Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
121
121
122
122
123
123
124
124
125
125
126
126
127
127
128
128
129
129
130
130
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.009428">
                <pb pagenum="558" xlink:href="016/01/207.jpg"/>
              vitæ eſt indicium: parum verò augeri & ce­
                <lb/>
              leriter, breuiſſimæ vitæ eſt argumentum:
                <lb/>
              nam humidum quod facillimè extenditur,
                <lb/>
              celeriter etiam conſumitur: quod verò tar­
                <lb/>
              dè conſumitur, pingue eſt ac denſum, &
                <lb/>
              minimè aqueum, & ob id etiam non faci­
                <lb/>
              lè extenditur. </s>
              <s id="s.009429">Ob id elephas, inde homo,
                <lb/>
              pòſt camelus, qui ad centeſimum quando­
                <lb/>
              que annum attingit, vitæ longiſſimæ cen­
                <lb/>
              ſentur.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1316"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009430">
                <margin.target id="marg1314"/>
              Reſpiratio­
                <lb/>
              nis varietas.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009431">
                <margin.target id="marg1315"/>
              Maximum
                <lb/>
              ſignum vita
                <lb/>
              longaus.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009432">
                <margin.target id="marg1316"/>
              Longæua vi­
                <lb/>
              ta progenito­
                <lb/>
              rum autoris.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.009433">Accepi ex monumentis tabellariorum,
                <lb/>
              ab ortu abaui mei paterni Aldi, ad hanc
                <lb/>
              vſque diem 269. annos iam fluxiſſe, vt nul­
                <lb/>
              la familia vitæ longioris in Italia eſſe cre­
                <lb/>
              datur. </s>
              <s id="s.009434">Contigit & fermè ſimile in mater­
                <lb/>
              no genere, è pro auo enim Aluyſio vſque
                <lb/>
              ad hanc diem anni fluxere 170. Cauſa lon­
                <lb/>
              gitudinis vitæ in homine eſt calor maximus,
                <lb/>
              & humidi pinguis abundantia, & tenuitas
                <lb/>
              ſolida: breuitatis autem, multa reſolutio.
                <arrow.to.target n="marg1317"/>
                <lb/>
              Homo igitur natura calidiſſimus, atque hu­
                <lb/>
              midiſſimus eſt, ob id etiam malorum mo­
                <lb/>
              rum: calore enim euaſit crudele, doloſum,
                <lb/>
              inconſtans, & iracundum: humido verò flu­
                <lb/>
              xum, enerue, laboris impatiens, & delicia­
                <lb/>
              rum amator, vtroque autem guloſum, ac
                <lb/>
              libidinoſum. </s>
              <s id="s.009435">Ob id etiam ſapientes cùm ca­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1318"/>
                <lb/>
              lidiſſimi ſint natura, ac humidiſſimi, pro­
                <lb/>
              pterea niſi Philiſophia proficiant, peſſimi
                <lb/>
              omnium ſunt. </s>
              <s id="s.009436">Adiuuat ad hæc perpetranda
                <lb/>
              induſtria, quàm ex ſtudiis acquiſierunt: &
                <lb/>
              melancholia, quæ reſoluto humore pin­
                <lb/>
              guiore gignitur ex ſuperfluis ſtudiis, atque
                <lb/>
              vigiliis. </s>
              <s id="s.009437">Vnde nephanda perpeſſo, egiſſé­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1319"/>
                <lb/>
              que ſapientes, nihil aliud eſt dicere, quàm
                <lb/>
              naturam ſecutos, non profuiſſe illis Philo­
                <lb/>
              ſophiæ ſtudium. </s>
              <s id="s.009438">Itaque & reſolutio humidi,
                <lb/>
              vitæ breuitatis cauſa eſt, vt abundantia diu­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1320"/>
                <lb/>
              turnitatis. </s>
              <s id="s.009439">Ea ratione etiam animalia minus
                <lb/>
              viuunt plantis: nam moueri illa neceſſarium
                <lb/>
              erat, igitur & habere calorem, qui conſu­
                <lb/>
              meret, calore humidum conſumente (vt di­
                <lb/>
              xi) vita breuior fit. </s>
              <s id="s.009440">Porrò tenuitas omnibus
                <lb/>
              rebus ſi ſoliditati iungatur vtilis eſt, iucun­
                <lb/>
              da atque grata: in paruis autem etiam ne­
                <lb/>
              ceſſaria. </s>
              <s id="s.009441">Apes quia tenui ſubſtantia ſunt,
                <lb/>
              ideò ſagaciſſimæ & diu viuunt, vt ad
                <lb/>
              ſeptimum annum. </s>
              <s id="s.009442">Vnde Virgilius ille Maro:
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              —— Neque enim plus ſeptima ducitur æſtas.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009443">
