Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009142
">
<
pb
pagenum
="
553
"
xlink:href
="
016/01/202.jpg
"/>
veniant merces, & per loca deſerta,
<
expan
abbr
="
periculo-ſáq;
">periculo
<
lb
/>
ſáque</
expan
>
neceſſe eſt vt ſimul plures veniant mer
<
lb
/>
catores, ac in modum agminis, ob
<
expan
abbr
="
ſecuritatẽ
">ſecuritatem</
expan
>
:
<
lb
/>
quare cum in aliquam vrbem ſedem poſue
<
lb
/>
rint, incommodum nimis eſſet eam ſocieta
<
lb
/>
tem vagari, non ſolùm mercatoribus, ſed vr
<
lb
/>
bibus: vnde melius eſt, & longè faciliùs, vi
<
lb
/>
cinos omnes in eum locum confluere, quod
<
lb
/>
cùm multis perſeuerat annis, contingit
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
è paruo pago vrbem fieri populoſiſſimam.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1270
"/>
<
lb
/>
Tales igitur ſunt, Quiſnai, Singui, Camba
<
lb
/>
la, & Cairum. </
s
>
<
s
id
="
s.009143
">Hanc ciuitatem Gehoar Il
<
lb
/>
liricus ſeruus Elcaim Mahumetanorum
<
lb
/>
Pontificis in Ægypto ædificauit ſecuritatis
<
lb
/>
cauſa, vocatáque nomine Pontificis Elcaira,
<
lb
/>
inde corruptio, vocabulo Cairum. </
s
>
<
s
id
="
s.009144
">Si quis ob
<
lb
/>
iiciat Byzantium ſeu Conſtantinopolim, ta
<
lb
/>
metſi cum his, quæ ſexaginta atque amplius
<
lb
/>
habent paſſuum millia in ambitu, conferri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1271
"/>
<
lb
/>
minimè debeat, cauſa tamen imperium eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009145
">Antiquitate autem nulla nobilior Lycoſura
<
lb
/>
Arcadiæ ciuitate: ante illam inquit Pauſa
<
lb
/>
nias, ſol ciuitatem non vidit. </
s
>
<
s
id
="
s.009146
">In Lyceo mon
<
lb
/>
te à Lycaone Pelaſgi filio ædificata eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009147
">Ci
<
lb
/>
uitates ſitu ac viris conſtant. </
s
>
<
s
id
="
s.009148
">Situs ſalubris,
<
lb
/>
inexpugnabilis, aditúque facilis eſſe debet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009149
">Inexpugnabilis ſitus eſſe non poteſt, niſi
<
lb
/>
monte, vel palude, aut aquis. </
s
>
<
s
id
="
s.009150
">In montibus
<
lb
/>
aditus difficilis eſt, in paludibus ſalubris eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1272
"/>
<
lb
/>
non poteſt: igitur in aqua ciuitate æterna
<
lb
/>
collocanda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009151
">At nec in omni aqua, ſed
<
lb
/>
quæ breuibus & vadis abundet. </
s
>
<
s
id
="
s.009152
">Neque bre
<
lb
/>
uia & vada ſufficiunt, in dulcibus enim
<
lb
/>
aquis inſalubris fiet aër. </
s
>
<
s
id
="
s.009153
">Quòd ſi à conti
<
lb
/>
nente abſit plurimùm, aut mari obruetur,
<
lb
/>
aut ſiccabuntur vada: quæ ſi ſiccentur, fama
<
lb
/>
intereat neceſſe eſt: nam nec nauigationi
<
lb
/>
locus, nec agri in mari eſſe poſſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009154
">Talis ſi
<
lb
/>
tus eſt Venetianum, & Singui vbi ſex mil
<
lb
/>
lia pontium lapideorum, & Quiſnai, vbi
<
lb
/>
duodecim millia, & in Amſterdano Batauo
<
lb
/>
rum, ſeu Holandiæ vrbe. </
s
>
<
s
id
="
s.009155
">Atque has omnes
<
lb
/>
& maximas, & opulentiſſimas eſſe haud du
<
lb
/>
bium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009156
">Quod ad viros attinet, horum duæ
<
lb
/>
ſunt partes, corporea ménſque. </
s
>
<
s
id
="
s.009157
">Corpori
<
lb
/>
bus vtimur ad ea, quæ mens docet, & im
<
lb
/>
perat. </
s
>
<
s
id
="
s.009158
">Mens pura eſſe nequit, nec cui omnes
<
lb
/>
libenter pareant, niſi quòd puriſſimum eſt
<
lb
/>
illius ſeparetur & imperet. </
s
>
<
s
id
="
s.009159
">Pars autem hæc
<
lb
/>
mentis, lex vocatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009160
