1veniant merces, & per loca deſerta, periculo
ſáque neceſſe eſt vt ſimul plures veniant mer
catores, ac in modum agminis, ob ſecuritatem:
quare cum in aliquam vrbem ſedem poſue
rint, incommodum nimis eſſet eam ſocieta
tem vagari, non ſolùm mercatoribus, ſed vr
bibus: vnde melius eſt, & longè faciliùs, vi
cinos omnes in eum locum confluere, quod
cùm multis perſeuerat annis, contingit etiam
è paruo pago vrbem fieri populoſiſſimam.
Tales igitur ſunt, Quiſnai, Singui, Camba
la, & Cairum. Hanc ciuitatem Gehoar Il
liricus ſeruus Elcaim Mahumetanorum
Pontificis in Ægypto ædificauit ſecuritatis
cauſa, vocatáque nomine Pontificis Elcaira,
inde corruptio, vocabulo Cairum. Si quis ob
iiciat Byzantium ſeu Conſtantinopolim, ta
metſi cum his, quæ ſexaginta atque amplius
habent paſſuum millia in ambitu, conferri
minimè debeat, cauſa tamen imperium eſt.
Antiquitate autem nulla nobilior Lycoſura
Arcadiæ ciuitate: ante illam inquit Pauſa
nias, ſol ciuitatem non vidit. In Lyceo mon
te à Lycaone Pelaſgi filio ædificata eſt. Ci
uitates ſitu ac viris conſtant. Situs ſalubris,
inexpugnabilis, aditúque facilis eſſe debet.
Inexpugnabilis ſitus eſſe non poteſt, niſi
monte, vel palude, aut aquis. In montibus
aditus difficilis eſt, in paludibus ſalubris eſſe
non poteſt: igitur in aqua ciuitate æterna
collocanda eſt. At nec in omni aqua, ſed
quæ breuibus & vadis abundet. Neque bre
uia & vada ſufficiunt, in dulcibus enim
aquis inſalubris fiet aër. Quòd ſi à conti
nente abſit plurimùm, aut mari obruetur,
aut ſiccabuntur vada: quæ ſi ſiccentur, fama
intereat neceſſe eſt: nam nec nauigationi
locus, nec agri in mari eſſe poſſunt. Talis ſi
tus eſt Venetianum, & Singui vbi ſex mil
lia pontium lapideorum, & Quiſnai, vbi
duodecim millia, & in Amſterdano Batauo
rum, ſeu Holandiæ vrbe. Atque has omnes
& maximas, & opulentiſſimas eſſe haud du
bium eſt. Quod ad viros attinet, horum duæ
ſunt partes, corporea ménſque. Corpori
bus vtimur ad ea, quæ mens docet, & im
perat. Mens pura eſſe nequit, nec cui omnes
libenter pareant, niſi quòd puriſſimum eſt
illius ſeparetur & imperet. Pars autem hæc
mentis, lex vocatur. Sola igitur ciuitas in
qua lex imperet, non homines, & corpora
hominum militari robore exercitata, ſitúſ
que tum ſalubris, tum tutus, & aditu fa
cilis, æterna in libertate manere, id eſt, diu
turna poteſt. Talis eſt Venetiarum conditio:
quamobrem vrbi Venetiarum vel ſola, vel
maximè libera vrbs meretur appellari. Di
ctum eſt autem de his alibi.
ſáque neceſſe eſt vt ſimul plures veniant mer
catores, ac in modum agminis, ob ſecuritatem:
quare cum in aliquam vrbem ſedem poſue
rint, incommodum nimis eſſet eam ſocieta
tem vagari, non ſolùm mercatoribus, ſed vr
bibus: vnde melius eſt, & longè faciliùs, vi
cinos omnes in eum locum confluere, quod
cùm multis perſeuerat annis, contingit etiam
è paruo pago vrbem fieri populoſiſſimam.
