde cùm ante com­
                <lb/>
              preſſus eſſet, explicare ſeſe ac dilatare, & premere ſuperficiem Mercurij,
                <lb/>
              vnde hic infra C deſcendit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002312">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002313"> Tantam compreſſionem aëris jam ſupra ſatis efficaciter refu­
                <lb/>
              tavi; hic tantùm addo, ſi vacuum remanet ſegmentum CD, illam aëris par­
                <lb/>
              ticulam ſatis ſpatij habere, vt explicet ſeſe, ac proinde non premere ſuper­
                <lb/>
              ficiem Mercurij, ideo enim illam premere dicitur quia nititur explicare ſe­
                <lb/>
              ſe, cùm plus æquo compreſſus ſit. </s>
              <s id="s.002314">Si verò ſegmentum CD non eſt
                <expan abbr="vacuũ">vacuum</expan>
              ,
                <lb/>
              ſed plenum, jam videndum eſt, quare
                <expan abbr="plenũ">plenum</expan>
              ſit; ſi aëre dilatato, hæc particu­
                <lb/>
              la haud dubiè dilatatur, compreſſa igitur non manet; ſi æthere, vt volunt ali­
                <lb/>
              qui, per poros adducto, certè illa, tantùm ætheris, vel ſubtilis materiæ por­
                <lb/>
              tio exugitur, ſeu per poros adducitur, quæ ad
                <expan abbr="occupandũ">occupandum</expan>
              ſegmentum CD,
                <lb/>
              ne vacuum reſtet, neceſſaria eſt: ſed primus locus cedit intra
                <expan abbr="dictũ">dictum</expan>
              ſegmen­
                <lb/>
              tum præfatæ aëris portioni; ſi demum eſt alia ſubtilis materia tenſa, potio­
                <lb/>
              ri jure prædictus aër tenditur ac dilatatur; igitur compreſſus non ma­
                <lb/>
              net, igitur ſuperficiem Mercurij ſegmento CI contenti deorſum non
                <lb/>
              premit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002315">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002316"> Cur ergo Mercurias deſcendit infra C? neſcio, vtrùm aliam
                <lb/>
              cauſam excogitare quis poſſit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002317">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002318"> Non deeſt alia cauſa, nempe Mercurij IC pondere prædicta
                <lb/>
              aëris particula dilatatur; vt enim aër Mercurij pondere comprimitur in
                <lb/>
              fontibus quibuſdam arte factis, ita & eodem dilatatur; quid mirum ergo,
                <lb/>
              ſi Mercurius infra C deſcendat? </s>
              <s id="s.002319">hoc autem novo experimento perſpicuè
                <lb/>
              demonſtro; ſi enim fiſtulam BD & vas ABG, non Mercurio, ſed aqua
                <lb/>
              impleas, admotóque digito, extremum B in aquam EF immergas, di­
                <lb/>
              gitúmque ſubducas; fiſtula plena manet; ſi autem non prorſus aquâ fiſtu­
                <lb/>
              lam impleveris, admotóque digito extremum B immerſeris, ſubduxeríſ­
                <lb/>
              que digitum, aqua tantulum deſcendit v. g. ſi dum admotus eſt digitus
                <lb/>
              extremo B immerſo ſuprema ſuperficies aquæ ſit in M, ſubducto digito
                <lb/>
              deſcendit, quaſi in N; hac tamen ratione, vt dum ſuperficies aquæ eſt circa
                <lb/>
              mediam altitudinem ID, puta in C ſegmentum deſcenſus prædictæ ſuper­
                <lb/>
              ficiei majus ſit; minus verò, quo dicta ſuperficies accedit propriùs ad D
                <lb/>
              vel ad I. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002320">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              Hæc
                <expan abbr="experimẽta">experimenta</expan>
              eò jucundiora mihi accidunt, quo
                <expan abbr="illorũcauſas">illorum cauſas</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>