Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
560
"
xlink:href
="
016/01/209.jpg
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009524
">
<
arrow.to.target
n
="
marg1334
"/>
<
lb
/>
ria diſiungitur: nam aër libere perpetuò
<
lb
/>
permeat inſpirando, expirandoque, ſangui
<
lb
/>
ni verò tenuiſſimo, & in venali arteria con
<
lb
/>
cluſo nullus patet exitus. </
s
>
<
s
id
="
s.009525
">Vnde mirum eſt,
<
lb
/>
quonam pacto Galenus dicere auſus ſit,
<
lb
/>
ſpiritus tenuiores eſſe vaporibus, cùm libe
<
lb
/>
rè vapores extrà ferantur, intus manentibus
<
lb
/>
ſpiritibus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009526
">
<
margin.target
id
="
marg1334
"/>
Lib.3.de fa
<
lb
/>
cult.nat.cap.
<
lb
/>
14 in princi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009527
">pio.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009528
">Ordo
<
expan
abbr
="
partiũ
">partium</
expan
>
<
lb
/>
humani cor
<
lb
/>
poris in te
<
lb
/>
nuitate.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009529
">Ordo itaque partium humani corporis
<
lb
/>
hic erit: Tenuiſſima pars totius eſt ſpiri
<
lb
/>
tus, inde bilis, pòſt adeps, inde medulla,
<
lb
/>
pòſt arteriarum ſanguis, inde lac, pòſt ve
<
lb
/>
narum ſanguis, inde atra bilis, pòſt pituita,
<
lb
/>
melancholia, cerebrum, pulmo, caro, lien,
<
lb
/>
iecur, venæ, arteriæ, nerui, membranæ, li
<
lb
/>
gamenta, cartilagines, oſſa verò craſſiſſima.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009530
">Inter meatus autem anguſtiſſimi ſunt, qui
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dictum eſt ) ex arteria in venalem ten
<
lb
/>
dunt, pòſt qui ex dextro in ſiniſtrum cor
<
lb
/>
dis ventriculum tranſeunt per ſeptum. </
s
>
<
s
id
="
s.009531
">In
<
lb
/>
de vbi rami venæ portæ, ramis venæ cauæ,
<
lb
/>
in ambitu iecoris iunguntur. </
s
>
<
s
id
="
s.009532
">Horum nul
<
lb
/>
lus oculis patet, ſed ſola ratione inuenti
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009533
">Pòſt qui è venis in arterias proce
<
lb
/>
dunt, pòſt oſſium, inde curis, qui viſui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1335
"/>
<
lb
/>
ſunt manifeſti, & per quos pili prodeunt:
<
lb
/>
quos etiam Græco nomine poros ſolemus
<
lb
/>
appellare. </
s
>
<
s
id
="
s.009534
">Horum tamen tanta eſt neceſſi
<
lb
/>
tas, vt ſi aſtricti obſtructiue ſint, febris in
<
lb
/>
uadat. </
s
>
<
s
id
="
s.009535
">Per hos halitus perpetuò tranſeunt,
<
lb
/>
ſæpe etiam ſudor, nonnunquam etiam ſan
<
lb
/>
guis, vnde ſudor ſanguineus, cùm præ
<
lb
/>
moleſtia animi tenuis ſanguis igneo calore
<
lb
/>
extenuatus exprimitur: quanquam Ariſto
<
lb
/>
teles, in tertio de Partibus animalium, hoc
<
lb
/>
ad crudelitatem referat. </
s
>
<
s
id
="
s.009536
">Sunt & ſeptimo
<
lb
/>
loco fines venarum, & arteriarum, per quos
<
lb
/>
ſanguis ipſe in membrorum ſolidam ſub
<
lb
/>
ſtantiam tranſit. </
s
>
<
s
id
="
s.009537
">Commune autem eſt quin
<
lb
/>
que illis tranſmutationibus, per quas in
<
lb
/>
rorem, inde in concaua membrorum tra
<
lb
/>
ducitur, pòſt apponitur, iungitur, aſſimila
<
lb
/>
tur, vt pars impurior ſeparetur, reliquum
<
lb
/>
autem tenuius, ac denſius, eouſque redda
<
lb
/>
tur, donec ad membrorum ſubſtantiam per
<
lb
/>
ueniat. </
s
>
<
s
id
="
s.009538