Tales igitur ſunt, Quiſnai, Singui, Camba
la, & Cairum. Hanc ciuitatem Gehoar Il
liricus ſeruus Elcaim Mahumetanorum
Pontificis in Ægypto ædificauit ſecuritatis
cauſa, vocatáque nomine Pontificis Elcaira,
inde corruptio, vocabulo Cairum. Si quis ob
iiciat Byzantium ſeu Conſtantinopolim, ta
metſi cum his, quæ ſexaginta atque amplius
habent paſſuum millia in ambitu, conferri
minimè debeat, cauſa tamen imperium eſt.
Antiquitate autem nulla nobilior Lycoſura
Arcadiæ ciuitate: ante illam inquit Pauſa
nias, ſol ciuitatem non vidit. In Lyceo mon
te à Lycaone Pelaſgi filio ædificata eſt. Ci
uitates ſitu ac viris conſtant. Situs ſalubris,
inexpugnabilis, aditúque facilis eſſe debet.
Inexpugnabilis ſitus eſſe non poteſt, niſi
monte, vel palude, aut aquis. In montibus
aditus difficilis eſt, in paludibus ſalubris eſſe
non poteſt: igitur in aqua ciuitate æterna
collocanda eſt. At nec in omni aqua, ſed
quæ breuibus & vadis abundet. Neque bre
uia & vada ſufficiunt, in dulcibus enim
aquis inſalubris fiet aër. Quòd ſi à conti
nente abſit plurimùm, aut mari obruetur,
aut ſiccabuntur vada: quæ ſi ſiccentur, fama
intereat neceſſe eſt: nam nec nauigationi
locus, nec agri in mari eſſe poſſunt. Talis ſi
tus eſt Venetianum, & Singui vbi ſex mil
lia pontium lapideorum, & Quiſnai, vbi
duodecim millia, & in Amſterdano Batauo
rum, ſeu Holandiæ vrbe. Atque has omnes
& maximas, & opulentiſſimas eſſe haud du
bium eſt. Quod ad viros attinet, horum duæ
ſunt partes, corporea ménſque. Corpori
bus vtimur ad ea, quæ mens docet, & im
perat. Mens pura eſſe nequit, nec cui omnes
libenter pareant, niſi quòd puriſſimum eſt
illius ſeparetur & imperet. Pars autem hæc
mentis, lex vocatur. Sola igitur ciuitas in
qua lex imperet, non homines, & corpora
hominum militari robore exercitata, ſitúſ
que tum ſalubris, tum tutus, & aditu fa
cilis, æterna in libertate manere, id eſt, diu
turna poteſt. Talis eſt Venetiarum conditio:
quamobrem vrbi Venetiarum vel ſola, vel
maximè libera vrbs meretur appellari. Di
ctum eſt autem de his alibi.
Ratio tri
plex magni
tudinis vr
bium.
plex magni
tudinis vr
bium.
Quatuor vr
bes maximæ
orbis.
Cairi vrbis
origo.
bes maximæ
orbis.
Cairi vrbis
origo.
Lycoſura ci
uitatum om
nium prima.
uitatum om
nium prima.
Vrbium ater
narum quin
que conditio
nes.
narum quin
que conditio
nes.
Veneta vr urbis laus.