                <margin.target id="marg1317"/>
              Homo cur
                <lb/>
              malorum
                <lb/>
              morum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009444">
                <margin.target id="marg1318"/>
                <expan abbr="Sapiẽtes">Sapientes</expan>
              cur
                <lb/>
              peſſimi viri.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009445">
                <margin.target id="marg1319"/>
                <expan abbr="Sapiẽtes">Sapientes</expan>
              cur
                <lb/>
                <expan abbr="melãcholici">melancholici</expan>
              .</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009446">
                <margin.target id="marg1320"/>
              Plantæ aut
                <lb/>
              animalibus
                <lb/>
              diuturniores.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.009447">Subtilitas in
                <lb/>
              omnibus vti­
                <lb/>
              lis, ſed in
                <lb/>
              paruis neceſ­
                <lb/>
              ſaria.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.009448">Vitæ longæ­
                <lb/>
              uæ quorun­
                <lb/>
              dam anima­
                <lb/>
              lium paruo­
                <lb/>
              rum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.009449">Hiſtoria de
                <lb/>
              tenuitate
                <lb/>
              cadauerum.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.009450">Formica etiam ipſa diu viuit, ac quan­
                <lb/>
              tum apis. </s>
              <s id="s.009451">Sunt qui teſtudinis vitam ad ſe­
                <lb/>
              xaginta, atque amplius annos producunt,
                <lb/>
              argumento quòd multum & tardè creſcant,
                <lb/>
              quòd ( vt dixi ) argumentum non ſolùm in
                <lb/>
              hominibus, ſed & animalibus omnibus, &
                <lb/>
              plantis valet. </s>
              <s id="s.009452">Hominem igitur inter omnia
                <lb/>
              eſſe tenuiſſimæ ſubſtantiæ, tum illius adi­
                <lb/>
              pem, oſtendit ſepulchrum Ducis Alexandri
                <lb/>
              Florentiæ, quod cùm ex candidiſſimo mar­
                <lb/>
              more, craſſóque conſtaret, pinguedine ta­
                <lb/>
              men cadaueris, tranſeunte fœdatum eſt ma­
                <lb/>
              cula tum baſis, decidentibus in eam guttu­
                <lb/>
              lis columnarum. </s>
              <s id="s.009453">Alphonſi quoque Auali,
                <lb/>
              quanquam medicamentis plurimis tum ſale,
                <lb/>
              ac ſabulo ſiccatum eſſet cadauer, pinguedo
                <lb/>
              tranſmeans plumbum in ſubiectas è loculo
                <lb/>
              petras decidens eas fœdauit: & tamen mor­
                <lb/>
              tuorum corpora non ſunt tantæ tenuitatis,
                <lb/>
              quantæ viuentium. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.009454">Duo igitur dona mortalium præcipua,
                <lb/>
              diuturnitas atque nobilitas, ab ipſa tenui­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1321"/>
                <lb/>
              tate quaſi parente profluunt. </s>
              <s id="s.009455">Maximè igitur
                <lb/>
              paratus Veneri inter omnia animantia ter­
                <lb/>
              rena, homo quidem eſt: quia calidiſſimus
                <lb/>
              eſt, & humidiſſimus: vincitur tamen ab
                <lb/>
              auibus, quoniam hæ parum admodum emit­
                <lb/>
              tunt ſeminis, etiam pro corporis ratione, &
                <lb/>
              quia teſtes intus habent. </s>
              <s id="s.009456">Sapientes autem
                <lb/>
              ob contemplationem ad Venerem minus
                <lb/>
              ſunt prompti, quoniam ſpiritus ob ſtudium
                <lb/>
              reſoluuntur, feruntúrque à corde in contra­
                <lb/>
              riam partem genitalium, ſcilicet verſus ce­
                <lb/>
              rebrum, & ob id, & debiles, ac maximè ſi­
                <lb/>
              bi diſſimiles generant filios. </s>
              <s id="s.009457">Itaque iuuat
                <lb/>
              maximè cum pulchris verſari puellis, & hi­
                <lb/>
              ſtoriam legere amatoriam. </s>
              <s id="s.009458">Quinetiam depi­
                <lb/>
              ctas virgines formoſas habere in cubiculis,
                <lb/>
              & Venerem nunquam omninò intermitte­
                <lb/>
              re, tum maximè cùm rara ad alleuandum
                <lb/>
              curas nihil ſit melius: balnea etiam his qui
                <lb/>
              ob texturæ laxitatem nimis reſoluuntur,
                <lb/>
              ſunt vtilia. </s>
              <s id="s.009459">Verùm erectio ipſa virgæ à fla­
                <lb/>
              tu craſſiore fit, & quandoque dum detru­
