Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 42
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 42
[out of range]
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N20F21
"
level
="
3
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N20F2E
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis cõdēnaitonis.
"
file
="
0202
"
n
="
202
"/>
<
p
xml:id
="
N23E22
">
<
s
xml:id
="
N23E23
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex hiis duabus opinionibꝰ elige quã malueris
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23E27
"
xml:space
="
preserve
">Et per hoc pꝫ reſponſio ad dubiū
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0202-01a
"
xlink:label
="
note-0202-01
"
xml:id
="
N23E38
"
xml:space
="
preserve
">Calcula.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23E2F
"
xml:space
="
preserve
">Uide illud latius
<
lb
/>
in calculatore in capitulo de raritate et denſitate.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N23E3E
">
<
s
xml:id
="
N23E3F
"
xml:space
="
preserve
">¶ His poſitis ſit cõcluſio vniuerſalis reſponſiua
<
lb
/>
queſtionis raritas et denſitas ſunt poſſibiles / pꝫ cõ
<
lb
/>
cluſio ex his que ſuperius dicta ſunt.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N23E46
">
<
s
xml:id
="
N23E47
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad rationes ante oppoſitū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E4A
"
xml:space
="
preserve
">Ad primã duplicit̄̄
<
lb
/>
reſpõdeo prīo ſecūdū opiniõeꝫ recitatã in prīo no-
<
lb
/>
tabili q̄ tenet / dicunt̄̄ poſitiue et ſunt qualitates et
<
lb
/>
cum ꝓbatur nõ: quia eque velociter et eque ꝓpor-
<
lb
/>
tionabiliter ſicut denſitas auget̄̄ ita raritas dimi-
<
lb
/>
nuitur:
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0202-02a
"
xlink:label
="
note-0202-02
"
xml:id
="
N23F0A
"
xml:space
="
preserve
">Calcula.</
note
>
igit̄̄ raritas et denſitas nõ dicunt̄̄ poſitiue
<
lb
/>
negatur añs ſcḋm hanc opinionē et etiã aliq̇ negãt
<
lb
/>
idem añs ſcḋm alteram quorū prīceps eſt calcula-
<
lb
/>
tor in quodã dubio / et ſic patet ſecūda reſponſio ſi-
<
lb
/>
militer qm̄ ſcḋm aliã opinionem hoc etiã negatur
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23E65
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad quatuor cõfirmatiões ſimul reſpondeo bre-
<
lb
/>
uiter / procedūt cõtra opinionē que recitata eſt in
<
lb
/>
primo notabili et ibi reſpõſum eſt ad illas .8. confir
<
lb
/>
mationes. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E6E
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad ſcḋam rationem reſponſum eſt in
<
lb
/>
ſecundo notabili. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E73
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad tertiam rationē dictum eſt
<
lb
/>
ibi vſ ad vltimã replicã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E78
"
xml:space
="
preserve
">ad quã reſpondeo conce
<
lb
/>
dendo quod infert̄̄ videlicet / oīa intermedia mu
<
lb
/>
tantur localiter dato / nullū intermediorū cõden
<
lb
/>
ſetur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E81
"
xml:space
="
preserve
">Nec hoc eſt incõueniēs: ſꝫ prout michi nūc ap
<
lb
/>
paret videt̄̄ neceſſariū naturaliter. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E86
"
xml:space
="
preserve
">Si autē malue
<
lb
/>
ris / ſemꝑ vbicun eſt cauſa condēſationis ibi eſt
<
lb
/>
