Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Page concordance

< >
Scan Original
191 171
192 172
193 173
194 174
195 175
196 176
197 177
198 178
199 179
200 180
201 181
202 182
203 183
204 184
205 185
206 186
207 187
208 188
209 189
210 190
211 191
212 192
213 193
214 194
215 195
216 196
217 197
218 198
219 199
220 200
< >
page |< < (189) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div659" type="section" level="1" n="170">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s12300" xml:space="preserve">
              <pb o="189" file="0209" n="209" rhead="LIBER SECVNDVS."/>
            vt patet in linea ♈, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12301" xml:space="preserve">in linea ♓, quando Sol in Ecliptica non multum abcſt à principio ♑. </s>
            <s xml:id="echoid-s12302" xml:space="preserve">Vn-
              <lb/>
            de vt omnis occaſio errandi tollatur, deſcribenda erunt duo horologia ſignorũ aſcendentium, ita vt nullo
              <lb/>
            modo ſe mutuo interſecent ſignorum lineæ, veluti in duabus hic appoſitis figuris apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s12303" xml:space="preserve">Quarum prior
              <lb/>
            indicat ſigna aſcendentia, quàmdiu Sol deſcendentem ſemicirculum Eclipticæ à ♋, per ♎, vſque ad ♑,
              <lb/>
            percurrit; </s>
            <s xml:id="echoid-s12304" xml:space="preserve">voſterior verò, dum Sol in altero Eclipticæ ſemicir culo à ♑, per ♈, vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12305" xml:space="preserve">ad ♋, qui aſcendens
              <lb/>
            dicitur, verſatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12306" xml:space="preserve">Ita enim fiet, vt vmbra gnomonis cadente in lineam alicuius ſigni illius figuræ, quæ illi
              <lb/>
            Eclipticæ ſemicirculo accommodatur, in quo Sol exiſtit, illud tunc ſignum neceſſari
              <unsure/>
            o oriatur ſine vlla ex-
              <lb/>
            ceptione; </s>
            <s xml:id="echoid-s12307" xml:space="preserve">dummodo obſeruatio ſiat eo anni tempore, quo Sol dictum Fclipticæ ſemicir culum percurrit.</s>
            <s xml:id="echoid-s12308" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s12309" xml:space="preserve">VT autem in huiuſmodi figuris lineæ aſcendentium ſignorum ſe non interſecent, curandum erit, ne vl
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0209-01" xlink:href="note-0209-01a" xml:space="preserve">Quomodo due
                <unsure/>
                <lb/>
              horologia ſigno
                <lb/>
              rum aſcenden-
                <lb/>
              tium deſcriban
                <lb/>
              tur, in quibus li
                <lb/>
              neæ ſignorum
                <lb/>
              ſe non interſe-
                <lb/>
              cent, & quorum
                <lb/>
              unum vni me-
                <lb/>
              dietati anni, &
                <lb/>
              alterum alteri
                <lb/>
              medietati acco
                <unsure/>
                <lb/>
              modetur.</note>
            la linearum tropicos tangentium integra deſcribatur, ſed vna tantum portio vſque ad tropicum ex vna
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0209-02" xlink:href="note-0209-02a" xml:space="preserve">10</note>
            parte in prima figura, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12310" xml:space="preserve">altera portio ex alia parte ad eundem vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12311" xml:space="preserve">tropicum ducatur in ſecunda figu-
              <lb/>
            ra, vt in figuris dictis cernitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12312" xml:space="preserve">Non erit porrò magni negotij dijudicare, vtra figur arum ad eam anni par
              <lb/>
            tem pertineat, in qua Sol à ♋, per ♎, ad ♑, mouetur, vel ad reliquam, in qua Sol à ♑, per ♈, ad ♋,
              <lb/>
            vſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12313" xml:space="preserve">aſcendit, ſi diligenter attendatur, quęnam ſigna oriri poſſint, dum Sol in hac, vel illa parte Eclipti-
              <lb/>
            cæ verſatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12314" xml:space="preserve">Nam quoniam v.</s>
            <s xml:id="echoid-s12315" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s12316" xml:space="preserve">dum Sol in principio ♎, exiſtit, oriuntur inter diu hæc ſigna. </s>
