Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009373
">
<
pb
pagenum
="
557
"
xlink:href
="
016/01/206.jpg
"/>
etiam ſimul generantur, & eadem die oriun
<
lb
/>
tur, teſte Hippocrate. </
s
>
<
s
id
="
s.009374
">Itaque partis ad par
<
lb
/>
tem in motu Solis ratio conſtat in vteri ge
<
lb
/>
ſtatione, cùm dierum numerus idem ſit, ne
<
lb
/>
que enim alio diei menſura definiri poteſt,
<
lb
/>
quàm motu Solis in eadem parte: vel quia
<
lb
/>
natura humana, non vltra diem ferre poteſt
<
lb
/>
irritata priore partu. </
s
>
<
s
id
="
s.009375
">Immenſum me æquor
<
lb
/>
ingredi iam ſentio, de abditis naturæ hu
<
lb
/>
manæ differentiis dicturus, maſculorum ac
<
lb
/>
fœminarum, ſenum ac iuuenum, tum gen
<
lb
/>
tium, atque partium. </
s
>
<
s
id
="
s.009376
">Siquidem adeò ex his
<
lb
/>
quædam diſtare videntur, vt non vnius ge
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1303
"/>
<
lb
/>
neris eſſe credantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009377
">Numidarum enim ple
<
lb
/>
rique nunquam manus, aut faciem lauarunt,
<
lb
/>
à potúque abſtinent aquæ: gladium non
<
lb
/>
habent, ſed contenti ſunt camelarum lacte,
<
lb
/>
& iure carnium, adeò ſordido conuictu,
<
lb
/>
vt nihil à belluis diſtare credas. </
s
>
<
s
id
="
s.009378
">Quid rudes
<
lb
/>
hos & agreſtes, cùm lautiſſimis Cambaiæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1304
"/>
<
lb
/>
populis, ac ingeniſiſſimis conferes? </
s
>
<
s
id
="
s.009379
">Senes
<
lb
/>
his delectantur, quæ paria ſunt ipſis cum
<
lb
/>
iuuenibus, vt ludo aleæ: non enim vinci
<
lb
/>
ſtudio iuuenum æquo animo patiuntur: ob
<
lb
/>
id ſenes mentis exercitationem magis
<
lb
/>
amant, iuuenes corporis, in cæteris ſtu
<
lb
/>
dia ex toto diuerſa, imò contraria. </
s
>
<
s
id
="
s.009380
">Senes,
<
lb
/>
auari, mœſti, ac timidi ſunt: iuuenes verò
<
lb
/>
prodigi, alacres, & audaces. </
s
>
<
s
id
="
s.009381
">Videntur igi
<
lb
/>
tur ſtudia ætatum diuerſarum non minus
<
lb
/>
eſſe inuicem contraria, quàm animalium di
<
lb
/>
uerſæ ſpeciei. </
s
>
<
s
id
="
s.009382
">Equidem humana natura, vt
<
lb
/>
& aliàs dictum eſt, vniuerſam rerum om
<
lb
/>
nium molem videtur amplecti: & in illius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1305
"/>
<
lb
/>
ſtructura multa, ac magna latent. </
s
>
<
s
id
="
s.009383
">Nam ſan
<
lb
/>
guis menſtruus ex quo coagmentatur, vim
<
lb
/>
magnam habet. </
s
>
<
s
id
="
s.009384
">Siquidem mulier dum eo
<
lb
/>
laborat, ſpecula chalybea ſpiritu inficit ru
<
lb
/>
bigine, & ſata per quæ vadit, lædit. </
s
>
<
s
id
="
s.009385
">Sed &
<
lb
/>
balneum primogeniti filij, vbi illius ſangui
<
lb
/>
nis ſunt reliquiæ, vt experimento vidi, le
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1306
"/>
<
lb
/>
proſos mundat. </
s
>
<
s
id
="
s.009386
">Cauſa à ſympathia, mea
<
lb
/>
ſententia quærenda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009387
">Corruptior enim
<
lb
/>
ſanguis per arterias, & venas ingreſſus,
<
lb
/>
corruptum attrahit. </
s
>
<
s
id
="
s.009388
">Eſt autem ſanguis qui à
<
lb
/>
partu effunditur, & potentia qualis noſter,
<
lb
/>
& corruptior, & viribus adhuc partus, ac
<
lb
/>
pueri calidior: quocirca vehementer vrget,
<
lb
/>
& purgat, & extinguit, velut radij Solis
<
lb
/>
ignis flammam obruunt, & euaneſcere co
<
lb
/>
gunt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1307
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009389
">
<
margin.target
id
="
marg1301
"/>
Modus pro
<
lb
/>
creandi filios
<
lb
/>
maſculos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009390
">
<
margin.target
id
="
marg1302
"/>
Lib.4.c.183.
