Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002341">
                <pb pagenum="198" xlink:href="025/01/202.jpg"/>
              inclinata fiſtula detumeſcat veſica, antequàm ſuperficies Mercurij ad illam
                <lb/>
              perveniat; vnde manifeſtè ſequitur, ideò aëra intra veſicam dilatari, &
                <lb/>
              tendi, quia ab ambiente tenſo quoquo verſum adducitur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002342">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002343"> Ex alio experimento tenſam materiam eſſe in ſegmento CD,
                <lb/>
              ſatis efficaciter probari poſſe, arbitror; nimirum ex eo quòd, vt ſupra
                <lb/>
              dixiſti, Antime, pulpa digiti valide adducatur ab illa materia; exugatur
                <lb/>
              copioſus ſanguis; caro intumeſcat vberis ad inſtar; nec enim aëri extrin­
                <lb/>
              ſeco hic effectus tribui poteſt, vt jam ſupra ſatis inculcaſti; immo ſi incli­
                <lb/>
              netur fiſtula, cujus extremum B Mercurio immergitur, poſtquàm denuò
                <lb/>
              preſsè admotus eſt extremo aperto B, exugitur, vt antea, digitus, vber­
                <lb/>
              que intumeſcit, denique vt res magis perſpicua fiat, admoto digito ex­
                <lb/>
              tremo ori fiſtulæ ligneæ, vtrimque perviæ, altéque immerſo extremo illo,
                <lb/>
              cui preſsè digitus admotus eſt, ita vt nihil aquæ ſubingredi queat; licet
                <lb/>
              cylindrus aquæ gravitet in cylindrum aëris fiſtula contenti immerſum, non
                <lb/>
              tamen propterea exugitur digitus, intumeſcit digiti pulpa, aſſurgit vber;
                <lb/>
              ille igitur digiti admoti effectus ab aëris exterioris cylindro non procedit:
                <lb/>
              cuncta hæc, ni fallor, evincunt, intra CD materiam tenſam ineſſe; nec quid­
                <lb/>
              quam in contrarium opponitur, quod expeditè ſolvi non poſſit; non dee­
                <lb/>
              runt tibi, Antime, aliæ rationes. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002344">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002345"> Non deſunt haud dubiè: en tibi vnam ex potiſſimis; ſi infun­
                <lb/>
              datur aqua ſupra Mercurium EF, attollatúrque fiſtula, donec extremum
                <lb/>
              B ſuperet ſuperficiem EF, illico Mercurius IC aſſurgit tanto impetu ver­
                <lb/>
              sùs D, vt quandoque præ nimia ictus vi, fiſtula diſſiliat; idem accidit, ſi
                <lb/>
              extremum ex Mercurio adductum in aëre ſtatuatur; idem etiam accidit ſi
                <lb/>
              valde inclinetur fiſtula; ingreditur enim Mercurius maximo cum impetu,
                <lb/>
              & versùs fundum D impactus maxima vi nonnunquam fiſtulam
                <lb/>
              frangit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002346">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocomus.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002347"> Hunc effectum, dubio procul omni, exterioris aë­
                <lb/>
              ris cylindro prævalenti attribuent, ſicut in libra, vbi alteri lan­
                <lb/>
              ci majus pondus imponitur, hæc alteram lancem ſurſum attol­
                <lb/>
              lit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002348">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002349"> Acutè omnino, ad ſpeciem tamen, cùm reipſa hæc ratio legi­
                <lb/>
              tima non ſit; nec enim tanto impetu pondus deſcendens aliud paulo mi­
                <lb/>
              nus in altum tollit; ſed longè tardiore motu, quàm ſi pondus motu acce­
                <lb/>
              lerato deorſum ſine impedimento ferretur; atqui cylindrus aëris, vt ipſi
                <lb/>
              fatentur, ejuſdem eſt ponderis cum ſegmento extante Mercurij IC, ef­
                <lb/>
              fluente igitur modica Mercurij particula, ipſique ſuccedente particula
                <lb/>
              aquæ molis æqualis, minima eſt ponderum differentia; igitur quamvis
                <lb/>
              cylindrus aëris prævaleat, illud tamen modicum diſcrimen virium tantum
                <lb/>
              motum ciere non poteſt, quia ſcilicet motus acceleratus deorſum circa
                <lb/>
              initium tardiſſimus eſt, ſecus tamen motus tenſorum, vel compreſſorum;
                <lb/>
              nimirum corpus compreſſum ſtatim initio maxima (
                <emph type="italics"/>
              vid. Figuram in pag.
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
              183.) vi erumpit; præterea ſuppponamus tubum geminum BCA, infun­
                <lb/>
              datur aqua per os B; ſenſim hæc aſſurgit per canalem CA; ſit clavicula
                <lb/>
              ſeu verticillus in H, ita vt ſegmentum HA vacuum aqua relinquat, & </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>