Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
Scan
Original
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 450
451 - 480
481 - 510
511 - 540
541 - 570
571 - 600
601 - 630
631 - 660
661 - 690
691 - 720
721 - 750
751 - 780
781 - 810
811 - 840
841 - 870
871 - 900
901 - 930
931 - 960
961 - 990
991 - 1020
1021 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
183
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1332
"/>
<
lb
/>
rationem & mentem priora eſſe cenſemus, & quæ in alia longè priora ſecundum naturam & ſpe
<
lb
/>
cialia reſolui poſsint: ſunt enim de genere communium ad vnum: de primis oppoſitis in natu
<
lb
/>
ra ſecundum rem verba faciamus, ea verò ſunt oppoſita prima in elementis, aut calor & frigus,
<
lb
/>
aut eiuſmodi principia, ex quibus hæc tanquam propria naſcantur, & illud nunc agamus, quem
<
lb
/>
admodum ab eo genere oppoſitionis ſucceſsio proficiſci queat. </
s
>
<
s
>Nam difficile videtur ob mul
<
lb
/>
ta incommoda quæ hoc placitum conſequuntur, de quibus mox eſt dicendum. </
s
>
<
s
>Et nobis qui
<
lb
/>
dem, qui redire ad materiam, non ſimpliciter accipimus, ita redire ad poteſtatem, vt funditùs om
<
lb
/>
nis actus amittatur, ſed redire ad poteſtatem, quia ſolùm præſens intereat, & remaneat pura po
<
lb
/>
teſtas quæ fundatur oppoſito, vt in abſoluta ſiccitate poteſtas abſoluta ad humorem, accidit, vt
<
lb
/>
dum dicitur redigi res ad materiam, ſit, cùm materia contrarium imperfectius accipit, quod ſuæ
<
lb
/>
ipſius naturæ conuenit, & cùm ſit vtrobique proceſſus ab actu & ad actum, ſed nunc quidem ab
<
lb
/>
imperfecto ad perfectum, mox à perfecto ad imperfectum, & pugnam & partes in materia,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
<
lb
/>
inde tempus ponere ſuccedit. </
s
>
<
s
>Verùm fac modò tu puram priuationem, vnde hæc in generatio
<
lb
/>
ne ſubſtantię? </
s
>
<
s
>aut igitur nullum in ea tempus, aut non ſola priuatio primam
<
expan
abbr
="
oppoſitionẽ
">oppoſitionem</
expan
>
conſti
<
lb
/>
tuit in natura. </
s
>
<
s
>Proinde ita illis fingenda eſt in materia nuda facultas, qua ſe omni forma ſpo
<
lb
/>
liatam eſſe contendat, dum ſtatum ſuum proprium affectat, & faciendum eſt, vt quod nos con
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1333
"/>
<
lb
/>
trariorum beneficio tribuimus, ſoli materiæ per ſeipſam tribuatur, & propenſioni materiæ quæ
<
lb
/>
ex toto formæ aduerſatur, danda eſt vniuerſa repugnantia quæ in interitu & ortu perſpicitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Hoc ſic decernendum illis eſt. </
s
>
<
s
>Nos ſanè qui materiæ ſolùm poteſtatis ingenium concedimus, po
<
lb
/>
teſtas autem eſt non ens, id verò quod non eſt, quatenus non eſt, non appetitur, ſed actus appeti
<
lb
/>
tur, appetit poteſtas, vt colligitur ex Ariſtotele
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
probabilius eſſe putamus, ſi actus item adiun
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1334
"/>
<
lb
/>
gatur ad
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
in quacunque mutatione, ad quem eius appetitu ducta quandoque recurrat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Verùm fac ita eſſe prima oppoſita, pone appetitum in materia ad eſſe ſui proprium ſtatus priua
<
lb
/>
tionem propriam eſſe materiæ. </
s
>
<
s
>hæc tibi diluënda ſunt. </
s
>
<
s
>Nam priuatio cuiuſpiam rei forma po
<
lb
/>
natur neceſſe eſt, vt terræ frigus. </
s
>
<
s
>Itaque cùm frigus & ariditas materiam conſequantur, & hæc
<
lb
/>
terram efficiant. </
s
>
<
s
>Ergo terra eſt ipſamet materia. </
s
>
<
s
>Prætereà ſi vnum ex his materiæ proprium
<
lb
/>
conſtituitur, quo pacto dicitur materia eſſe vtraque poteſtate? </
s
>
<
s
>Tum etiam quemadmodum
<
lb
/>
corrupto iſto quod materiæ proprium eſt, materia conſeruabitur. </
s
>
<
s
>Vltimò, ſi pugna inter mate
<
lb
/>
riam & formam eſt cauſſa reſiſtentiæ & ſucceſsionis, cur etiam in mutationibus quæ perficiunt,
