Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N20F21" level="3" n="3" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N24010" level="4" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N24466">
                  <s xml:id="N2446C" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De motu augmentationis." file="0206" n="206"/>
                  ſi aliquod corpus diuidatur ꝑ partes proportio-
                    <lb/>
                  nales proportiõe dupla: et in aliquo tēpore puta ī
                    <lb/>
                  hora prīa pars proportionalis augeatur aliquã-
                    <lb/>
                  tulū velociter: et ſecūda in duplo velocius: et tertia
                    <lb/>
                  in triplo ꝙ̄ prima: et ſic ↄ̨ſequēter ſequeret̄̄ /  totuꝫ
                    <lb/>
                  illud corpus in fine tēporis eſſet infinite magnū: et
                    <lb/>
                  per cõſequēs illud corpus infinite velociter augmen-
                    <lb/>
                  taretur: ſꝫ cõſequēs eſt falſum: igit̄̄ et añs. </s>
                  <s xml:id="N24482" xml:space="preserve">Ealſitas
                    <lb/>
                  cõſequētis arguit̄̄: et pono caſum /  ſit vnū corpus
                    <lb/>
                  diuiſum ꝑ partes proportionales proportiõe du-
                    <lb/>
                  pla: et in hora prima pars proportionaiis acqui-
                    <lb/>
                  rat proportionē ſexquialterã: et ſecūda in eodē tē-
                    <lb/>
                  pore acquirat duas ſexquialteras: et quarta .4. / et
                    <lb/>
                  ſic cõſequēter. </s>
                  <s xml:id="N24491" xml:space="preserve">Quo poſito arguit̄̄ ſic: prima pars
                    <lb/>
                  proportionalis illiꝰ corporis aliqualiter auget̄̄: et
                    <lb/>
                  ſecūda in duplo magis: et tertia in triplo: et ſic cõſe­
                    <lb/>
                  quēter: et tamē illud corpus in fine nõ erit infinituꝫ
                    <lb/>
                  ſed ſolū finitū / igit̄̄ in tali caſu nõ acq̇rit īfinitã pro­
                    <lb/>
                  portionē: et ꝑ ↄ̨ſequēs illud illatū eſt falſum / q2 eſt
                    <lb/>
                  vna cõditionalis cuius añs eſt verū / et cõſequēs fal­
                    <lb/>
                  ſum. </s>
                  <s xml:id="N244A2" xml:space="preserve">Sed iã probo /  illud in illo caſu erit finitum
                    <lb/>
                  in fine hore q2 ī fine hore ille partes q̄ ante augmē-
                    <lb/>
                  tationē ſe habebãt in proportione dupla ſe habe-
                    <lb/>
                  bunt ↄ̨tinuo in proportiõe ſexquitertia: igit̄̄ aggre­
                    <lb/>
                  gatū ex oībꝰ ſequētibiꝰ primã eſt triplū ad primaꝫ /
                    <lb/>
                  vt ptꝫ ītelligēti quītū caput prime partis: ſꝫ primū
                    <lb/>
                  eſt finitū: ergo totū eſt finitū. </s>
                  <s xml:id="N244B1" xml:space="preserve">Sꝫ iã probo /  ille ꝑ-
                    <lb/>
                  tes cõtinuo ſe habēt in ꝓportiõe ſexquitertia: qm̄
                    <lb/>
                  prima et ſcḋa ſe habēt in ꝓportiõe ſexquitertia: et ſe­
                    <lb/>
                  cunda et tertia: et ſic de q̇buſcū duabus immediatꝪ
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N244BB" xml:space="preserve">Quod ſic ꝓbat̄̄ / quoniã ſi prima et ſcḋa equalem ꝓ-
                    <lb/>
                  portionē acq̇ſiuiſſent puta ſexquialteram: tunc ad­
                    <lb/>
                  huc mãſiſſent in ꝓportiõe dupla ſicut antea vt con­
                    <lb/>