<
lb
/>
Lib.25 c.5.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009391
">
<
margin.target
id
="
marg1303
"/>
Numidarum
<
lb
/>
mores agre
<
lb
/>
fies.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009392
">
<
margin.target
id
="
marg1304
"/>
Senes quibus
<
lb
/>
ſtudiis ma
<
lb
/>
ximè gau
<
lb
/>
deant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009393
">
<
margin.target
id
="
marg1305
"/>
Menſtrui
<
expan
abbr
="
sã-guinis
">san
<
lb
/>
guinis</
expan
>
vires</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009394
">
<
margin.target
id
="
marg1306
"/>
Lepræ cura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009395
">
<
margin.target
id
="
marg1307
"/>
Filij omnes
<
lb
/>
patrium, aut
<
lb
/>
auitum ali
<
lb
/>
quid
<
expan
abbr
="
vnguẽ
">vnguem</
expan
>
<
lb
/>
retinent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009396
">Spurij cur ro
<
lb
/>
buſtiores.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009397
">Sed vt ad rem reuertar, oſtendiſſe me ſcio
<
lb
/>
in ſecundo contradicentium medicorum,
<
lb
/>
omnes filios patrium aliquid, aut auitum ad
<
lb
/>
vnguem retinere: dico autem verrucam,
<
lb
/>
vel cicatricem, vel effigiem, vel mores,
<
lb
/>
aut manuum lineas. </
s
>
<
s
id
="
s.009398
">Itaque ſi bene miſ
<
lb
/>
ceantur hæc ſemina, & ad minimas partes
<
lb
/>
iungantur, robuſti fœtus euadunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009399
">Quam
<
lb
/>
obrem ſpurij robuſtiores ſunt, quoniam ob
<
lb
/>
amoris vehementiam ſemina multum miſ
<
lb
/>
centur. </
s
>
<
s
id
="
s.009400
">Simili ratione & qui paucos gene
<
lb
/>
rant, non enim conueniunt ſemina, in
<
lb
/>
columiores, & validiores gignunt: quia
<
lb
/>
quæ non conueniebant, cum miſta ſunt, cau
<
arrow.to.target
n
="
marg1308
"/>
<
lb
/>
ſam validam miſtionis ſortita ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009401
">Eadem
<
lb
/>
ratione muli longæui magis ſunt equis, &
<
lb
/>
aſinis, à quibus procreantur: nec quia à
<
lb
/>
coïtu abſtineant, nam & qui ex eis coëunt,
<
lb
/>
diu viuunt, & qui à coïtu abſtinent, equi
<
lb
/>
parum: relinquitur igitur quòd hoc ob va
<
lb
/>
lidam miſtionem contingat: nam vbi vali
<
lb
/>
da miſtio, ibi tenuitas ſubſtantiæ: & vbi te
<
lb
/>
nuis ſubſtantia, ibi & ſolida. </
s
>
<
s
id
="
s.009402
">Cùm enim
<
lb
/>
diſſident, quæ miſceri debent, vt attenuen
<
lb
/>
tur plurimo indigent motu, vnde tenuia &
<
lb
/>
ſolida euadunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009403
">Hinc fit, vt duo homines
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1309
"/>
<
lb
/>
eadem temperie præditi, diuerſa ſpatia vitæ
<
lb
/>
attingant, eodem quamvis vtantur regimi
<
lb
/>
ne, alter enim in iuuentute, alter valde ſenex
<
lb
/>
obibit. </
s
>
<
s
id
="
s.009404
">Nam longiſſimæ vitæ erit, ſi denſa
<
lb
/>
& ſubtili ſubſtantia conſtet: breuis, ſi ſubti
<
lb
/>
li & rara: mediocris, ſi craſſa & rara: nam
<
lb
/>
denſa ( vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
& craſſa conſtare non po
<
lb
/>
teſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009405
">
<
margin.target
id
="
marg1308
"/>
Muli cur
<
lb
/>
longæui.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009406
">
<
margin.target
id
="
marg1309
"/>
Cur duo ho
<
lb
/>
mines eadem
<
lb
/>
temperie, &
<
lb
/>
victu eodem
<
lb
/>
vtentes, di
<
lb
/>
uerſa vitæ
<
lb
/>
ſpatia ſor
<
lb
/>
tiantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009407
">Sunt qui ex dentium forma, vitæ tempo
<
lb
/>
ra coniectantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009408
">Sed tamen Auguſtus, qui
<
lb
/>
annis 76. vixit, dentes habuit raros, paruos
<
lb
/>
& ſcabros, vt oculos ſplendidos, ac vibran
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1310
"/>
<
lb
/>
tes, quales & Alexandro Magno fuêre, vt
<
lb
/>
refert Adamantius Sophiſta. </
s
>
<
s
id
="
s.009409
">Facit & ad vi