">Sed vt paucitas ſanguinis non rectè
<
lb
/>
vires, & corpus alit, ita multitudo etiam eſt
<
lb
/>
oneroſa, tum per ſe, tum quòd indicet cor
<
lb
/>
pus non nutriri, quòd ſanguinem plurimum
<
lb
/>
excrementoſum etiam eſſe neceſſe ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.009539
">Cùm
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1336
"/>
<
lb
/>
verò ſanguis alit corpus, extenuantur venæ,
<
lb
/>
& corpus augetur. </
s
>
<
s
id
="
s.009540
">In ſenio ſaltem caro
<
lb
/>
poteſt reſtaurari, in iuuentute verò ſolida
<
lb
/>
etiam ipſa. </
s
>
<
s
id
="
s.009541
">Augetur igitur animal & plan
<
lb
/>
ta, nam eadem in vtriſque augmenti ratio,
<
lb
/>
cùm ſit opus naturæ, dum extendi poteſt
<
lb
/>
quod augetur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009542
">
<
margin.target
id
="
marg1335
"/>
Cauſa ſan
<
lb
/>
guinei ſudo
<
lb
/>
ris.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009543
">
<
margin.target
id
="
marg1336
"/>
Cur ſangui
<
lb
/>
ne creſcente
<
lb
/>
virtus non
<
lb
/>
augeatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009544
">Infine libel
<
lb
/>
li de miſtio
<
lb
/>
ne.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009545
">Modus quo
<
lb
/>
res
<
expan
abbr
="
augẽtur
">augentur</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009546
">Modus verò quo augetur vnumquodque,
<
lb
/>
vt rectè Alexander explicauit, talis eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009547
">Finge oui corticem teneriorem ali eo quod
<
lb
/>
intus continetur, manebit quidem forma,
<
lb
/>
materia autem mutabitur. </
s
>
<
s
id
="
s.009548
">Sic omnis caui
<
lb
/>
tas, quæ in corpore eſt quum plena ſit ſuc
<
lb
/>
co, extenditur manente forma: quare aug
<
lb
/>
mentum ſecundum formam eſt, nam illa
<
lb
/>
manet, non ſecundum materiam, quæ illi
<
lb
/>
perpetuò adiicitur: quòd enim augetur:
<
lb
/>
aut nutritur, manere oportet: atque in hoc
<
lb
/>
iſta differunt à generatione. </
s
>
<
s
id
="
s.009549
">In omni igitur
<
lb
/>
adiectione quæ corpori fit, ſeparatur pars
<
lb
/>
aliqua, reliquum attenuatur ac denſatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009550
">Quòd etiam fit in generatione ſeminis, ac
<
lb
/>
lactis, </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009551
">Porrò lac denſum eſt, ac tenue, ob idque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1337
"/>
<
lb
/>
probè cùm dulce etiam ſit, ſi quid aliud nu
<
lb
/>
trit, vnde etiam vitæ diuturnitati maximè
<
lb
/>
confert: pòſt oleum, & mel: nec minus il
<
lb
/>
lis eſt vtile, ſed periculoſius ne concreſcat,
<
lb
/>
propterea recens ſolùm, & capris herbas
<
lb
/>
tenues paſcentibus, ac iunioribus ſumendum,
<
lb
/>
ſtatimque à mulctra bibendum manè, ac
<
lb
/>
quieſcendum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009552
">
<
margin.target
id
="
marg1337
"/>
Lactis vſus
<
lb
/>
ad vitæ lon
<
lb
/>
gitudinem
<
lb
/>
vtilis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009553
">Dubitabit autem aliquis, cur denſiora te
<
lb
/>
nuiora? </
s
>
<
s
id
="
s.009554
">Seu ratio haud obſcura eſt: tenuia
<
lb
/>
probè cohærent, nec rimas aut fiſtulas admit
<
lb
/>
tunt, ob id denſa redduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.009555
">Concoctio igi
<
lb
/>