cauſa rarefactiõis et ecõtra et hoc ex ordine natu-
<
lb
/>
rali nõ video rationē fortē in oppoſitū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E8F
"
xml:space
="
preserve
">Poſſet em̄
<
lb
/>
non abſ ratiõe dici / vbi ſit cõdenſatio a cauſis
<
lb
/>
particularibꝰ fiat a cãis vĺibꝰ rarefactio et eↄ̈ ne va
<
lb
/>
cuū aut dimēſionū penetratio naturaĺr ſeq̈t̄̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E98
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad
<
lb
/>
quartã rationē reſpõſum eſt ibi vſ ad penultimã
<
lb
/>
replicã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23E9F
"
xml:space
="
preserve
">ad quã dico dupliciter prīo. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23EA2
"
xml:space
="
preserve
">vt dictū eſt ibi
<
lb
/>
hoc addito / nõ fiat mutatio materie de vna par-
<
lb
/>
te corꝑis in reliquã manēte eadē ̄titate: q2 iſto mõ
<
lb
/>
nec cõdenſabit̄̄ nec rarefiet: vt pꝫ ex ṗmo dubio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23EAB
"
xml:space
="
preserve
">Di
<
lb
/>
co ſcḋo / tale denſum difforme põt reduci ad vni-
<
lb
/>
formitatē gradus medii ſine rarefactione et condē
<
lb
/>
ſatione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23EB4
"
xml:space
="
preserve
">Et hoc remouēdo medietatē exceſſus mate
<
lb
/>
rie abuna medietate et addendo alteri ſiue acq̇ſitio
<
lb
/>
ne aut deperditione ̄titatis in aliqua illarū me-
<
lb
/>
dietatū: vt ptꝫ ex argumēto ī oppoſitū primi dubii
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23EBE
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad vltimã vero replicam reſpõdeo breuiter negã
<
lb
/>
do / hanc ↄ̨ſequentiã ꝑ maiorē partē cõtinuo erit ra
<
lb
/>
rarefactio ꝙ̄ condenſatio: igit̄̄ hoc cõtinuo rarefit
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23EC6
"
xml:space
="
preserve
">Et ad probationē nego ſimilitudinē ſicut eam eſſe
<
lb
/>
negandã docet penultima replica. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23ECB
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad ↄ̨firmatio
<
lb
/>
nē negatur añs: immo dico / tale inſtans eſt dabi
<
lb
/>
le: et nego / ſit inſtans mediū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23ED2
"
xml:space
="
preserve
">Ad minꝰ dico / non
<
lb
/>
oportet / ſit inſtans medi
<
gap
/>
̀ / vt ꝓbat argumētū: q2
<
lb
/>
aliquãdo rarefit tale corpus ante inſtans medium.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23EDC
"
xml:space
="
preserve
">Et dicit calculator / vbicū calculauerit illud in-
<
lb
/>
ſtans erat ante inſtans mediū totius tꝑis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23EE1
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi tu
<
lb
/>
queras / quod eſt illud inſtans añ inſtans medium.
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0202-03a
"
xlink:label
="
note-0202-03
"
xml:id
="
N23F10
"
xml:space
="
preserve
">Calcula.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23EED
"
xml:space
="
preserve
">Reſpondeo tibi cum eodē calculatore huiuſcemo
<
lb
/>
di inquiſitio talis inſtantis maioris laboris et an
<
lb
/>
xietatis eſſet ꝙ̄ vtilis: ſufficit em̄ pro ſolutiõe argu-
<
lb
/>
menti oſtēdere / nec per totū tp̄s condēſat̄̄: ſꝫ ꝑ ali
<
lb
/>
quã partē tēporis cõdenſatur: et ꝑ aliquam rarefit
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0202-04a
"
xlink:label
="
note-0202-04
"
xml:id
="
N23F16
"
xml:space
="
preserve
">phūs .2°.
