Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002320">
                <pb pagenum="196" xlink:href="025/01/200.jpg"/>
              ex præmiſſis Antime, mihi deducere poſſe videor; ideò enim ſuperficies
                <lb/>
              aquæ ſubducto digito deſcendit, quia pondus aquæ fiſtulæ contentæ re­
                <lb/>
              lictam in fiſtula portionem aëris dilatat; ſi autem dicta ſuperficies acce­
                <lb/>
              dit propius ad D, eſt quidem magnum aquæ pondus, ad majorem dilata­
                <lb/>
              tionem præſtandam, ſed deeſt ſubjectum, ſeu materia majoris dilatatio­
                <lb/>
              nis capax; ſi verò propiùs ad I, eſt quidem ſubjectum capax majoris dila­
                <lb/>
              tationis, ſcilicet major aëris portio; eſt tamen minima vis ponderis ad il­
                <lb/>
              lam præſtandam; ſi demum ſuperficies ſit in C, & ſatis magna eſt vis
                <lb/>
              ponderis, ſegmentum, ſcilicet aquæ IC, & ſubjectum ſatis capax,
                <lb/>
              ſcilicet portio aëris CD ; major igitur ſequitur dilatatio, majus igitur
                <lb/>
              ſegmentum deſcenſus. </s>
              <s id="s.002321">At ſcire ex te velim, Antime, vtrùm idem in Mer­
                <lb/>
              curio fiat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002322">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002323"> Idem prorsùs ſæpiùs probavi in fiſtula duos pedes alta; vt ſci­
                <lb/>
              licet majus ſegmentum eſſet, quo ſuprema ſuperficies Mercurij ad me­
                <lb/>
              dium altitudinis fiſtulæ extantis, propiùs accederet. </s>
              <s id="s.002324">Si autem altiorem
                <lb/>
              fiſtulam adhibeamus, in qua ſcilicet ſubducto digito ex A, Mercurius de­
                <lb/>
              ſcendat, donec extet in ſegmento IC duorum circiter pedum & 1/4 vel
                <lb/>
                <gap/>
              ; quo plus aëris in hac fiſtula relinquetur, eò majus erit deſcenſûs Mer­
                <lb/>
              curij ſegmentum infra C; pro quo illa quam luculenter expoſuiſti, Au­
                <lb/>
              guſtine, ratio militat; equidem quando fiſtula altior eſt, vt rectè obſer­
                <lb/>
              vat ſupra laudatus Autor, æqualis aëris portio intra fiſtulam relicta,
                <lb/>
              tam longum deſcenſus infra C ſegmentum non præſtat; quia prædictus
                <lb/>
              aër in majore Mercurij deſcenſu vſque ad C, magis dilatatur, quàm in
                <lb/>
              minore; vnde non mirum, ſi deinde eundem minùs dilatet Mercurius in­
                <lb/>
              fra C deſcendens: hinc etiam quo major erit portio aëris in ſegmento
                <lb/>
              CD, eò majus erit ſegmentum deſcenſus Mercurij infra C. </s>
              <s id="s.002325">Hinc diver­
                <lb/>
              ſæ conjugationes ſeu combinationes majoris ſcilicet aëris ſegmenti, vel
                <lb/>
              minoris, ante dilatationem; majoris altitudinis fiſtulæ vel minoris; ma­
                <lb/>
              joris ſegmenti Mercurij vel minoris; prædicta ſex variè combinari poſ­
                <lb/>
              ſunt; & ſic cuncta ad præmiſſa principia facilè reducuntur; nempe ma­
                <lb/>
              jus Mercurij ſegmentum ſeu pondus idem ſegmentum aëris magis di­
                <lb/>
              latat; majus ſegmentum aëris ab eodem Mercurij ſegmento magis dila­
                <lb/>
              tatur; denique majus deſcenſus ſegmentum à D in C eandem portionem
                <lb/>
              aëris magis dilatat, quàm minus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002326">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocomus.
                <emph.end type="italics"/>
              Hæc ratio mihi ſatis arridet; ſed quæſo te, profer
                <lb/>
              alias. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002327">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002328"> Sit igitur quarta ratio: ſi per compreſſionem corporis liqui­
                <lb/>
              di, admoto ſcilicet diſco ſupremæ ſuperficiei, attollatur liquor in fiſtula,
                <lb/>
              nullum illius pondus, appenſa fiſtula ſenties; ratio in promptu eſt,
                <lb/>
              quia à diſco admoto attollitur & ſuſtinetur; illius ergo pondus nullam
                <lb/>
              aliam vim exerit; igitur pari modo Mercurius extans in ſegmento IC
                <lb/>
              nullam vim ponderis exerit, ſi vel ab exteriore aëre compreſſo, vel ab aë­
                <lb/>
              ris cylindro ſuſtineatur; par enim eſt vtrimque ratio; & inſtantia ſupra
                <lb/>
              facta hîc etiam eodem modo refellitur; cùm non minùs liquor à pre-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>