                  ſtat: ſed modo ſecūda que eſt minor acquirit adhuc
                    <lb/>
                  ſexquialterã adequate: g̊ ꝓportio dupla que eſt in-
                    <lb/>
                  ter primã et ſcḋam ꝑdit ſexquialterã: et ſic manet ſex­
                    <lb/>
                  quitertia tantū inter primã et ſecundã. </s>
                  <s xml:id="N244CA" xml:space="preserve">Itē ſi tertia
                    <lb/>
                  pars ꝓportionalis acq̇ſiuiſſet duas ſexquialteras
                    <lb/>
                  adequate ſicut ſecūda: ſecunda et tertia manſiſſent
                    <lb/>
                  in ꝓportõe dupla: ſꝫ modo tertia acquiſiuit adhuc
                    <lb/>
                  vnã ſexquialterã: igit̄̄ illam ſexq̇alteram deperdit
                    <lb/>
                  dupla q̄ eſt inter ſecundã et tertiam: et ꝑ cõſequens
                    <lb/>
                  manet ſexquitertia / vt patet intelligenti quartū ca­
                    <lb/>
                  put ſecunde partis cū octauo: et ſit ꝓbabis de ter-
                    <lb/>
                  tia et quarta: et de oībus:
                    <note position="left" xlink:href="note-0206-01a" xlink:label="note-0206-01" xml:id="N2457F" xml:space="preserve">Maxīa.</note>
                  igit̄̄ ille partes cõtinuo ꝓ­
                    <lb/>
                  portionãtur ꝓportiõe ſexquitertia / qḋ fuit ꝓbandū
                    <lb/>
                  tenet hec deductio ꝑ hanc maximã biꝑtitã. </s>
                  <s xml:id="N244E6" xml:space="preserve">Quãdo­
                    <lb/>
                  cū aliqui duo numeri vel ̄titates ſe habēt ī ali-
                    <lb/>
                  qua ꝓportione et equales ꝓportiões acq̇runt ſem-
                    <lb/>
                  per manēt in eadē proportiõe et ſi numerus mīor
                    <lb/>
                  ſiue ̄titas minor acq̇rat aliquã ꝓportionē vltra
                    <lb/>
                  numerū ſiue ̄titatē maiorē ita tamē  ſemꝑ ma-
                    <lb/>
                  neat minor illã ꝓportionē deperdit ꝓportio que a
                    <lb/>
                  principio erat inter numerū maiorē et minorē. </s>
                  <s xml:id="N244F7" xml:space="preserve">Hec
                    <lb/>
                  maxīa claret ex quarta cõcluſiõe et ſecundo correla-
                    <lb/>
                  rio ſexte ↄ̨̨cluſiõis octaui capitis ſecūde partꝪ. </s>
                  <s xml:id="N244FE" xml:space="preserve">Sꝫ
                    <lb/>
                  iam probo ſeq̄lam prīcipalē argumēti: q2 ſi prima
                    <lb/>
                  pars ꝓportionalis talis corporis diuiſi ꝑ partes
                    <lb/>
                  ꝓportionales ꝓportiõe dupla acquireret duplã
                    <lb/>
                  et ſecūda duas duplas: et tertia tres duplas: et q̈rta
                    <lb/>
                  quatuor: et ſic ↄ̨ſequēter: tūc ī fine hore illud corpꝰ
                    <lb/>
                  manebit īfinite magnū: igit̄̄ īfinitã ꝓportionē ac-
                    <lb/>
                  quiſiuit in illo tꝑe et ſic infinite velociter augmēta-
                    <lb/>
                  bit̄̄: igit̄̄ ſi talis corporis diuiſi ꝑ partes ꝓportio-
                    <lb/>
                  nales ꝓportiõe dupla prīa pars ꝓportionalis ac-
                    <lb/>
                  quirat aliquã proportionē: et ſecūda duas tales: et
                    <lb/>
                  tertia tres: et quarta .4. / et ſic ↄ̨ſequēter: tūc tale cor­
                    <lb/>
                  pus in illa hora infinitã proportionē acq̇rit: et ſic ī­
                    <lb/>
                  finite velociter augmētat̄̄: quod fuit ꝓbãdū </s>
                  <s xml:id="N2451B" xml:space="preserve">Ptꝫ
