Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009098
">
<
pb
pagenum
="
552
"
xlink:href
="
016/01/201.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1265
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009099
">
<
margin.target
id
="
marg1264
"/>
Cultoris ido
<
lb
/>
lorum ad
<
lb
/>
uerſus reli
<
lb
/>
quas leges
<
lb
/>
contentio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009100
">
<
margin.target
id
="
marg1265
"/>
Iudæi cum
<
lb
/>
Mahumeta
<
lb
/>
no, & Chri
<
lb
/>
ſtiano diſpu
<
lb
/>
tatio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009101
">Sic illa euerſa, Iudæus aduerſus Chriſtia
<
lb
/>
nos inſurgit. </
s
>
<
s
id
="
s.009102
">Si quæ fabulæ in noſtra lege
<
lb
/>
continentur, omnes ad vos tranſierunt, qui
<
lb
/>
noſtram legem recipitis. </
s
>
<
s
id
="
s.009103
">Dei vnius ſimplici
<
lb
/>
tatem nemo adeò ſyncere vt nos colimus,
<
lb
/>
cuius etiam initium a nobis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009104
">Miracula &
<
lb
/>
prodigia maiora, quàm vlla in lege alia, &
<
lb
/>
gentis nobilitas. </
s
>
<
s
id
="
s.009105
">Tum illi aduerſus eam: Non
<
lb
/>
placuiſſe Deo quicquid periit: illos in ſuos
<
lb
/>
prophetas ſæuiſſe: abominabile fuiſſe genus
<
lb
/>
eorum ſemper omnibus illos qui à Chriſtia
<
lb
/>
nis ac Mahumetanis coluntur, à lege ſua iuſ
<
lb
/>
ſos adorari. </
s
>
<
s
id
="
s.009106
">Hac exploſa rurſus Chriſtianus
<
arrow.to.target
n
="
marg1266
"/>
<
lb
/>
aduerſus Mahumetanum diſputat: acrior eſt
<
lb
/>
hæc pugna, quæ magnis viribus vtrinque
<
lb
/>
innititur, & ex qua regnorum, & prouincia
<
lb
/>
rum ſalus pendet. </
s
>
<
s
id
="
s.009107
">Chriſtianus quatuor ma
<
lb
/>
ximè innititur fundamentis: prophetarum
<
lb
/>
primò teſtimonio, adeò diligenter omnia,
<
lb
/>
quæ de Chriſto euenerunt
<
expan
abbr
="
narrantiũ
">narrantium</
expan
>
, vt non
<
lb
/>
prædicta quis exiſtimet, ſed recitata poſt fa
<
lb
/>
ctum putet. </
s
>
<
s
id
="
s.009108
">Hi nihil de Mahumete pronun
<
lb
/>
ciant. </
s
>
<
s
id
="
s.009109
">Miraculorum deinde Chriſti autorita
<
lb
/>
te, quæ tanta fuerunt ac talia, vt non ſint
<
lb
/>
Mahumetanorum prodigiis comparanda: vt
<
lb
/>
mortuorum reſurrectio, Lazari & puellæ, &
<
lb
/>
filij viduæ. </
s
>
<
s
id
="
s.009110
">At Mahumetanorum miracula,
<
lb
/>
caſus lapidum ab auibus nigris, vel occulta
<
lb
/>
tio in ſpelunca, velut in Alcorano ſuo docet
<
lb
/>
vel quòd miſſus, aut tranſlatus ex Mecha in
<
lb
/>
Hieroſolymam in vna nocte: ſeu quòd in
<
lb
/>
cœlum aſſumptus ſit, aut quòd Lunam diui
<
lb
/>
ſerit: quæ omnia aut teſte carent, aut miracu
<
lb
/>
la non ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009111
">Lapides enim ab auibus demiſ
<
lb
/>
ſos, prodigioſum etſi ſit, & fuiſſe concedatur
<
lb
/>
non
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
eſt miraculum: at Lunam diuiſam
<
lb
/>
videri, nec miraculum eſt, nec prodigioſum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009112
">Transferri autem à Mecha in
<
expan
abbr
="
Hieroſolymã
">Hieroſolymam</
expan
>
,
<
lb
/>
vel in cœlum aſcendiſſe, eſſet miraculum, ſed
<
lb
/>
teſte caret. </
s
>
<
s
id
="
s.009113
">Tertia ratio à præceptis pendet
<
lb
/>
Chriſti, quæ nil continet à Philoſophia mo
<
lb
/>
rali, aut naturali abſonum. </
s
>
<
s
id
="
s.009114
">Nam illius vitam
<
lb
/>
æquare nemo quamuis optimus, imitari au
<
lb
/>
tem quilibet poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009115
">Quid poteſt? </
s
>
<
s
id
="
s.009116
">imò quan
<
lb
/>
tum ab illius exemplo abſcedis, tantum ne
<
lb
/>
farij moris induis. </
s
>
<
s
id
="
s.009117
">At Mahumetus cædes &
<
lb
/>
bella conſulit, & turrim in Paradiſo: Para
<
lb
/>
diſum autem in quo nubant, formoſi pueri
<
lb
/>
miniſtrent, carnes edant & poma, bibant
<
lb
/>
nectar, recumbant ſericeis lectis: & gemmas,
<
lb
/>
ſericeáque ſtrata in vmbra plantarum poſſi
<
lb
/>
deant. </
s
>
<
s
id
="
s.009118
">Qui ſani ſenſus hæc ferat? </
s
>
<
s
id
="
s.009119
">Abſurda
<
lb
/>
nonne ſunt, quòd fingat Deum aſcendere ad
<
lb
/>
cœlum è terris, & quòd ipſe etiam per dæ
<
lb
/>
monas ſeruos ſuos, iuret. </
s
>
<
s
id
="
s.009120
">Quid quòd hiſtoria,
<
lb
/>
etiamſi ſit, quum potius fabula, ad minus
<
lb
/>
quinquies de camelo repetita? </
s
>
<
s
id
="
s.009121
">Accedit vlti
<
lb
/>
mo pro Chriſtianis coniectura, quòd pau
<
lb
/>
ciſſimis imperitis, pauperibuſque aduerſus
<
lb
/>
tot Cæſares, ditiſſimóſque ſacrificos idolo
<
lb
/>
rum, lex ipſa noſtra promulgata ſit, orbém
<
lb
/>
que totum etiam hæreſibus debilitata inte
<
lb
/>
ſtinis occupauerit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009122
">
<
margin.target
id
="
marg1266
"/>
Chriſtiani
<
lb
/>
cum Mahu
<
lb
/>
metano con
<
lb
/>
tentio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009123
">At Mahumetani & ipſi munimenta ha
<
lb
/>
bent. </
s
>
<
s
id
="
s.009124
">Primùm, quòd Chriſtiani, non eam
<
lb
/>
quam ipſi in Deo
<
expan
abbr
="
ſimplicitatẽ
">ſimplicitatem</
expan
>
colant, & quòd
<
lb
/>
Chriſticolæ imagines venerantur, videan
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1267
"/>
<
lb
/>
turque deorum non Dei vnius cultores. </
s
>
<
s
id
="
s.009125
">Suc
<
lb
/>
cedit argumentum ex euentu, cùm tot victo
<
lb
/>
rias iam obtinuerint, tot occupauerint pro
<
lb
/>
uincias, vt vix Mahumetanæ legis Chriſtia
<
lb
/>
na certa pars dici poſſet, ni beneficio Cæſa
<
lb
/>
ris noſtri iam alius orbis Chriſtiani cultus
<
lb
/>
religione paſſim imbutus eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.009126
">Hem dicunt,
<
lb
/>
Deum melius ſentientibus fauere, eſt veriſi
<
lb
/>
mile: nec cùm poſſit tot ſeruare minimo au
<
lb
/>
xilio, quaſi illis infenſus, eos ſpontè perdat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009127
">Vita verò illorum atque mores mutatis vi
<
lb
/>
cibus, cum nos Mahumetem, illi Chriſtum
<
lb
/>
imitari videantur, legi ſuæ non paruam tri
<
lb
/>
buit autoritatem: orant, ieiunant, ſimplici
<
lb
/>
vtuntur cultu, imò ſimpliſſimo, abſtinent à
<
lb
/>
cædibus, alea, adulteriis, ac improbis erga
<
lb
/>
Deum,
<
expan
abbr
="
nefandiſq;
">nefandiſque</
expan
>
blaſphemiis, quibus qua
<
lb
/>
tuor potiſſimè vitiis populus Chriſtianus pe
<
lb
/>
nè obtritus totus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009128
">Quid ſi mulierum
<
expan
abbr
="
hone-ſtatẽ
">hone
<
lb
/>
ſtatem</
expan
>
, & templorum cultum inſpicias? </
s
>
<
s
id
="
s.009129
">Deni
<
lb
/>
que quod ad miracula attinet, nos recitata,
<
lb
/>
ipſos præſentia habere dicunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009130
">Alij multis
<
lb
/>
diebus abſtinent cibo, alij igne vruntur, ac
<
lb
/>
ferro ſecantur, nullum doloris
<
expan
abbr
="
veſtigiũ
">veſtigium</
expan
>
præ
<
lb
/>
ferentes: multi ſunt vocem è pectore
<
expan
abbr
="
mittẽ-tes
">mitten
<
lb
/>
tes</
expan
>
, qui olim engaſtrimuthi dicebantur: hoc
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
maximè eis contingit cùm Orgia quæ
<
lb
/>
dam exercent, atque circumferuntur in
<
expan
abbr
="
orbẽ
">orbem</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009131
">Quæ tria vt veriſſima ſunt, & naturali ra
<
lb
/>
tione mira tamen conſtant, cuius ſuperiùs
<
lb
/>
mentionem fecimus, ita illud confectum
<
lb
/>
naſci pueros è mulieribus abſque concubitu. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009132
">
<
margin.target
id
="
marg1267
"/>
Azoaris 15.
<
lb
/>
& 52.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009133
">Sed hæc parum Philoſophis attinent, pro
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1268
"/>
<
lb
/>
quibus inſtitutus eſt ſermo: ad
<
expan
abbr
="
prouinciarũ
">prouinciarum</
expan
>
<
lb
/>
miracula tranſeamus. </
s
>
<
s
id
="
s.009134
">Adeò refert varietas
<
lb
/>
loci, vt ſub vtroque polo nox vna ſit perpe
<
lb
/>
tua ſex menſium, dieſque
<
expan
abbr
="
totidẽ
">totidem</
expan
>
illi
<
expan
abbr
="
ſuccedẽ-tes
">ſucceden
<
lb
/>
tes</
expan
>
: ſed & in locis proximis quatuor, in remo
<
lb
/>
tioribus duorum, vel vnius menſis. </
s
>
<
s
id
="
s.009135
">Ita vt in
<
lb
/>
Nugardia vrbe olim ditiſſima, nunc Moſcho
<
lb
/>
regi ſubdita, templo ampliſſimo adhuc inſi
<
lb
/>
gni, vbi mella nullo cultu in nemoribus pro
<
lb
/>
ueniunt, æſtate lux vna pluribus diebus ma
<
lb
/>
neat: atque hæc ex ſphæræ ratione: qua con
<
lb
/>
ſtare non poteſt, quod Haitomus de Hanſem
<
lb
/>
regione ( ea poſita eſt inter Moſchicum &
<
lb
/>
Antitaurum montes, non procul ab vrbe
<
lb
/>
Zoriga
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
refert, ſcilicet perpetuis eſſe in te
<
lb
/>
nebris: atque ob id inacceſſam eſſe. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009136
">
<
margin.target
id
="
marg1268
"/>
Tenebræ ſex
<
lb
/>
menſium, &
<
lb
/>
dies in qui
<
lb
/>
buſdam re
<
lb
/>
gionibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009137
">Eſt & aliud diſcrimen in regionibus à ca
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1269
"/>
<
lb
/>
lore ac frigore:
<
expan
abbr
="
quæcunq;
">quæcunque</
expan
>
enim ſunt iuxta po
<
lb
/>
los, gelu rigent: quæ ſub zona
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
Sol pre
<
lb
/>
mit, æſtu feruent: mediæ ſunt
<
expan
abbr
="
tẽperatis
">temperatis</
expan
>
pro
<
lb
/>
ximæ. </
s
>
<
s
id
="
s.009138
">Sub polis ciuitates eſſe populoſas eſt
<
lb
/>
impoſſibile, quoniam ſterilis eſt terra, &
<
expan
abbr
="
in-cõmoda
">in
<
lb
/>
commoda</
expan
>
vectio frugum: quamobrem aut pa
<
lb
/>
lantes viuere neceſſe eſt, aut in paruis vil
<
lb
/>
lis. </
s
>
<
s
id
="
s.009139
">Qui verò temperatam incolunt
<
expan
abbr
="
regionẽ
">regionem</
expan
>
,
<
lb
/>
mediocres habent vrbes: nam
<
expan
abbr
="
cõmodius
">commodius</
expan
>
fru
<
lb
/>
ges in eas euehunt, & melius ac tutius in his
<
lb
/>
quàm in villis verſantur:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
multitudine ho
<
lb
/>
minum, & muris ſunt firmiores,
<
expan
abbr
="
artéſq;
">artéſque</
expan
>
ſibi
<
lb
/>
inuicem melius auxilio eſſe poſſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009140
">Conti
<
lb
/>
git tamen Romæ, quòd orbis imperium ob
<
lb
/>
tinuerit, magnitudo incredibilis,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
mænio
<
lb
/>
rum, ſed populi. </
s
>
<
s
id
="
s.009141
">At in feruidis regionib. ma
<
lb
/>
ximas ciuitates eſſe neceſſe eſt:
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
, quòd
<
lb
/>
ſoli pars aut ſterilis eſt, ſi aquis careat: aut
<
lb
/>
fertiliſſima, ſi abundet: ob hanc
<
expan
abbr
="
inæqualitatẽ
">inæqualitatem</
expan
>
<
lb
/>
cùm locus multitudini alendæ oportunus in
<
lb
/>
uenitur, pars eſt ampliſſimam vrbem condi,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
numeroſiſſimumq;
">numeroſiſſimumque</
expan
>
populum in eam conflue
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.009142
">Alia potentior cauſa eſt, quòd cùm procul </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>