Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Table of contents

< >
[111.] 61. Similitudo percipitur è uiſibilium inter ſe conuenientia. 151 p 4.
[112.] 62. Dißimilitudo percipitur è priuatione ſimilitudinis & conuenientiæ uiſibilium inter ſe. 152 p 4.
[113.] DE DIVERSITATE COMPREHENSIONIS VISVS AB intentionibus particularibus. Cap. III. 63. Viſus plures uiſibiles ſpecies ſimul percipit. 2 p 4.
[114.] 64. Viſio fit aſpectu, aut obtutu. 51 p 3.
[115.] 65. Viſio per aſpectum, fit per quemlibet pyramidis opticæ radium: per obtutum uerò fit per ſolum axem. 52 p 3.
[116.] 66. Obtut{us} iteratio alti{us} imprimit formas uiſibiles animo, certiores́ efficit. 58 p 3.
[117.] 67. E uiſibili ſæpi{us} uiſo remanet in animo generalis notio: qua quodlibet uiſibile ſimile per cipitur & cognoſcitur. 61 p 3. Idem 14 n.
[118.] 68. Eſſentia uiſibilis percipitur è ſpecieb{us} uifibilib{us}, beneficio formæ in animo reſiden-tis. 66 p 3.
[119.] 69. Diſtinctauiſio fit aut obtutu ſolo: aut obtutu & anticipata notione ſimul. 62 p 3.
[120.] 70. Obtut{us} fit in tempore. 56 p 3.
[121.] 71. Viſibile obtutu & antegreſſa cognitione ſimul, minore tempore percipitur, quàm ſolo ob-tutu. 64 p 3.
[122.] 72. Generales uiſibilis ſpecies citi{us} percipiuntur ſingularib{us}. 71 p 3.
[123.] 73. E uiſibilib{us} communib{us} alia alijs citi{us} percipiuntur. 72 p 3.
[124.] 74. Temp{us} obtut{us} pro ſpecierum uiſibilium uarietate uariat. 56 p 3.
[125.] 75. Viſio per anticipatam notionem & breuem obtutum, eſt incerta. 65 p 3.
[126.] 76. Vera uiſibilis forma percipitur obtutu: accurata conſideratione: & dilig enti omnium uiſibilium ſpecierum diſtinctione. 57 p 3.
[127.] ALHAZEN FILII ALHAYZEN OPTICAE LIBER TERTIVS.
[128.] PROOEMIVM LIBRI. CAP. 1. 1. Viſ{us} in perceptione uiſibilium aliquando allucinatur. 1 p 4.
[129.] DE IIS QVAE DEBENT PRAEPONI SERMONI in deceptionibus uiſus. Cap. II. 2. Axes pyramidum opticarum utriuſ uiſ{us} per centrum foraminis uueæ tranſeuntes, in uno uiſibilis puncto ſemper concurrunt: & ſunt perpendiculares ſuperficiei uiſ{us}. 32. 35 p 3.
[130.] 3. Sit{us} uiſibilis erga utrun uiſum eſt plerun ſit{us} ſimilis. Ita axes pyramidum optica-rum & lineæ ab utro uiſu ductæ ad cõcurſum duorum axιum, factũ in recta linea adutrun axem perpendiculari, ſunt æquales. 40. 42 p 3.
[131.] 4. Duærectæ lineæ ab utro uiſu ductæad concurſum duorum axium, factum in recta linea ad utrun axem obliqua, ſunt ferè inæquales. 41 p 3.
[132.] 5. E plurib. uiſibilib. ordinatim intraopticos axes diſpoſitis: remotiora incertè uidẽtur. 50 p 3.
[133.] 6. Si duæ rectæ lineæ à medio nerui cõmunis ſint contermi-nærectæ cõnectenti centra for aminum gyrineruorum cauo-rum: conſtituent triangulum æquicrurum. 30 p 3.
[134.] 7. Si recta linea ſit à medio nerui communis admedium rectæ lineæ connectentis centra fo-raminum gyrineruorum cauorum: erit ad ipſam perpendicularis. 33 p 3.
[135.] 8. Si axes, communis & duo optici, in uno uiſibilis puncto concurrant: erunt in eodem plano cum rectis, connectente centra foraminum gyrineruorum cauorum, & duab{us} à medio nerui communis connectenti conterminis. 34 p 3.
[136.] 9. Vtro uiſu uiſibile unum plerun uidetur. 28 p 3. Idem 27 n 1.
[137.] 10. Concurſiis axium opticorum in axe communifacit uiſionem certißimam: extrà, tantò certiorem, quantò axi propinquior fuerit. 44 p 3.
[138.] 11. Viſibile intra axes opticos ſitum: ueluni uiſui rectè, reliquo obliquè oppoſitum: uidetur geminum. 104.103 p 4.
[139.] 12. Viſibile aliàs unum: aliàs geminum uideri organo ostenditur. 108 p 4.
[140.] 13. Viſibile medio unius uiſus rectè, reliquo obliquè oppoſitum, uidetur geminum. 103 p 4. Idem II n.
< >
page |< < (199) of 778 > >|
205199OPTICAE LIBER VI. Similiter ſi ponatur, quòd g z, b c concurrant ad punctum e: probabitur, quòd d h concurret
ad idem.
165[Figure 165]c h z b d g a
10. Si data recta in duob{us} punctis ſecta, ſit ad alterum extremorum ſegmẽtorum, ſicut re-
liquum extremum ad intermedium: & ab altero
ipſi{us} termino, ſectionum́ punctis tres rectæ li- neæ ſint parallelæ: recta à reliquo termino ſecan s parallel{as}, ſecabitur proportionaliter datæ. 122 p 1.
