Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
182
"/>
à quo permanant vniuerſa bona, his quidem illuſtrius, illis autem obſcurius, quod ſummè expe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1328
"/>
<
lb
/>
tendum eſt,
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>huc omnia ſeſe conuertunt. </
s
>
<
s
>Ex eo proxime forma & actus exiſtit, & quo vi
<
lb
/>
cinior, eò perfectior: cętera quaſi non habeant, ab illo impetrant: Et quò magis igitur ad perfe
<
lb
/>
ctius aſpirant, eò magis naturæ ordinem retinebunt: ordo autem maximè ſecundum
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Pone ergo tu duo principia in natura ab vno illo primo pendentia quæ longiſsimo interuallo
<
lb
/>
diſiuncta ſunt, materiam .ſ. </
s
>
<
s
>& formam. </
s
>
<
s
>Habent vtręque propria; conſequentia, ſiue adnexa
<
lb
/>
quibus cum maximè congruunt, & optimè conſiſtunt,
<
expan
abbr
="
ſeq́
">ſeque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ipſa tuentur, vt locum, temperiem,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cęteraq́
">cęteraque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>huiuſmodi complura. </
s
>
<
s
>Habent & id vt vtræque ſui ipſarum ſalutem expetant, & hoc
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
<
lb
/>
cuique natiuum & inſitum eſt. </
s
>
<
s
>renituntur certè & licet ea victoria maximè ſecundùm naturam
<
lb
/>
ſit, & ſimpliciter, qua ſuperior abit forma, tamen quòd neque omnino præter
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
eſt victoria
<
lb
/>
materiæ: quoniam formæ ſalus eſt etiam communiter ſalus materiæ, ſed materiæ ſalus ſuaipſius
<
lb
/>
propria eſt, etiam quòd tendat natura à contrario perfecto ad imperfectum, eſt quoquo modo
<
lb
/>
ſecundum naturam. </
s
>
<
s
>Hinc oritur in ipſa tranſmutatione reſiſtentia & ob eam rem ſucceſsio &
<
lb
/>
tempus. </
s
>
<
s
>Nam cùm ab initio quæque mutatio cum interitu obeatur, eum declinante natura,
<
lb
/>
quantum poteſt, quoad licet, ſuapte natura reclamant: itaque cùm ſeſe expedire poſſunt ex vſu
<
lb
/>
capione formæ, in ſuum cuiuſque proprium, ac priſtinum ſtatum libentiſsimè reuertuntur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg1329
"/>
<
lb
/>
Et talis eſt hic curſus, qualem deſcripſit nobis aliquando ſapientiſsimus ille vates grauiſsimo
<
lb
/>
carmine, & elegantiſsimo ſimili confirmauit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1327
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1328
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1329
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
-Sic omnia fatis</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>In peius ruere & retrò ſublapſa referri</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>Non aliter quam qui aduerſo vix flumine lembum
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Remigiis ſubigit: ſi bracchia fortè remiſit
<
emph.end
type
="
italics
"/>
;</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Atque illum in pręceps prono rapit alueus amne
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>Sed cùm aliunde bonum exiſtat, plus retrahit infinitas &
<
expan
abbr
="
cõtumacia
">contumacia</
expan
>
materiæ, quàm promoueat
<
lb
/>
efficacitas formæ. </
s
>
<
s
>Nam, quemadmodum puluis qui attollitur à vento, demum delabitur in ter
<
lb
/>
ram, vnde ſublatus eſt; ſic res à materia deductæ in formam, ad extremum in materiam ex qua
<
lb
/>
conſtitutę fuere, diſſoluuntur. </
s
>
<
s
>Quamobrem omnia orta occidant, & aucta conſeneſcunt. </
s
>
<
s
>Itaque
<
lb
/>