                    <cb chead="De motu augmentationis."/>
                  hec cõſequētia ab inferiori ad ſuꝑius. </s>
                  <s xml:id="N24521" xml:space="preserve">Sꝫ iam ꝓbo
                    <lb/>
                  añs / q2 in fine hore quelibet illarū partiū propor-
                    <lb/>
                  tionaliū erit equalis prime: et ſunt infinite / igit̄̄ illḋ
                    <lb/>
                  corpus erit infinitū: </s>
                  <s xml:id="N2452A" xml:space="preserve">Probat̄̄ maior / q2 prīa et ſcḋa
                    <lb/>
                  erūt equales in fiue: et ſecunda et tertia: et tertia et
                    <lb/>
                  quarta: et ſic de q̇buſcū aliis immediatis: quoni-
                    <lb/>
                  am ſi ſcḋa acq̇reret adequate vnam duplã ſicut pri­
                    <lb/>
                  ma: tunc ṗma et ſcḋa adhuc manerēt in ꝓportione
                    <lb/>
                  dupla / vt pꝫ ex maxīa nuperrime poſita: ſꝫ modo ſe­
                    <lb/>
                  cunda acq̇rit adhuc vnã duplã: et illã deꝑdit ꝓpor-
                    <lb/>
                  portio inter ṗmã et ſcḋam: igitur totalis ꝓportio
                    <lb/>
                  inter primã et ſcḋaꝫ deꝑditur q2 nõ erat niſi dupla
                    <lb/>
                  et ſic prima et ſcḋa manēt equales. </s>
                  <s xml:id="N2453F" xml:space="preserve">Itē ſi tertia p̄ciſe
                    <lb/>
                  acquireret duas duplas ſicut ſecūda adhuc inter
                    <lb/>
                  ſecūdam et tertiam maneret proportio dupla: ſed
                    <lb/>
                  modo illam duplã acquirit tertia: igit̄̄ ſecunda et
                    <lb/>
                  tertia manent equales. </s>
                  <s xml:id="N2454A" xml:space="preserve">Patet / q2 quando ſubdu-
                    <lb/>
                  plū auget̄̄ ad duplū efficit̄̄ duplo equale. </s>
                  <s xml:id="N2454F" xml:space="preserve">et iſto mõ
                    <lb/>
                  ꝓbabis de q̇buſcū aliis duabꝰ immediatis: igit̄̄
                    <lb/>
                  oēs ille partes in fine manebūt equales: et ꝑ conſe-
                    <lb/>
                  quens illud corpus erit in fine infiuitū / qḋ fuit pro­
                    <lb/>
                  bandū.
                    <note position="right" xlink:href="note-0206-02a" xlink:label="note-0206-02" xml:id="N24585" xml:space="preserve">Maxīa
                      <lb/>
                    ſiue poſi­
                      <lb/>
                    tio.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2455F" xml:space="preserve">hec inductio gñaliter pꝫ ꝑ hanc maximam.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N24563" xml:space="preserve">Quãdocū alique due ̄titates ſe habēt in aliq̈ ꝓ­
                    <lb/>
                  portiõe maioris inequalitatis et minor acq̇rit totã
                    <lb/>
                  illam proportionē que eſt inter ip̄am et maiorem q̄
                    <lb/>
                  maior etiã auget̄̄: et cū hoc illa minor acq̇rit etiam
                    <lb/>
                  illam ꝓportionē quã acq̇rit maior: tūc in fine mane­
                    <lb/>
                  bunt equales. </s>
                  <s xml:id="N24570" xml:space="preserve">Patet / q2 minor acq̇ſiuit totū quod
                    <lb/>
                  deficiebat ei vt eſſet equalis alteri et cū hoc illḋ qḋ
                    <lb/>
                  illa maior acq̇ſiuit: ſꝫ ſic eſt in propoſito de his ꝑti­
                    <lb/>
                  bus īmeditatis vt cõſtat: igitur in fine ille ꝑtes ma-
                    <lb/>