<
lb
/>
cum priuatio propria fit materiæ, habitus autem formæ, vt tenebrę & lumen; ibi quoque reſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1335
"/>
<
lb
/>
ſtentia non erit, neque tempus? </
s
>
<
s
>hoc autem eò pertinet, vt intelligamus, ſi priuatiuè opponuntur
<
lb
/>
formæ naturales, cur materiæ puncto temporis non adueniant, ſed tempore producantur, ſi illa
<
lb
/>
placent quę ſuprà de ſubſtantiarum ſucceſsione diſputauimus. </
s
>
<
s
>Hæc ſi cum ſuperiore quęſtione
<
lb
/>
conſentire debeant, poſtulant, vt actum diſtinguamus & latius patere doceamus, quàm vulgò
<
lb
/>
cenſeatur. </
s
>
<
s
>Nanque actus eius eſſe dicitur, quod per ſe conſiſtere poteſt; neque ita, quia ſit quic
<
lb
/>
quam alterius, in quo differt à poteſtate & priuatione: quandò id quod hæ ſunt, ſemper actum
<
lb
/>
reſpiciunt. </
s
>
<
s
>aut, ſi fortè actus ille reſpicit aliud, hoc contingit ſecundum formam, vt cùm dicitur
<
lb
/>
album nigro eſſe contrarium, vt ſi dicatur actus alicuius poteſtatis. </
s
>
<
s
>Funditur item actus ad pri
<
lb
/>
uationem, vt ſi prædicetur actus de tenebris: ſignificat
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
præſentiam rei cuiuſpiam, quæcunque
<
lb
/>
illa ſit, ita vt dici verè poſsit. </
s
>
<
s
>hoc eſſe nunc, ſiue ens, ſeu non ens, qui ſanè actus nihil addit ſubie
<
lb
/>
cto, niſi id ſolùm quod notat vnà. </
s
>
<
s
>quamobrem per ſe & formaliter nihil eſt, ſed explicatur vt ab
<
lb
/>
ſentiæ formæ tantummodò. </
s
>
<
s
>Vt igitur priuatio eſt actus ex actu & eſſe: ſic quoque ex priuatio
<
lb
/>
ne erit eſſe & priuatio forma in iis quorum eſſe certa priuatione terminatur, cuiuſmodi nunc
<
lb
/>
ponitur terra. </
s
>
<
s
>Quòd ſi actum quempiam priuationi ſubiici velis, vt nos anteà decreuimus, cuius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1336
"/>
<
lb
/>
ſtatus certa perfectioris formæ ſignificatione notetur, accipe
<
expan
abbr
="
cõmunem
">communem</
expan
>
illam corporis formam,
<
lb
/>
cùm terminos ex toto conſecuta ſit, aut mox
<
expan
abbr
="
cõſecutura
">conſecutura</
expan
>
, in quo corporis natura conſiſtit. </
s
>
<
s
>Neque
<
lb
/>
te deterreat, quominus ita decernas, quia tantum abſit, vt corpus ſit natura prius quam elemen
<
lb
/>
tum, & calor & frigus, vt ſit
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
natura poſterius, quòd omne eſſe ſit à primo, & eſſe eorum quæ
<
lb
/>
intra ambitum cęli continentur, ſit à cęlo per calorem & frigus, itaque & hæc priora natura:
<
lb
/>
quandoquidem multa ſunt quæ ſcrupulum hunc ex animo tibi euellere queant. </
s
>
<
s
>Primùm, quia
<
lb
/>
calor & frigus nonmodò vim habent conſtituendi, ſed etiam ſunt inſtrumenta cęli quibus alias
<
lb
/>
virtutes elargitur. </
s
>
<
s
>Deinde, etiam ſi ſint inſtrumenta, non ſunt vniuerſalia
<
expan
abbr
="
medioq́
">medioque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>vacantia,
<
lb
/>
ſed adhuc pendent ab aliis principiis longè prioribus &
<
expan
abbr
="
cõmunioribus
">communioribus</
expan
>
quę ſunt lumen & motus,
<
lb
/>
quorum beneficio vis diuina per vniuerſum diffunditur, cuius inopia pro ſuo cuiuſque captu nil
<
lb
/>
patitur laborare natura illi bonitatem
<
expan
abbr
="
eſſentiamq́
">eſſentiamque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>contribuens. </
s
>
<
s
>In his igitur nil prohibet eſſe
<
lb
/>
alias vires, omni caloris frigoriſúe opera circunſcripta, vt puta rationem corporis, lucidi pelluci
<
lb
/>
di, quandò priuſquam ſit calor ex lumine & motu neceſſe ſit præſtò eſſe quod moueatur & acci
<
lb
/>
piat lumen. </
s
>
<
s
>Tertiò, quia tametſi calor
<
expan
abbr
="
frigusq́
">frigusque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>conſtituunt, non id ſimpliciter faciunt, ſed præ
<
lb
/>
finitos terminos requirunt, quid igitur vetat, quo minus, antequàm ad eos gradus deducta ſint, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>