Tertia diſcriminis ratio, ex lingua eſt: nec
eſt aliud in quo plus homo ab homine dif
ferat, cùm cætera animalia iiſdem vocibus
eoſdem demonſtrent affectus. Solus homo
ab homine non plus intelligitur, quàm à leo
ne hirundo. Quot verò ſint diſcrimina lin
guarum, explicare numero vix queam. Sunt
tamen ſex ſimplicia genera: ab ore, & hi
quaſi ſibilant: à lingua intra dentes, à lingua
exerta: tum hæc duplex, vt in labiis, & in
palato: à gutture, & à pectore. Licet autem
hæc omnia fermè diſcrimina in Italia inſpi
cere: nam Florentini gula, Veneti Palato,
Neapolitani dentibus, Ianuenſes labiis pro
ferunt. In vniuerſum lingua quatuor modis
ſimplicibus ſermonem edit acuta, reflexa, ſu
perius, inferius, & libera. Libera lingua eſt
Romana, ſuperius inflectitur Anglica. Fiunt
autem modi compoſiti quinquaginta ſex,
quibus additis ſex ſimplicibus, erunt ex pro
lationis differentia ſexaginta duo linguarum
genera. Sed hæc variantur ſingula pro no
minum ratione, vt homo Latinè ἄνθρωπος
Græcè, vmbri Hiſpanicè, etiamſi nulla eſſet
in prolatione varietas. Quædam etiam eſt
differentia in prolationibus, nam vel idem
verbum ſubiicitur pluribus prolationum
generibus, aut quædam iis, quædam aliis:
quis igitur infinita genera linguarum eſſe
non nouerit? Sunt autem ex his, quæ non
facilè nomina iungunt, vt Romana & Hiſ
pana. Quædam mira felicitate vtuntur com
poſitis nominibus, vt Græca atque Germa
nica.
eſt aliud in quo plus homo ab homine dif
ferat, cùm cætera animalia iiſdem vocibus
eoſdem demonſtrent affectus. Solus homo
ab homine non plus intelligitur, quàm à leo
ne hirundo. Quot verò ſint diſcrimina lin
guarum, explicare numero vix queam. Sunt
tamen ſex ſimplicia genera: ab ore, & hi
quaſi ſibilant: à lingua intra dentes, à lingua
exerta: tum hæc duplex, vt in labiis, & in
palato: à gutture, & à pectore. Licet autem
hæc omnia fermè diſcrimina in Italia inſpi
cere: nam Florentini gula, Veneti Palato,
Neapolitani dentibus, Ianuenſes labiis pro
ferunt. In vniuerſum lingua quatuor modis
ſimplicibus ſermonem edit acuta, reflexa, ſu
perius, inferius, & libera. Libera lingua eſt
Romana, ſuperius inflectitur Anglica. Fiunt
autem modi compoſiti quinquaginta ſex,
quibus additis ſex ſimplicibus, erunt ex pro
lationis differentia ſexaginta duo linguarum
genera. Sed hæc variantur ſingula pro no
minum ratione, vt homo Latinè ἄνθρωπος
Græcè, vmbri Hiſpanicè, etiamſi nulla eſſet
in prolatione varietas. Quædam etiam eſt
differentia in prolationibus, nam vel idem
verbum ſubiicitur pluribus prolationum
generibus, aut quædam iis, quædam aliis:
quis igitur infinita genera linguarum eſſe
non nouerit? Sunt autem ex his, quæ non
facilè nomina iungunt, vt Romana & Hiſ
pana. Quædam mira felicitate vtuntur com
poſitis nominibus, vt Græca atque Germa
nica.
Linguarum
diſcrimina.
diſcrimina.
Vltimum erat diſcrimen à moribus, vt
ſint qui homines edant, quorum genus ad
huc in Nouo orbe apud Hiſpaniam inſulam
perſeuerat. Neceſſe eſt autem hos homines
feros eſſe, atque eandem habere rationem quàm
lupi ad iumenta. Initium ex odio fuit: inde
ſapore allecti, atque ignauia, cum nefanda
omnia ſuis incrementis augeantur apud ho
mines, in vſum vindicta tranſiit.
ſint qui homines edant, quorum genus ad
huc in Nouo orbe apud Hiſpaniam inſulam
perſeuerat. Neceſſe eſt autem hos homines
feros eſſe, atque eandem habere rationem quàm
lupi ad iumenta. Initium ex odio fuit: inde
ſapore allecti, atque ignauia, cum nefanda
omnia ſuis incrementis augeantur apud ho
mines, in vſum vindicta tranſiit.
Germania
lingua vt
Græca felici
ter nomina
iungit.
Homines eden
tes humanas
carnes.
lingua vt
Græca felici
ter nomina
iungit.
Homines eden
tes humanas
carnes.