AMplius: diuiſa ab ſecundum hanc proportio-
nem:
ſi fuerint lineæ g z, d h, b c æquidiſtãtes:
& ducatur ac diuidens illas:
erit ac diuiſa ſe-
cundum hanc proportionem.
Cum d h ſit æquidi-
ſtans g z:
erit [per 2 p 6] proportio a z ad z h, ſicut a g
ad g d:
& cum b c ſit æquidiſtãs d h: erit [per 2 p 6. 18
p 5] a b ad b d, ſicut a c ad c h:
ſed [ex theſi] a b ad b d,
ſicut a g ad g d:
erit [per 11 p 5] a c ad ch, ſicut a z ad
z h.
Et ita patet propoſitum. His præmiſsis, acceda-
mus ad propoſitum.
11. Sirecta linea à uiſu ſit perpendicularis ſu-
perficiei incidentiæ: imago perιpheriæ concentricæ
peripheriæ circuli (qui eſt communis ſectio ſuperficierum reflexionis & ſpeculi ſphærici cõuexi)
uidebitur curua, & par allela ipſi peripheriæ concentricæ. 46 p 6.
PRimum de arcu declaremus, qnomodo in his ſpeculis imago
166[Figure 166]b e a d h z m g eius ſit curua, curuitate quidem ſpeculum non reſpiciente, ſed
centrũ.
Verbi gratia: ſit ab arcus oppoſitus ſpeculo: & ſit g cen-
trum illius arcus, & ſimiliter centrum ſpeculi:
d cẽtrum uiſus: & du-
cantur lineæ d g, a g, b g:
& ſumatur e in arcu a b quocunq; modo: &
ducatur linea e g.
Linea uerò d g non ſit in ſuperficie a b g. Linea igi-
tur d g aut erit orthogonalis ſuper ſuperficiẽ a b g:
aut declinata. Sit
orthogonalis:
erunt anguli d g a, d g e, d g b æquales [quia per 3 d 11
recti ſunt] & [per 15 d 1] latera lateribus.
Quare [per 4 p 1] baſes baſi-
bus.
Igitur omnia puncta arcus a b eiuſdem longitudinis erũt à cen-
tro uiſus.
Quare imagines omniũ punctorũ, eiuſdẽ longitudinis ſunt
â cẽtro:
ſintq́; q, m, l imagines ipſorũ a, e, b. Erit igitur g q ęqualis g m,
g l.
Quare q m l erit arcus: [per 9 p 3] & cõuexitas ipſius reſpectu cen
tri, non reſpectu ſpeculi, ſiue loci reflexionis.
Quod eſt propoſitum.
12. Si recta linea à uiſu ſit obliqua ſuperficiei incidentiæ: ima-
go peripheriæ concentricæ peripheriæ circuli (qui eſt communis ſe-
ctio ſuperficierum, reflexionis & ſpeculi ſphærici conucxi) uidebi-
tur curua, non parallela peripheriæ concentricæ. 47 p 6.
SI uerò linea d g non fuerit perpẽdicularis ſuper ſuperficiem a b g: ducta perpendiculari à pun-
cto d ſuper hanc ſuperficiem:
[per 11 p 11] cum [per 5 n 5] illa perpendicularis ſit minor omni-
bus lineis ductis à puncto d ad hanc ſuperficiem:
erit angulus, quem continet hæc perpendi-
cularis uerſus g, minor quolibet angulo uerſus punctũ g intellecto, quem continet alia linea à pun-
cto d ad hanc ſuperficiem ducta [per 16 p 1.
] Et linea ducta à puncto d ad hanc ſuperficiem, quan-
tò remotior erit à perpendiculari, tantò maior erit, & continebit maiorem angulum uerſus g [per
21 p 1.
] Si ergo hæc perpendicularis non cadat in arcum a e b, ſed ex parte una: erunt omnes lineæ
ductæ à puncto d ad hunc arcum, declinatæ ad partem unam:
& remotiores maiores, & maiorem
angulum continentes uerſus g.
Sit ergo: & ſumantur tria puncta in arcu, ſcilicet e, c, b: finis contin-
gentiæ puncti b ſit l:
finis contingẽtiæ puncti c, ſit m. Quoniam igitur c propinquius d, quam b: erit
ιn propinquius g quàm l:
[per 7 n] & ita c m maior b l [quia gc, g b ęquantur per 15 d 1] q ſit imago
c:
timago b: & ducatur t q: & ducantur lineæ c b, m l: quæ quidem productæ concurrent. Si enim à
puncto m duceretur æquidiſtans c b, ſecaret ex g b lineam æqualem c m [eſſet enim per 2 p 6 18 p 5,
ut g c ad c m, ſic g b ad rectam, quam ſecat parallela à pũcto m ducta ex g b:
itaq, cum g c, g b æquen-
tur per 15 d 1:
æquaretur c m, ſectæ per parallelam ex g b: ſed c m, ut patuit, maior eſt b l: quare c b,
m l productæ concurrent.
] Concurrant in puncto o. Et quoniam proportio g c ad c m, ſicut g q ad
q m [eſt enim per 18 n 5, ut c g ad g q, ſic c m ad m q:
ergo per 16 p 5, ut c g ad c m, ſic g q ad q m. ] Si-
militer g b ad b l, ſicut g t ad t l:
ergo linea q t concurret cum lineis c b, m l [per 9 n. ] Sit con-
curſus in puncto o.
Finis contingentiæ puncti e ſit n. Quoniam punctum n demiſsius eſt puncto
m:
[per 7 n] erit e n maior c m: ductis ergo lineis e c, m n, concurrent [ut antea. ] Sit concurſus in

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index