Clavius, Christoph, Geometria practica

Page concordance

< >
Scan Original
161 131
162 132
163 133
164 134
165 135
166 163
167 137
168 138
169 139
170 140
171 141
172 142
173 143
174 144
175 145
176 146
177 147
178 148
179 149
180 150
181 151
182 152
183 153
184 154
185 155
186 156
187 157
188 158
189 159
190 160
< >
page |< < (178) of 450 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div472" type="section" level="1" n="175">
          <pb o="178" file="208" n="208" rhead="GEOMETR. PRACT."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7453" xml:space="preserve"> inſuper Secunda, Tertia, Quarta, &</s>
            <s xml:id="echoid-s7454" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s7455" xml:space="preserve">vt earum areas conſequi poſsimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s7456" xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
            ex latere cuiuſcunque figurę regularis cognito in partibus diametri circuli cir-
              <lb/>
            cumſcripti, vel ſinus totius, veniemus per ea, quæ cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s7457" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s7458" xml:space="preserve">Num. </s>
            <s xml:id="echoid-s7459" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s7460" xml:space="preserve">ſcripſimus, in
              <lb/>
            cognitionem lineæ perpendicularis ex centro in vnum latus deductę, ac proin-
              <lb/>
            de totam aream nanciſcemur, vt paulo ante Num. </s>
            <s xml:id="echoid-s7461" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7462" xml:space="preserve">docuimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s7463" xml:space="preserve">Latera igitur in
              <lb/>
            quam plurimis figuris in tabula pręcedenti expoſita habes, quæ omnia veris la-
              <lb/>
            teribus ſunt paulò minora; </s>
            <s xml:id="echoid-s7464" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7465" xml:space="preserve">ſi adieceris vnitatem, fient paulò maiora veris;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7466" xml:space="preserve">ita vt verum latus trianguli æquilateri inter hos duos numeros 17320508. </s>
            <s xml:id="echoid-s7467" xml:space="preserve">
              <lb/>
            17320509. </s>
            <s xml:id="echoid-s7468" xml:space="preserve">conſiſtat.</s>
            <s xml:id="echoid-s7469" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Ex cognita ſe-
            <lb/>
          midiametro
            <lb/>
          circuli inue-
            <lb/>
          nire lat{us} fi-
            <lb/>
          guræregula-
            <lb/>
          ris in eo circu-
            <lb/>
          lo deſcriptæ.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7470" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s7471" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Iam</emph>
            verò cognita ſemidiametro alicuius circuli in partibus cuiuſcunque
              <lb/>
            menſuræ, reperiemus in iiſdem partibus latus figurę regularis, cuius laterum nu-
              <lb/>
            merus maior non eſt, quam 80. </s>
            <s xml:id="echoid-s7472" xml:space="preserve">beneficio præcedentis tabulę: </s>
            <s xml:id="echoid-s7473" xml:space="preserve">ſi nimirum fiat,
              <lb/>
            vt ſinus totus 10000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s7474" xml:space="preserve">ad latus figurę propoſitæ in præcedenti tabula, ita ſe-
              <lb/>
            midiamer circuli propoſiti data ad aliud. </s>
            <s xml:id="echoid-s7475" xml:space="preserve">Sit verbi gratia, ſemidiameter alicuius
              <lb/>
            circuli 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7476" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7477" xml:space="preserve">inueniendum ſit latus decagoni reſpectu dictæ ſemidiametri: </s>
            <s xml:id="echoid-s7478" xml:space="preserve">Fiat
              <lb/>
            vt 10000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s7479" xml:space="preserve">ſinus totus ad 6180339. </s>
            <s xml:id="echoid-s7480" xml:space="preserve">latus Decagoni; </s>
            <s xml:id="echoid-s7481" xml:space="preserve">ita 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7482" xml:space="preserve">ſemidiameter da-
              <lb/>
            ta ad aliud; </s>
            <s xml:id="echoid-s7483" xml:space="preserve">exibitque latus quæſitum 8 {164068/10000000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7484" xml:space="preserve">vel in minoribus numeris
              <lb/>
            8 {41017/2500000}.</s>
            <s xml:id="echoid-s7485" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Fractionem
            <lb/>
          magnam ad
            <lb/>
          minorem ferè
            <lb/>
          æquiualentem
            <lb/>
          reducere.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7486" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Et</emph>
            ſi moleſtum videatur operari cum fractione tam magna, reduces eam ad
              <lb/>
            minorem quaſi æquiualentem hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s7487" xml:space="preserve">Elige pro Numeratore quemuis nu-
              <lb/>
            merum, vt 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s7488" xml:space="preserve">Et fiat vt Numerator 164068. </s>
            <s xml:id="echoid-s7489" xml:space="preserve">ad ſuum Denominatorẽ 10000000.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7490" xml:space="preserve">ita Numerator electus 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s7491" xml:space="preserve">ad aliud, reperieſque Denominatorem 609 {82588/164068}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7492" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ita vt relicta hac fractione, Denominator 609. </s>
            <s xml:id="echoid-s7493" xml:space="preserve">ſit minor quam verus; </s>
            <s xml:id="echoid-s7494" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7495" xml:space="preserve">610. </s>
            <s xml:id="echoid-s7496" xml:space="preserve">
              <lb/>