                <lb/>
              ditur ob alacritatem, aut commiſeratione
                <lb/>
              virga erigitur. </s>
              <s id="s.009460">Quibuſdam dum ſuſpende­
                <lb/>
              rentur membrum tendi videbam, eſtque
                <lb/>
              hoc genus conuulſionis. </s>
              <s id="s.009461">Imaginatio etiam
                <lb/>
              doloris alieni, in aliquibus ſuſcitat Vene­
                <lb/>
              rem, adeò quòd ( vt refert Ioannes Miran­
                <lb/>
              dula ) quidam non arrigebat niſi vapularet,
                <lb/>
              multi niſi verberarent. </s>
              <s id="s.009462">Alij etiam dum eru­
                <lb/>
              beſcunt, aut timent, à Veneris vſu prohi­
                <lb/>
              bentur, & ſe veneficiis petitos exiſtimant.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.009463">Multa ſunt quæ huic malo occurrere cre­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1322"/>
                <lb/>
              duntur: & formicæ volantes oleo ſambuci­
                <lb/>
              no
                <emph type="italics"/>
              (
                <emph.end type="italics"/>
              vt dicunt ) exceptæ & membro virili
                <lb/>
              illitæ: tum multa alia, de quibus dictum
                <lb/>
              eſt, dicetúrque inferiùs, quæ ad imagina­
                <lb/>
              tionem & medicamenta pertinent. </s>
              <s id="s.009464">Sed qua­
                <lb/>
              lis plenitudini venæ ſectio, & lauacrum laſ­
                <lb/>
              ſitudini, talis concubitus mulieris ſupino
                <lb/>
              viro ad eos, qui faſcinati eſſe creduntur:
                <lb/>
              cùm enim à propriis vinculis membrum ad
                <lb/>
              ventrem trahatur ſupino homini ſi mulier
                <lb/>
              ſuperſtet, neque ob vincula penis cadere
                <lb/>
              poteſt, nec retrahi ad ventrem, cùm in vul­
                <lb/>
              ua contineatur: cogitur igitur ſemen red­
                <lb/>
              dere, quo excuſſo ſenſim aſſueſcit pronus
                <lb/>
              vir decumbere. </s>
              <s id="s.009465">Venus enim conſuetudine
                <lb/>
              conſtat, ob id à conſuetis mulieribus prohi­
                <lb/>
              bere difficile eſt. </s>
              <s id="s.009466">Prohibentur à virginibus,
                <lb/>
              quibus cum conſuetudo non intercedit, ob
                <lb/>
              idque negant afferre auxilium. </s>
              <s id="s.009467">Ob id etiam
                <lb/>
              aſſidua vtentes Venere non intercipiun­
                <lb/>
              tur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009468">
                <margin.target id="marg1321"/>
              Diuturnitas
                <lb/>
              & nobilitas,
                <lb/>
              duo morta­
                <lb/>
              lium dona
                <lb/>
              præcipua.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.009469">Homo cur
                <lb/>
              ſalaciſſimus
                <lb/>
              animalium.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.009470">Sapientes
                <lb/>
              cur ad Ve­
                <lb/>
              nerem exci­
                <lb/>
              tentur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009471">
                <margin.target id="marg1322"/>
              Eorum qui
                <lb/>
              Venere vti
                <lb/>
              nequeunt,
                <lb/>
              cura.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.009472">Teſtium verò auulſio Venerem omninò
                <lb/>
              extinguit & tollit. </s>
              <s id="s.009473">Præter id quoque calui­
                <lb/>
              tium prohibet, & barbam naſci, contra­
                <lb/>
              rios formè affectus producendo: tuetur &
                <lb/>
              hominem à podagra. </s>
              <s id="s.009474">Si autem caluitium,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1323"/>
                <lb/>
              aut caſus capillorum, pilorúmve alia ratio­
                <lb/>
              ne contingat, oleum tartari optimè medetur,
                <lb/>
              & cadentes reſtituit, & qui non nati ſunt,
                <lb/>
              naſci facit. </s>
              <s id="s.009475">Itaque nihil ſine ratione à natura
                <lb/>
              factum eſt, cùm calor ſit ille qui pilos euocat:
                <lb/>
              hoc verò oleum tenuiſſimum eſt, calidum non
                <lb/>
              parum. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.009476">
                <margin.target id="marg1323"/>
              Ad caſum
                <lb/>
              pilorum.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.009477">Sed & ob calorem, & humorem grauem
                <lb/>
              eſſe oportuit: & ob id ſine alis: neque enim </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>