">Sola igitur ciuitas in
<
lb
/>
qua lex imperet, non homines, & corpora
<
lb
/>
hominum militari robore exercitata, ſitúſ
<
lb
/>
que tum ſalubris, tum tutus, & aditu fa
<
lb
/>
cilis, æterna in libertate manere, id eſt, diu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1273
"/>
<
lb
/>
turna poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009161
">Talis eſt Venetiarum conditio:
<
lb
/>
quamobrem vrbi Venetiarum vel ſola, vel
<
lb
/>
maximè libera vrbs meretur appellari. </
s
>
<
s
id
="
s.009162
">Di
<
lb
/>
ctum eſt autem de his alibi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009163
">
<
margin.target
id
="
marg1269
"/>
Ratio tri
<
lb
/>
plex magni
<
lb
/>
tudinis vr
<
lb
/>
bium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009164
">
<
margin.target
id
="
marg1270
"/>
Quatuor vr
<
lb
/>
bes maximæ
<
lb
/>
orbis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009165
">Cairi vrbis
<
lb
/>
origo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009166
">
<
margin.target
id
="
marg1271
"/>
Lycoſura ci
<
lb
/>
uitatum om
<
lb
/>
nium prima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009167
">
<
margin.target
id
="
marg1272
"/>
Vrbium ater
<
lb
/>
narum quin
<
lb
/>
que conditio
<
lb
/>
nes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009168
">
<
margin.target
id
="
marg1273
"/>
Veneta vr urbis laus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009169
">Tertia diſcriminis ratio, ex lingua eſt: nec
<
lb
/>
eſt aliud in quo plus homo ab homine dif
<
lb
/>
ferat, cùm cætera animalia iiſdem vocibus
<
lb
/>
eoſdem demonſtrent affectus. </
s
>
<
s
id
="
s.009170
">Solus homo
<
lb
/>
ab homine non plus intelligitur, quàm à leo
<
lb
/>
ne hirundo. </
s
>
<
s
id
="
s.009171
">Quot verò ſint diſcrimina lin
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1274
"/>
<
lb
/>
guarum, explicare numero vix queam. </
s
>
<
s
id
="
s.009172
">Sunt
<
lb
/>
tamen ſex ſimplicia genera: ab ore, & hi
<
lb
/>
quaſi ſibilant: à lingua intra dentes, à lingua
<
lb
/>
exerta: tum hæc duplex, vt in labiis, & in
<
lb
/>
palato: à gutture, & à pectore. </
s
>
<
s
id
="
s.009173
">Licet autem
<
lb
/>
hæc omnia fermè diſcrimina in Italia inſpi
<
lb
/>
cere: nam Florentini gula, Veneti Palato,
<
lb
/>
Neapolitani dentibus, Ianuenſes labiis pro
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009174
">In vniuerſum lingua quatuor modis
<
lb
/>
ſimplicibus ſermonem edit acuta, reflexa, ſu
<
lb
/>
perius, inferius, & libera. </
s
>
<
s
id
="
s.009175
">Libera lingua eſt
<
lb
/>
Romana, ſuperius inflectitur Anglica. </
s
>
<
s
id
="
s.009176
">Fiunt
<
lb
/>
autem modi compoſiti quinquaginta ſex,
<
lb
/>
quibus additis ſex ſimplicibus, erunt ex pro
<
lb
/>
lationis differentia ſexaginta duo linguarum
<
lb
/>
genera. </
s
>
<
s
id
="
s.009177
">Sed hæc variantur ſingula pro no
<
lb
/>
minum ratione, vt homo Latinè
<
foreign
lang
="
grc
">ἄνθρωπος</
foreign
>
<
lb
/>
Græcè, vmbri Hiſpanicè, etiamſi nulla eſſet
<
lb
/>
in prolatione varietas. </
s
>
<
s
id
="
s.009178
">Quædam etiam eſt
<
lb
/>
differentia in prolationibus, nam vel idem
<
lb
/>
verbum ſubiicitur pluribus prolationum
<
lb
/>
generibus, aut quædam iis, quædam aliis:
<
lb
/>
quis igitur infinita genera linguarum eſſe
<
lb
/>
non nouerit? </
s
>
<
s
id
="
s.009179
">Sunt autem ex his, quæ non
<
lb
/>
facilè nomina iungunt, vt Romana & Hiſ
<
lb
/>
pana. </
s
>
<
s
id
="
s.009180
">Quædam mira felicitate vtuntur com
<
lb
/>
poſitis nominibus, vt Græca atque Germa
<
lb
/>
nica. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009181
">
<
margin.target
id
="
