Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
101 49
102 50
103 51
104 52
105 53
106 54
107 55
108 56
109 57
110 58
111 59
112 60
113 61
114 62
115 63
116 64
117 65
118 66
119 67
120 68
121 69
122 70
123 71
124 72
125 73
126 74
127 75
128 76
129 77
130 78
< >
page |< < (156) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="156" file="0208" n="208" rhead="THEORIÆ"/>
            centrum illud, quod fuerat punctuna ſuſpenſionis; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">alterius di-
              <lb/>
            ſtantia a centro gravitatis mutata, mutetur & </s>
            <s xml:space="preserve">alterius diſtantia
              <lb/>
            in eadem ratione reciproca. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum enim earum diſtantiarum re-
              <lb/>
            ctangulum debeat eſſe conſtans; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi pro ſecunda ponatur valor,
              <lb/>
            quem habuerat prima; </s>
            <s xml:space="preserve">debet pro prima obvenire valor, quem
              <lb/>
            habuerat ſecunda, & </s>
            <s xml:space="preserve">altera debet æquari quantitati conſtanti
              <lb/>
            diviſæ per alteram.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">340. </s>
            <s xml:space="preserve">Conſequitur etiam illud: </s>
            <s xml:space="preserve">Altera ex iis binis diſtantiis
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0208-01" xlink:href="note-0208-01a" xml:space="preserve">Altera ex iis
                <lb/>
              diſtantiis eva-
                <lb/>
              neſcente, abire
                <lb/>
              alteram in in-
                <lb/>
              ſ
                <gap/>
              nitum.</note>
            evaneſcente, abibit altera in infinitum, niſi omnes maſſæ in uni-
              <lb/>
            co puncto ſint ſimul compenetratæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam ſine ejuſmodi compe-
              <lb/>
            netratione ſumma omnium productorum ex maſſis, & </s>
            <s xml:space="preserve">quadra-
              <lb/>
            tis diſtantiarum a centro gravitatis, remanet ſemper finita
              <lb/>
            quantitas: </s>
            <s xml:space="preserve">adeoque remanet finita etiam, ſi dividatur per ſum-
              <lb/>
            mam maſſarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">quotus, manente diviſo finito, creſcit in
              <lb/>
            infinitum; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi diviſor in infinitum decreſcat.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">341. </s>
            <s xml:space="preserve">Hinc vero iterum deducitur: </s>
            <s xml:space="preserve">Suſpenſione ſacta per i-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0208-02" xlink:href="note-0208-02a" xml:space="preserve">Suſpenſione fa-
                <lb/>
              cta per centrum
                <lb/>
              gravitatis, nul-
                <lb/>
              lum haberi mo-
                <lb/>
              tum.</note>
            pſum centrum gravitatis nullum motum conſequi. </s>
            <s xml:space="preserve">Evaneſcit enim
              <lb/>
            in eo caſu diſtantia centri gravitatis a puncto ſuſpenſionis, a-
              <lb/>
            deoque diſtantia centri oſcillationis creſcit in infinitum, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            celeritas oſcillationis evadit nulla.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">342. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam utraque diſtantia ſimul evaneſcere non poteſt,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0208-03" xlink:href="note-0208-03a" xml:space="preserve">Quæ diſtantia
                <lb/>
              centri oſcilla-
                <lb/>
              tionis omnium
                <lb/>
              minima pro da-
                <lb/>
              ta poſitione mu-
                <lb/>
              tua maſſarum
                <lb/>
              datarum; ma-
                <lb/>
                <gap/>
                <gap/>
              imam haberi
                <lb/>
              nullam.</note>
            poteſt autem centrum oſcillationis abire in infinitum; </s>
            <s xml:space="preserve">nulla
              <lb/>
            erit maxima e longitudinibus penduli ſimplicis iſochroni pen-
              <lb/>
            dulo facto per ſuſpenſionem dati ſyſtematis; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed aliqua debet
              <lb/>
            eſſe minima, ſuſpenſrone quadam inducente omnium celerri-
              <lb/>
            mam dati ſyſtematis oſcillationem. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea vero minima debet eſ-
              <lb/>
            ſe, ubi illæ binæ diſtantiæ æquantur inter ſe: </s>
            <s xml:space="preserve">ibi enim evadit
              <lb/>
            minima earum ſumma, ubi altera creſcente, & </s>
            <s xml:space="preserve">altera decre-
              <lb/>
            ſcente, incrementa prius minora decrementis, incipiunt eſſe
              <lb/>
            majora, adeoque ubi ea æquantur inter ſe. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam autem il-
              <lb/>
            læ binæ diſtantiæ mutantur in eadem ratione, utut reciproca;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">incrementum alterius infiniteſimum erit ad alterius decremen-
              <lb/>
            tum in ratione ipſarum, nec ea æquari poterunt inter ſe, niſi
              <lb/>
            ubi ipſæ diſtantiæ inter ſe æquales fiant. </s>
            <s xml:space="preserve">Tum vero illarum
              <lb/>
            productum evadit utriusl ibet quadratum, & </s>
            <s xml:space="preserve">longitudo penduli
              <lb/>
            ſimplicis iſochroni æquat ur eorum ſummæ; </s>
            <s xml:space="preserve">ac proinde habe-
              <lb/>
            tur hujuſmodi theorema: </s>
            <s xml:space="preserve">Singulæ maſſæ ducantur in quadrata
              <lb/>
            ſuarum diſtantiarum a centro gravitatis, ac productorum ſumma
              <lb/>
            dividatur per ſummam maſſarum: </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">dupla radix quadrata quo-
              <lb/>
            ti exhibebit minimam penduli ſimplicis iſocbroni longitudinem. </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            Vel Geometrice ſic: </s>
            <s xml:space="preserve">Pro quavis maſſa capiatur recta, quæ ad
              <lb/>
            diſtantiam cujuſvis maſſæ a centro gravitatis ſit in ratione ſub-
              <lb/>
            duplicata ejuſdem maſſæ ad maſſarum ſummam: </s>
            <s xml:space="preserve">inveniatur re-
              <lb/>
            cta, cujus quadratum æquetur quadratis omnium ejuſmodi recta-
              <lb/>
            rum ſimul: </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ipſius duplum dabit quæſitam longitudinem me-
              <lb/>
            diam, quæ breviſſimam præſtet oſcillationem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">343. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc quidem omnia locum habent, ubi omnes maſſæ
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0208-04" xlink:href="note-0208-04a" xml:space="preserve">Superiora ha-
                <lb/>
              bere locum tan-
                <lb/>
              tummodo, ubi</note>
            ſint in unico plano perpendiculari ad axem rotationis, ut </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>