<
lb
/>
metha. et
<
lb
/>
1. ethicoꝝ</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23EFF
"
xml:space
="
preserve
">Ip̄m eī exactū nõ in oībus eſt expetendū quēadmo
<
lb
/>
dū nec in cõpotis auctoritate philoſophi prīo ethi
<
lb
/>
corum: et ſecundo methaphiſices in calce.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N23F20
">
<
s
xml:id
="
N23F21
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad quintam rationem ſufficienter reſpondet ter
<
lb
/>
tium notabile / quod ꝓpter hãc rõnē fuit adductum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23F27
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad ſextã rationē reſpõſum eſt ibi nec replica ꝓce
<
lb
/>
dit / vt patet ibi. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F2C
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad cõfirmationē reſpõſum eſt ibi
<
lb
/>
vſ ad replicam ad quam reſpondeo concedendo
<
lb
/>
ſequelam / vt ptꝫ ex ſecundo dubio vbi hec materia
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis cõdēnaitonis.
"/>
reſoluitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F36
"
xml:space
="
preserve
">Sed q2 hoc argumentū querit quomo-
<
lb
/>
do vnū pedale infinite denſum difformiter poteſt
<
lb
/>
reduci ad vniformitatē: et videt̄̄ / oporteat ṗmã ꝑ
<
lb
/>
tē ꝓportionalē in infinitū condenſari: et ſic videtur /
<
lb
/>
ipſa rediget̄̄ ad nõ ̄tum et pari ratione q̄libet
<
lb
/>
alia. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F43
"
xml:space
="
preserve
">Et ideo dico / illud corpus non debet reduci
<
lb
/>
ad vniformitatē nec aliqua pars ꝓportionalis eiꝰ
<
lb
/>
debet effici in infinite denſa ꝑ ſui cõdēſatione ſine
<
lb
/>
mīo rationem: ſed per acquiſitionē materie ſtante
<
lb
/>
̄titate / vt dictum eſt in primo dubio in argumēto
<
lb
/>
ad oppoſitū facto.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0202-05a
"
xlink:label
="
note-0202-05
"
xml:id
="
N24004
"
xml:space
="
preserve
">bonū cor
<
lb
/>
relarium</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23F55
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex quo ſequit̄̄ / motꝰ augmē
<
lb
/>
tationis non ſequitur motū rarefactionis: nec mo
<
lb
/>
tus diminutionis ſeq̇tur motū condēſatiõis neceſ-
<
lb
/>
ſario. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F5E
"
xml:space
="
preserve
">Ad ſecūdã cõfirmationē rñdet tertiū dubium
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23F62
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad ſeptimã rationē reſpondeo negando ſeque-
<
lb
/>
lam ſicut nec in ſimili ſequitur de remiſſione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F67
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi
<
lb
/>
queras ꝙ̄ rarū eſt illud: dico / eiꝰ raritas diiudi-
<
lb
/>
cari debet ex eius denſitate. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F6E
"
xml:space
="
preserve
">Eiꝰ autem denſitas pꝫ
<
lb
/>
ex argumento. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F73
"
xml:space
="
preserve
">Et ad cõfirmationē priorē reſpõdeo
<
lb
/>
negando ſequelã: et ad ꝓbationē concedo / illud
<
lb
/>
corpus eſt infinite denſum / vt patet ex ſecunda con
<
lb
/>
cluſione q̄ſtionis: et nego / ſit rarū: et ad ꝓbatio-
<
lb
/>
nē nego illam ſimilitudinē qm̄ ille modus arguen-
<
lb
/>
do valet in poſitiuis: et non in priuatiuis / vt patet
<
lb
/>
de remiſſione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F82
"
xml:space
="
preserve
">Ad poſteriorem cõfirmationē reſpõ
<
lb
/>
deo negando ſequelã videlicet / quod ſequeretur il-
<
lb
/>
lud eſſe infinite denſum: et ad ꝓbationē nego cõſe-