marg1274
"/>
Linguarum
<
lb
/>
diſcrimina.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009182
">Vltimum erat diſcrimen à moribus, vt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1275
"/>
<
lb
/>
ſint qui homines edant, quorum genus ad
<
lb
/>
huc in Nouo orbe apud Hiſpaniam inſulam
<
lb
/>
perſeuerat. </
s
>
<
s
id
="
s.009183
">Neceſſe eſt autem hos homines
<
lb
/>
feros eſſe, atque
<
expan
abbr
="
eãdem
">eandem</
expan
>
habere
<
expan
abbr
="
rationẽ
">rationem</
expan
>
quàm
<
lb
/>
lupi ad iumenta. </
s
>
<
s
id
="
s.009184
">Initium ex odio fuit: inde
<
lb
/>
ſapore allecti, atque ignauia, cum nefanda
<
lb
/>
omnia ſuis incrementis augeantur apud ho
<
lb
/>
mines, in vſum vindicta tranſiit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009185
">
<
margin.target
id
="
marg1275
"/>
Germania
<
lb
/>
lingua vt
<
lb
/>
Græca felici
<
lb
/>
ter nomina
<
lb
/>
iungit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009186
">Homines
<
expan
abbr
="
edẽ
">eden
<
lb
/>
tes</
expan
>
humanas
<
lb
/>
carnes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009187
">Sunt & præter hæc diſcrimina natura
<
lb
/>
lia ſexus, ætatis ac temperamenti, adeò vt
<
lb
/>
plus homo ab homine differat, quàm à lu
<
lb
/>
po capra. </
s
>
<
s
id
="
s.009188
">Differunt igitur primùm magni
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1276
"/>
<
lb
/>
tudine: & qui ſunt immenſi, gigantes vo
<
lb
/>
cantur: qui parui, pygmæi ſeu pumiliones.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009189
">Fuiſſe gigantes cùm multa teſtentur monu
<
lb
/>
menta, id tamen in primis argumento eſſe
<
lb
/>
debet, quòd Claudij Cæſaris temporibus
<
lb
/>
Gabbara nomine Arabs fuit longitudine no
<
lb
/>
uem pedum ac totidem vnciarum, quæ ſi in
<
lb
/>
noſtram redigatur menſuram, implet ſeptem
<
lb
/>
brachia lignea, & quartam partem cum ſex
<
lb
/>
tadecima. </
s
>
<
s
id
="
s.009190
">Minus mirum videri poſſit noſtra
<
lb
/>
ætate, cùm inſula gigantum in Nouo orbe
<
lb
/>
inuenta ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.009191
">Nec ſcio tamen an is, quem
<
lb
/>
Cæſar noſter Italiæ, non parua cum admi
<
lb
/>
ratione oſtendit, ex illa inſula eſſet oriun
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1277
"/>
<
lb
/>
dus. </
s
>
<
s
id
="
s.009192
">Vnum tamen ſat eſt, Gabbaræ magni
<
lb
/>
tudinem fuiſſe mirabilem, cùm homo ma
<
lb
/>
gnus trium brachiorum longitudinem non
<
lb
/>
expleat. </
s
>
<
s
id
="
s.009193
">Adducor autem auctoritate ſcri
<
lb
/>
bentium olim de re militari, qui tyronum
<
lb
/>
mediocrem magnitudinem quinque pedum
<
lb
/>
eſſe ſtatuerunt: vt quarta parte pes antiquus
<
lb
/>
menſura brachij noſtri minor ſit: ita Gab
<
lb
/>
bara brachiorum quinque, & trium par
<
lb
/>
tium è quatuor, ſeu nouem vnciarum,
<
lb
/>
quæ menſura dupla eſt communi hominum
<
lb
/>
ætatis huius magnitudini. </
s
>
<
s
id
="
s.009194
">Vt non abs re
<
lb
/>
dictum ſit ab illis, hominem tanta magni
<
lb
/>
tudine neque poſt Claudij tempora, nec
<
lb
/>
mille annis ante Auguſtum viſum eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.009195
">An
<
lb
/>
te autem belli Troiani tempora Aiax Te
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1278
"/>
<
lb
/>
lamonius ingentis magnitudinis fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.009196
">Re
<
lb
/>
fert nanque Pauſania, detectum illius mo
<
lb
/>
numentum inundatione aditu præbente, vi
<
lb
/>
ſámque genu rotulam diſco Pentathli ado
<
lb
/>
leſcentis æqualem. </
s
>
<
s
id
="
s.009197
">Hic autem ambitu capitis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>