in materiam, hoc eſt in ſtatum imperfectiorem quem alterum oppoſitum affert ad extremum
<
lb
/>
remigrant. </
s
>
<
s
>Atque hic quidem eſt verus & fixus naturæ progreſſus, hunc eundem alia, quo ad
<
lb
/>
poſſunt, imitantur. </
s
>
<
s
>Nanque euenit ſæpe, vt cum iam materia ceſsit in dominium formæ, & ad
<
lb
/>
huc viget eius imperium, forma item afficiatur, & eadem quoque ab hoſte afflicta vim affligen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1330
"/>
<
lb
/>
tis excutiat, & quod illi aduentitium eſt & externum, deponat,
<
expan
abbr
="
propereq́
">propereque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>morem antiquum re
<
lb
/>
cuperet eundem curſum tenens ac materia. </
s
>
<
s
>quanquàm obtinet materia demum, vt, quantunuis
<
lb
/>
potior natura laboret, deterior tamen temporis ſucceſſu dominetur. </
s
>
<
s
>Pete exemplum à vapore
<
lb
/>
qui propter materiam frigidus eſt, calidus verò propter formam. </
s
>
<
s
>Finge tu nunc vaporem affici
<
lb
/>
à frigore, quia calorem tantiſper imbibit, frigus quaſi externum eſt. </
s
>
<
s
>proinde, niſi ſuperet frigus,
<
lb
/>
ipſum reſpuit, & rurſus incaleſcit, quaſi in formam ſuam connitens. </
s
>
<
s
>Sed cùm frigus illi natiuum
<
lb
/>
ſit pro natura materiæ, tandem exuit calorem, & paruo negocio conuertitur in imbrem. </
s
>
<
s
>Ita fit,
<
lb
/>
vt obtinentibus materiæ conditionibus, & patibilibus principiis intereat compoſitum, materia re
<
lb
/>
ſurgat, & ſingula demum reſoluantur, elementa perfectiora in imperfectiora, velut in materiam,
<
lb
/>
per interitum ſimplicem, mixta verò per putredinem & reſolutionem quę cęteroquin à generan
<
lb
/>
te conditiones formę conſecuta fuerant, veluti vapor qui à generante leuitatem impetrauit, cùm
<
lb
/>
tamen propter materiam grauis exiſtat. </
s
>
<
s
>Quamobrem facilè videre potes, quemadmodum alte
<
lb
/>
rum è contrariis quod eſt imperfectius cum materia congruat, eiuſque ſit ita affine, atque adeò
<
lb
/>
præpotens, vt materiam vendicet à ſeruitute formæ; magis enim illi natiuum eſt, quàm id quod
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1331
"/>
<
lb
/>
eſt perfectius. </
s
>
<
s
>ſiquidem perfectius, cum propinquius pendeat à primo quod ſeparatum eſt, ma
<
lb
/>
gis diſiunctum, atque alienum videtur. </
s
>
<
s
>quapropter etiam minus poteſt ad extremum, inſito &
<
lb
/>
natiuo perpetuò ſuperante. </
s
>
<
s
>Hæc igitur eſt radix vniuerſæ pugnæ in natura, & omnis ſucceſsio
<
lb
/>
nis cùm in formis, tùm etiam in tempore, ſiue in accidentium productione, ſiue etiam in ortu
<
lb
/>
ſubſtantiæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1330
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1331
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Pro iis qui prima contraria in natura priuatiuè opponi defendunt. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>XXIV
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>NON deſunt, vt diximus, aliqui qui prima contraria non quidem poſitiuè, ſed priuatiuè op
<
lb
/>
poni credant, ſiue forma & priuatio prima rerum principia ponantur, ſeu ſpeciatim calor
<
lb
/>
& frigus in primorum corporum mutatione Ariſtotelis auctoritate commoti qui prima rerum
<
lb
/>
omnium generalia principia
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
ſtatuat & priuationem & 1. Meteor. </
s
>
<
s
>frigus ex abſentia lumi
<
lb
/>
nis exoriri doceat, ex quo prima corpora vel conſtituantur, vel ſaltem forma deſcribatur, quæ
<
lb
/>
verè pręeſſet elemento quòd ſit. </
s
>
<
s
>Verùm quia nos priuationem & formam, non re, ſed ſecundum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>