Sunt & præter hæc diſcrimina natura
lia ſexus, ætatis ac temperamenti, adeò vt
plus homo ab homine differat, quàm à lu
po capra. Differunt igitur primùm magni
tudine: & qui ſunt immenſi, gigantes vo
cantur: qui parui, pygmæi ſeu pumiliones.
Fuiſſe gigantes cùm multa teſtentur monu
menta, id tamen in primis argumento eſſe
debet, quòd Claudij Cæſaris temporibus
Gabbara nomine Arabs fuit longitudine no
uem pedum ac totidem vnciarum, quæ ſi in
noſtram redigatur menſuram, implet ſeptem
brachia lignea, & quartam partem cum ſex
tadecima. Minus mirum videri poſſit noſtra
ætate, cùm inſula gigantum in Nouo orbe
inuenta ſit. Nec ſcio tamen an is, quem
Cæſar noſter Italiæ, non parua cum admi
ratione oſtendit, ex illa inſula eſſet oriun
dus. Vnum tamen ſat eſt, Gabbaræ magni
tudinem fuiſſe mirabilem, cùm homo ma
gnus trium brachiorum longitudinem non
expleat. Adducor autem auctoritate ſcri
bentium olim de re militari, qui tyronum
mediocrem magnitudinem quinque pedum
eſſe ſtatuerunt: vt quarta parte pes antiquus
menſura brachij noſtri minor ſit: ita Gab
bara brachiorum quinque, & trium par
tium è quatuor, ſeu nouem vnciarum,
quæ menſura dupla eſt communi hominum
ætatis huius magnitudini. Vt non abs re
dictum ſit ab illis, hominem tanta magni
tudine neque poſt Claudij tempora, nec
mille annis ante Auguſtum viſum eſſe. An
te autem belli Troiani tempora Aiax Te
lamonius ingentis magnitudinis fuit. Re
fert nanque Pauſania, detectum illius mo
numentum inundatione aditu præbente, vi
ſámque genu rotulam diſco Pentathli ado
leſcentis æqualem. Hic autem ambitu capitis
lia ſexus, ætatis ac temperamenti, adeò vt
plus homo ab homine differat, quàm à lu
po capra. Differunt igitur primùm magni
tudine: & qui ſunt immenſi, gigantes vo
cantur: qui parui, pygmæi ſeu pumiliones.
Fuiſſe gigantes cùm multa teſtentur monu
menta, id tamen in primis argumento eſſe
debet, quòd Claudij Cæſaris temporibus
Gabbara nomine Arabs fuit longitudine no
uem pedum ac totidem vnciarum, quæ ſi in
noſtram redigatur menſuram, implet ſeptem
brachia lignea, & quartam partem cum ſex
tadecima. Minus mirum videri poſſit noſtra
ætate, cùm inſula gigantum in Nouo orbe
inuenta ſit. Nec ſcio tamen an is, quem
Cæſar noſter Italiæ, non parua cum admi
ratione oſtendit, ex illa inſula eſſet oriun
dus. Vnum tamen ſat eſt, Gabbaræ magni
tudinem fuiſſe mirabilem, cùm homo ma
gnus trium brachiorum longitudinem non
expleat. Adducor autem auctoritate ſcri
bentium olim de re militari, qui tyronum
mediocrem magnitudinem quinque pedum
eſſe ſtatuerunt: vt quarta parte pes antiquus
menſura brachij noſtri minor ſit: ita Gab
bara brachiorum quinque, & trium par
tium è quatuor, ſeu nouem vnciarum,
quæ menſura dupla eſt communi hominum
ætatis huius magnitudini. Vt non abs re
dictum ſit ab illis, hominem tanta magni
tudine neque poſt Claudij tempora, nec
mille annis ante Auguſtum viſum eſſe. An
te autem belli Troiani tempora Aiax Te
lamonius ingentis magnitudinis fuit. Re
fert nanque Pauſania, detectum illius mo
numentum inundatione aditu præbente, vi
ſámque genu rotulam diſco Pentathli ado
leſcentis æqualem. Hic autem ambitu capitis
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib