Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
Scan Original
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002320">
                <pb pagenum="196" xlink:href="025/01/200.jpg"/>
              ex præmiſſis Antime, mihi deducere poſſe videor; ideò enim ſuperficies
                <lb/>
              aquæ ſubducto digito deſcendit, quia pondus aquæ fiſtulæ contentæ re­
                <lb/>
              lictam in fiſtula portionem aëris dilatat; ſi autem dicta ſuperficies acce­
                <lb/>
              dit propius ad D, eſt quidem magnum aquæ pondus, ad majorem dilata­
                <lb/>
              tionem præſtandam, ſed deeſt ſubjectum, ſeu materia majoris dilatatio­
                <lb/>
              nis capax; ſi verò propiùs ad I, eſt quidem ſubjectum capax majoris dila­
                <lb/>
              tationis, ſcilicet major aëris portio; eſt tamen minima vis ponderis ad il­
                <lb/>
              lam præſtandam; ſi demum ſuperficies ſit in C, & ſatis magna eſt vis
                <lb/>
              ponderis, ſegmentum, ſcilicet aquæ IC, & ſubjectum ſatis capax,
                <lb/>
              ſcilicet portio aëris CD ; major igitur ſequitur dilatatio, majus igitur
                <lb/>
              ſegmentum deſcenſus. </s>
              <s id="s.002321">At ſcire ex te velim, Antime, vtrùm idem in Mer­
                <lb/>
              curio fiat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002322">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002323"> Idem prorsùs ſæpiùs probavi in fiſtula duos pedes alta; vt ſci­
                <lb/>
              licet majus ſegmentum eſſet, quo ſuprema ſuperficies Mercurij ad me­
                <lb/>
              dium altitudinis fiſtulæ extantis, propiùs accederet. </s>
              <s id="s.002324">Si autem altiorem
                <lb/>
              fiſtulam adhibeamus, in qua ſcilicet ſubducto digito ex A, Mercurius de­
                <lb/>
              ſcendat, donec extet in ſegmento IC duorum circiter pedum & 1/4 vel
                <lb/>
                <gap/>
              ; quo plus aëris in hac fiſtula relinquetur, eò majus erit deſcenſûs Mer­
                <lb/>
              curij ſegmentum infra C; pro quo illa quam luculenter expoſuiſti, Au­
                <lb/>
              guſtine, ratio militat; equidem quando fiſtula altior eſt, vt rectè obſer­
                <lb/>
              vat ſupra laudatus Autor, æqualis aëris portio intra fiſtulam relicta,
                <lb/>
              tam longum deſcenſus infra C ſegmentum non præſtat; quia prædictus
                <lb/>
              aër in majore Mercurij deſcenſu vſque ad C, magis dilatatur, quàm in
                <lb/>
              minore; vnde non mirum, ſi deinde eundem minùs dilatet Mercurius in­
                <lb/>
              fra C deſcendens: hinc etiam quo major erit portio aëris in ſegmento
                <lb/>
              CD, eò majus erit ſegmentum deſcenſus Mercurij infra C. </s>
              <s id="s.002325">Hinc diver­
                <lb/>
              ſæ conjugationes ſeu combinationes majoris ſcilicet aëris ſegmenti, vel
                <lb/>
              minoris, ante dilatationem; majoris altitudinis fiſtulæ vel minoris; ma­
                <lb/>
              joris ſegmenti Mercurij vel minoris; prædicta ſex variè combinari poſ­
                <lb/>
              ſunt; & ſic cuncta ad præmiſſa principia facilè reducuntur; nempe ma­
                <lb/>
              jus Mercurij ſegmentum ſeu pondus idem ſegmentum aëris magis di­
                <lb/>
              latat; majus ſegmentum aëris ab eodem Mercurij ſegmento magis dila­
                <lb/>
              tatur; denique majus deſcenſus ſegmentum à D in C eandem portionem
                <lb/>
              aëris magis dilatat, quàm minus. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002326">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocomus.
                <emph.end type="italics"/>
              Hæc ratio mihi ſatis arridet; ſed quæſo te, profer
                <lb/>
              alias. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002327">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002328"> Sit igitur quarta ratio: ſi per compreſſionem corporis liqui­
                <lb/>
              di, admoto ſcilicet diſco ſupremæ ſuperficiei, attollatur liquor in fiſtula,
                <lb/>
              nullum illius pondus, appenſa fiſtula ſenties; ratio in promptu eſt,
                <lb/>
              quia à diſco admoto attollitur & ſuſtinetur; illius ergo pondus nullam
                <lb/>
              aliam vim exerit; igitur pari modo Mercurius extans in ſegmento IC
                <lb/>
              nullam vim ponderis exerit, ſi vel ab exteriore aëre compreſſo, vel ab aë­
                <lb/>
              ris cylindro ſuſtineatur; par enim eſt vtrimque ratio; & inſtantia ſupra
                <lb/>
              facta hîc etiam eodem modo refellitur; cùm non minùs liquor à pre-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>