<
lb
/>
quentiam: nec eſt ſimile quãdo illnd corpus diuidi
<
lb
/>
tur ꝓportione dupla: et denſitates continuo ſe ha-
<
lb
/>
bent in proportione dupla aſcendendo: ſed ad hoc
<
lb
/>
eſſet ſimile oportet / partes continuo ſe habe-
<
lb
/>
rent in ꝓportiõe decupla in dēſitate ita ſicut ꝑs
<
lb
/>
ſequens eſt in decuplo mīor īmediate p̄cedēte: ita
<
lb
/>
etiam ſit decuplo denſior. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F97
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad octauã rationē di-
<
lb
/>
ctum eſt ibi vſ ad replicã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23F9C
"
xml:space
="
preserve
">ad quã reſpõdeo / den
<
lb
/>
ſitas illius corporis adequata eſt incõmēſurabilis
<
lb
/>
denſitati prime partis ꝓportiõalis / vt michi ꝓ nūc
<
lb
/>
apparet nec aliq̇s intellectꝰ finile capacitatis da-
<
lb
/>
to / illa eēt mēſurabilis p̄t illã cõmenſurare ꝓpter
<
lb
/>
infinitã variationē ꝓportiõis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FA9
"
xml:space
="
preserve
">Ad primã et ſecūdaꝫ
<
lb
/>
confirmationē ſimul reſpõdeo concedendo / in ca
<
lb
/>
ſibus ibi poſitis dabilis eſt certa dēſitas talis cor
<
lb
/>
poris: ſed credo illam eſſe incõmēſurabilē denſita-
<
lb
/>
ti prime partis ꝓportionalis: et ſi ipſa ſit cõmēſu-
<
lb
/>
rabilis eius adequata ꝓportio ab intellectu finite
<
lb
/>
capacitatis minime īueniri poteſt eo / īfinita va-
<
lb
/>
rietas ꝓportionū eſt inter denſitates illarū partiū
<
lb
/>
proportionalium. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FBC
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad nonã rationē reſpondeo
<
lb
/>
negando ſequelã: et ad ꝓbationē nego / in fine ho-
<
lb
/>
re illud ſit denſius immo eſt rarius. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FC3
"
xml:space
="
preserve
">et ad ꝓbationē
<
lb
/>
nego hanc conſequētiã infinite partes illius ſunt dē
<
lb
/>
ſiores ꝙ̄ erant antea etc̈. / q2 ſtat vna ſola acq̇rat
<
lb
/>
tantū de ̄titate vel plus ꝙ̄ ille infinite omnes de
<
lb
/>
perdant. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FCE
"
xml:space
="
preserve
">Ad cõfirmationē rēſpõdeo admiſſo caſu
<
lb
/>
negando añs. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FD3
"
xml:space
="
preserve
">immo dico / in illo cãu in fine hore
<
lb
/>
illud corpus nõ eſt rarius nec denſius ꝙ̄ eſt in prin
<
lb
/>
cipio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FDA
"
xml:space
="
preserve
">Et ad ꝓbationē nego hanc cõſequentiam pri
<
lb
/>
ma pars ꝓportionalis eſt maior ꝙ̄ erat antea: et
<
lb
/>
aggregatū ex ipſa et ſecunda eſt maius ꝙ̄ erat an
<
lb
/>
tea et aggregatū ex ip̄a ſecūda et tertia ē maiꝰ ꝙ̄ erat
<
lb
/>
antea: et aggregatū ex ip̄a ſecūda tertia et quarta
<
lb
/>
ſimiliter: et ſic cõſequenter aggregatū ex quotcū
<
lb
/>
finitis cõputata prima eſt maius ꝙ̄ erat antea: igi-
<
lb
/>
tur illud totum eſt maius ꝙ̄ erat antea. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FEB
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ad deci-
<
lb
/>
mã reſponſum eſt ibi vſ ad replicam ad quã etiã
<
lb
/>
reſpondeo concedendo illatum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FF2
"
xml:space
="
preserve
">Illlud em̄ in nõ cõ
<
lb
/>
uenit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N23FF7
"
xml:space
="
preserve
">ſꝫ eſt correlariū ſequēs vt ꝓbat argumentuꝫ
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N23FFB
"
xml:space
="
preserve
">Et hec de totali queſtiõe: et per cõſequens de tota
<
lb
/>
materia de denſitate et raritate.</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>