            maior, hoc eſt, fractio {10/609}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7497" xml:space="preserve">ſit maior fractione {164068/10000000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7498" xml:space="preserve">fractio autem
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-208-03" xlink:href="note-208-03a" xml:space="preserve">Inter du{as}
                <lb/>
              fractiones in-
                <lb/>
              uenire mediã.</note>
            {10/610}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7499" xml:space="preserve">minor Inter has autẽ duas fractiones {10/609}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7500" xml:space="preserve">{10/610}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7501" xml:space="preserve">produces mediã {20/1219}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7502" xml:space="preserve">cuius
              <lb/>
            Numerator ex Numeratoribus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7503" xml:space="preserve">Denominator ex Denominatoribus confla-
              <lb/>
            tus eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7504" xml:space="preserve">Erit que fractio inuenta ferè maiori illi æqualis.</s>
            <s xml:id="echoid-s7505" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7506" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Fractionem</emph>
            porrò, cuius Numerator ex duobus Numeratoribus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7507" xml:space="preserve">De-
              <lb/>
            nominator ex Denominatoribus duarum minutiarum componitur, eſſe maio-
              <lb/>
            rem minore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7508" xml:space="preserve">minorem maiore, demonſtrabimus lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7509" xml:space="preserve">8. </s>
            <s xml:id="echoid-s7510" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7511" xml:space="preserve">10.</s>
            <s xml:id="echoid-s7512" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Ex cognito
            <lb/>
          latere figuræ
            <lb/>
          regularis, in-
            <lb/>
          uenire ſemi-
            <lb/>
          diam{et}rum
            <lb/>
          circuli cir-
            <lb/>
          cumſcripti.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7513" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vicissim</emph>
            ex dato latere cuiuslibet figuræ regularis cognoſcemus ſemi-
              <lb/>
            diametrum circuli circumſcribentis: </s>
            <s xml:id="echoid-s7514" xml:space="preserve">ſi fiat, vt latus propoſitæ figuræ in tabula
              <lb/>
            antecedente ad 10000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s7515" xml:space="preserve">ita latus datum ad aliud. </s>
            <s xml:id="echoid-s7516" xml:space="preserve">Vt ſi latus Pentagoni de-
              <lb/>
            tur 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7517" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7518" xml:space="preserve">fiat, vt 11755705. </s>
            <s xml:id="echoid-s7519" xml:space="preserve">ad 10000000. </s>
            <s xml:id="echoid-s7520" xml:space="preserve">ita 12. </s>
            <s xml:id="echoid-s7521" xml:space="preserve">ad aliud, reperietur ſemidiame-
              <lb/>
            ter circuli circumſcripti 10 {2442950/11755705}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7522" xml:space="preserve">Et ſi fiat, vt Numerator huius fractionis ad
              <lb/>
            ſuum Denominatorem: </s>
            <s xml:id="echoid-s7523" xml:space="preserve">Ita Numerator electus quicunque, nimirum 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7524" xml:space="preserve">ad a-
              <lb/>
            liud, inuenietur Denominator ſequens 4 {1983905/2442950}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7525" xml:space="preserve">ita vt fractio {1/4}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7526" xml:space="preserve">ſit maior,
              <lb/>
            quã {2442950/11755705}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7527" xml:space="preserve">at {1/5}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7528" xml:space="preserve">minor Ex additione numeratorũ 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7529" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s7530" xml:space="preserve">inter ſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7531" xml:space="preserve">Denomina-
              <lb/>
            rum 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s7532" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s7533" xml:space="preserve">inter ſe, efficies fractionem {2/9}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7534" xml:space="preserve">mediam, quæ adhuc maior eſt, quam
              <lb/>
            {2442950/11755705}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7535" xml:space="preserve">Media autem inter {1/5}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7536" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7537" xml:space="preserve">{2/9}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7538" xml:space="preserve">eſt {3/14}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7539" xml:space="preserve">quæ parum ab illa differt: </s>
            <s xml:id="echoid-s7540" xml:space="preserve">ita vt
              <lb/>
            ſemidiameter quæſita dici poſsit eſſe 10 {3/14}. </s>
            <s xml:id="echoid-s7541" xml:space="preserve">Atque in hunc modum per mino-
              <lb/>
            res numeros operationes fieri poſſunt, quamuis non omnino ex quiſitè, quod
              <lb/>
            fractiones aſſumptę non ſint omnino veræ; </s>
            <s xml:id="echoid-s7542" xml:space="preserve">ſed hic error in dimenſionibus cam-
              <lb/>
            porum tolerabilis eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7543" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7544" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s7545" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Anteqvam</emph>
            rectilinearum figurarum dimenſionem concludam, lubet
              <lb/>
            regulam attexere, qua ex cognita area cuiuſcunque figuræ latus habentis </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>