                  nent equales.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N2458F" xml:space="preserve">Confir°.</note>
                <p xml:id="N24593">
                  <s xml:id="N24594" xml:space="preserve">Et confirmatur / quia ſi illa poſitio eēt
                    <lb/>
                  vera ſequeret̄̄ /  ſi aliquod corpus diuideret̄̄ ī par-
                    <lb/>
                  tes ꝓportionales ꝓportione dupla: et prima pars
                    <lb/>
                  proportionalis in hora acq̇rat aliquã proportio-
                    <lb/>
                  ne ita  augeat̄̄ aliquantulū velociter: et ſecūda ī
                    <lb/>
                  duplo velocius in eodē tꝑe: et tertia in duplo veloci­
                    <lb/>
                  us ꝙ̄ ſecūda: et quarta in duplo velocius ꝙ̄ tertia
                    <lb/>
                  in eodē tēpore / et ſic ↄ̨ſeq̄nter tunc in fine illud cor-
                    <lb/>
                  pus manebit infinite magnū: et ſic in illo tēpore in­
                    <lb/>
                  finite velociter augmētabitur: ſꝫ ↄ̨ſequēs eſt falſuꝫ /
                    <lb/>
                  igitur et añs. </s>
                  <s xml:id="N245AB" xml:space="preserve">Falſitas cõſequētis probat̄̄: et capio
                    <lb/>
                  vnū pedale diuiſum in partes proportionales pro­
                    <lb/>
                  portione dupla: et volo /  in vna hora prima pars
                    <lb/>
                  proportionalis acq̇rat vnã ſexquioctauã: et in eodē
                    <lb/>
                  tēpore ſecunda acquirat duas ſexquioctauas: et ter­
                    <lb/>
                  tia. quatuor: et quarta .8. et q̇nta .16. / et ſic ↄ̨ſequen-
                    <lb/>
                  ter duplando. Quo poſito ſic arguo prima pars
                    <lb/>
                  illius corporis proportione dupla in hora aliquã­
                    <lb/>
                  tulū auget̄̄: et ſecūda in duplo velocius: et tertia in
                    <lb/>
                  duplo velocius ꝙ̄ ſecūda: et ſic ↄ̨ſequēter / et tñ in fine
                    <lb/>
                  illud corpus nõ erit infinite magnū nec tale corpꝰ
                    <lb/>
                  infinite velociter augetur: igit̄̄ illud ↄ̨ſequens fal-
                    <lb/>
                  ſum. </s>
                  <s xml:id="N245C6" xml:space="preserve">Probat̄̄ añs / q2 ille partes proportionales q̄
                    <lb/>
                  ſunt minores cõtinuo manebūt minores: nec vni̄
                    <lb/>
                  aliqua ſequēs erit equalis immediate precedēti in
                    <lb/>
                  tali caſu: igit̄̄ illud corpus in fine nõ erit infinitum
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N245D0" xml:space="preserve">Probatur añs / q2 ſecunda pars non erit equalis
                    <lb/>
                  prime: nec tertia ſecunde: nec quarta tertia: et ſic cõ-
                    <lb/>
                  ſequenter vt apparet: igitur non dabunt̄̄ in tali ca­
                    <lb/>
                  ſu due partes quarum vna ſit equalis immediate
                    <lb/>
                  precedēti. </s>
                  <s xml:id="N245DB" xml:space="preserve">Sed iam probo ſeq̄lam principaleꝫ: qm̄
                    <lb/>
                  ſi quelibet pars proportionalis ſequens acquire­
                    <lb/>
                  ret adequate tot proportiões ſicut īmediate prece­
                    <lb/>
                  dens: tunc ille partes cõtinuo ſe haberēt in propor­
                    <lb/>
                  tione dupla ſicut ſe habent in ṗncipio: ſed mõ aliq̈
                    <lb/>
                  pars ſequēs acquiret decē proportiones pluſ̄ im­ </s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>