tur, quæ excrementa ſeparat, attenuat, ac
<
lb
/>
condenſati, modoque grauius, modò leuius
<
lb
/>
efficit: vbi parum, aut nihil ſeparat, gra
<
lb
/>
uius reddit, vt in fructibus, qui maturi gra
<
lb
/>
uiores fiunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009556
">Eſt etiam longitudinis vitæ, vt ad rem re
<
lb
/>
uertar, de qua primò tractabamus, cauſa
<
lb
/>
( vt dixi ) ex materiæ denſitate: proxima il
<
lb
/>
li ex vitæ auxiliis; tum regimine: quartus lo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1338
"/>
<
lb
/>
cus eſt multitudini pinguis humidi: vltimus
<
lb
/>
aëri relictus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009557
">Britannia ad centeſimum
<
lb
/>
vigeſimum annum vitam producit homi
<
lb
/>
num. </
s
>
<
s
id
="
s.009558
">Verùm in India longè diutiùs viuunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009559
">Refert enim Nicolaus Comes Venetus, dum
<
lb
/>
eſſet iuxta oppidum Luſitanorum in litto
<
lb
/>
re Rubri maris, anno ſalutis 1539. perdu
<
lb
/>
ctum ad Turcarum exercitus Ducem, quem
<
lb
/>
Baſſa propria lingua appellant, indigenam
<
lb
/>
virum, qui omnium accolarum teſtimonio,
<
lb
/>
annum 300. ſuperauerat. </
s
>
<
s
id
="
s.009560
">Non tamen ſem
<
lb
/>
per, nec vbique in India tam diuturnam
<
lb
/>
vitam inuenire licebit. </
s
>
<
s
id
="
s.009561
">Quærenda igitur ta
<
lb
/>
lium hiſtoria, ac ex hiſtoria ratio. </
s
>
<
s
id
="
s.009562
">Locus il
<
lb
/>
le calidus, ideoque tenuem habet aërem &
<
lb
/>
purum, propter ventos, cùm in littore ma
<
lb
/>
ris ſit: ob aquas etiam minimè ſiccus. </
s
>
<
s
id
="
s.009563
">Vi
<
lb
/>
ctus autem ob idolorum cultum, abſque
<
lb
/>
vino, carnibuſque, præcipuè vaccinis, ex
<
lb
/>
fructibus conſtat ob cœli temperiem præ
<
lb
/>
ſtantiſſimis, ſaccaroque. </
s
>
<
s
id
="
s.009564
">Inde longa tempo
<
lb
/>
rum ſerie ac generationum, ſenſim aucta vi
<
lb
/>
tæ ſpacia, primùm quidem ad centum vſque
<
lb
/>
annos, inde 120. & 150. & 170. ducentoſ
<
lb
/>
que tandem proxima extremo termino vl
<
lb
/>
tra 300. conſtitit, quemadmodum & mor
<
lb
/>
tales res omnes. </
s
>
<
s
id
="
s.009565
">Diximus enim longa pro
<
lb
/>
pagatione omnia mutari in melius, vel de
<
lb
/>
terius: ſic enim fiunt pulchri, magni, parui,
<
lb
/>
microphthalmi, quemadmodum incolæ re
<
lb
/>
gionis Chinæ: fortes vt mulieres Tarnaffati
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
ea Indiæ quoque regio eſt ) quæ præter id
<
lb
/>
quòd in coniugis morte gentis ſuæ more in
<
lb
/>
ignem ſe præcipitent, dum de amatore lo
<
lb
/>
quuntur, immoto vultu linteum oleo ma
<
lb
/>
defactum accenſumque ſuper nudum bra
<
lb
/>
chium ardere ſuſtinent, nec cœptum ob id
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1339
"/>
<
lb
/>
ſermonem turbant. </
s
>
<
s
id
="
s.009566
">Hæc conſtantia non
<
lb
/>
more, non regione, ſed durata per multas
<
lb
/>
progenies contumacia aduerſus tormenta
<
lb
/>
adoleuit, vt infirmiſſimus ſexus maiora edat
<
lb
/>
fortitudinis exempla, quàm quæ miramur
<
lb
/>
in vno Mutio Scæuola Romano: tantùm
<
lb
/>
poteſt quod difficillimè paratur. </
s
>
<
s
id
="
s.009567
">Atque vt
<
lb
/>
ille dicebat decrepito palmas ſerenti. </
s
>
<
s
id
="
s.009568
">Cui </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>