<
lb
/>
tæ longitudinem, atque robur, Veneris
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1311
"/>
<
lb
/>
paruus vſus: namque plurimùm in ea effun
<
lb
/>
ditur ex arteriali illo ſanguine, atque puriſ
<
lb
/>
ſimo ſpiritu, quòd his indigeat generatio,
<
lb
/>
propter quam Venus ipſa conſtituta eſt:
<
lb
/>
colliquat etiam corpora, & cerebrum offen
<
lb
/>
dit, ac neruos, tremulóſque efficit, ſe
<
lb
/>
nium accelerat & canos oculóſque præcipuè
<
lb
/>
debilitat. </
s
>
<
s
id
="
s.009410
">Sed quoniam de ſanguine arteria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1312
"/>
<
lb
/>
li mentio facta eſt, non ignorare decet du
<
lb
/>
plices in nobis eſſe venas: alias quidem te
<
lb
/>
nues, & immobiles in ipſa ſuperficie corpo
<
lb
/>
ris, in quibus ſanguis tepidus ac ruber: alias
<
lb
/>
verò ſub his craſſas, & pulſantes, in qui
<
lb
/>
bus ſanguis flauus, ac calidiſſimus contine
<
lb
/>
tur, qui à corde prouenit, vt primi origo
<
lb
/>
eſt iecur. </
s
>
<
s
id
="
s.009411
">Pulſant venæ hæ craſſiores vnà
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1313
"/>
<
lb
/>
cum corde & æquis temporibus: hôcque
<
lb
/>
motu calor ipſe naturalis conſeruatur, &
<
lb
/>
quicquid fuliginoſum collectum fuerit eii
<
lb
/>
citur. </
s
>
<
s
id
="
s.009412
">Dum enim dilatantur, refrigeran
<
lb
/>
tur: dum conſtringuntur, fuligo eiicitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009413
">Accendi verò ex motu ipſo calorem, indi
<
lb
/>
cat pulſus vehemens & reſpirandi deſide
<
lb
/>
rium, & incendium corporis, & ſudor ma
<
lb
/>
nans poſt curſum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009414
">
<
margin.target
id
="
marg1310
"/>
Auguſti for
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009415
">
<
margin.target
id
="
marg1311
"/>
Veneris dam-
<
lb
/>
na.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009416
">
<
margin.target
id
="
marg1312
"/>
Duo genera
<
lb
/>
in nobis ve
<
lb
/>
narum &
<
lb
/>
ſanguinis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009417
">
<
margin.target
id
="
marg1313
"/>
Pulſus &
<
lb
/>
motus cordis
<
lb
/>
vtilitas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009418
">Cur curren
<
lb
/>
tibus vena
<
lb
/>
rum pulſus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009419
">Sed vt ad reſpirationis commoda reuer
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1314
"/>
<
lb
/>
tar: reſpirant animalia omnia manifeſtè, vel
<
lb
/>
occultè. </
s
>
<
s
id
="
s.009420
">In aëre quidem volucres, ſerpen
<
lb
/>
tes, & quadrupeda: in aqua autem piſces
<
lb
/>
branchiis calorem ſuum moderantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009421
">Indi
<
lb
/>
cio eſt, quòd ad aërem tranſlata ſuffocan
<
lb
/>
tur, vt animalia quadrupeda viciſſim in
<
lb
/>
aquis. </
s
>
<
s
id
="
s.009422
">Cancri autem & aqua, & aëre ad
<
lb
/>
reſpirationem vtuntur, & modicè vtroque.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009423
">Manifeſtè reſpirant muſcæ, culices, ac
<
lb
/>
bombyces. </
s
>
<
s
id
="
s.009424
">Tardigrada vix videas reſpirare,
<
lb
/>
cancrum, teſtudinem, limacem, ſcara
<
lb
/>
beum, chamæleonta, ſalama ndram: cauſa eſt
<
lb
/>
in his, quod vbi motus frequens, ibi reſpira
<
lb
/>
tio frequens eſt neceſſaria, tum magna: vbi
<
lb
/>
paruus, nec celer, nec magna. </
s
>
<
s
id
="
s.009425
">Ob id animalia
<
lb
/>
magna, quæ parùm & tardè reſpirant, breuis
<
lb
/>
vitæ ſunt, vt boues: parua enim reſpiratio,
<
lb
/>
parui coloris eſt indicium, qui magnam
<
lb
/>
molem diu regere nequit. </
s
>
<
s
id
="
s.009426
">Signum tamen
<
lb
/>
maximum vitæ longæuæ eſt, multùm ac tar
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1315
"/>
<
lb
/>
dè creſcere. </
s
>
<
s
id
="
s.009427
">Huic proximum, parùm & tar
<
lb
/>
dè. </
s
>
<
s
id
="
s.009428
">Sed ſi multùm & celeriter, hoc breuis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>