            <s xml:id="echoid-s12317" xml:space="preserve">♎, ♏, ♐,
              <lb/>
            ♑, ♒, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12318" xml:space="preserve">♓, quorum lineæ æquinoctialem lineam in priori figura eodem or dine ſecant, pertinebit pro-
              <lb/>
            pterea prior figura ad eam anni partem, quæ ſemicirculo Eclipticę deſcendenti reſpondet, in qua nimirũ
              <lb/>
            ſignum ♎, continetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12319" xml:space="preserve">Figura autem poſterior ad alter am partem anni pertinebit, in qua ſignum ♈, in-
              <lb/>
            cluditur; </s>
            <s xml:id="echoid-s12320" xml:space="preserve">quoniam Sole in principio ♈, exiſtente oriuntur hęc ſex ſigna. </s>
            <s xml:id="echoid-s12321" xml:space="preserve">♈, ♉, ♊, ♋, ♌, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12322" xml:space="preserve">♍, quo-
              <lb/>
            rum lineæ eodem ordine poſterioris figuræ lineam ęquinoctialem interſecant. </s>
            <s xml:id="echoid-s12323" xml:space="preserve">Idem quoq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12324" xml:space="preserve">cognoſcemus,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0209-03" xlink:href="note-0209-03a" xml:space="preserve">20</note>
            Sole exiſtente in quouis alio ſigno. </s>
            <s xml:id="echoid-s12325" xml:space="preserve">Quoniam enim Sole exiſtente v.</s>
            <s xml:id="echoid-s12326" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s12327" xml:space="preserve">in principio ♌, interdiu aſcendunt
              <lb/>
            hęc ſigna. </s>
            <s xml:id="echoid-s12328" xml:space="preserve">♌, ♍, ♎, ♏, ♐, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12329" xml:space="preserve">♑, percurrit{q́ue} vmbra ſtyli ſpatium inter tropicum ♋, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12330" xml:space="preserve">lineam ęqui-
              <lb/>
            noctialem: </s>
            <s xml:id="echoid-s12331" xml:space="preserve">Video autem, omnia hęc ſigna non contineri in poſteriori figura ſupra ęquinoctialem lineam,
              <lb/>
            hoc eſt, inter tropicum ♋, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12332" xml:space="preserve">lineam ęquinoctialem, ſed in priori, concludo idcirco, priorem figuram con-
              <lb/>
            uenire illi parti anni, in qua ſignum ♌, reperitur, nempe dum Sol à ♋, ad ♑, deſcendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s12333" xml:space="preserve">Idem intelliges,
              <lb/>
            Sole in principio ♐, commorante. </s>
            <s xml:id="echoid-s12334" xml:space="preserve">Tunc enim hęc ſex ſigna oriuntur, ♐, ♑, ♒, ♓, ♈, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12335" xml:space="preserve">♉, quę omnia in
              <lb/>
            priori figura infra ęquinoctialem lineam continentur, nempe inter tropicum ♑, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12336" xml:space="preserve">lineam ęquinoctialẽ,
              <lb/>
            vbi vmbra gnomonis tunc verſatur; </s>
            <s xml:id="echoid-s12337" xml:space="preserve">atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12338" xml:space="preserve">ita de cęteris iudic andum erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s12339" xml:space="preserve">Hęc omnia in ſequentium etiam
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0209-04" xlink:href="note-0209-04a" xml:space="preserve">In horologiis
                <unsure/>
              @
                <lb/>
              quæ horizonta-
                <lb/>
              lia nõ ſunt, de-
                <lb/>
              ſcribendæ ſ
                <unsure/>
              unt
                <lb/>
              quatuor figuræ
                <lb/>
              ſignorum aſce@
                <lb/>
              dentiu@@.</note>
            horologiorum aſcendentibus ſignis intelligenda ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12340" xml:space="preserve">In ſingulis enim quatuor figurę deſcribi poſſunt, duę
              <lb/>
            pro vna facie plani horologij, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12341" xml:space="preserve">pro oppoſita facie alię duę. </s>
            <s xml:id="echoid-s12342" xml:space="preserve">Quę res non admodum difficilis erit, ſi ea,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0209-05" xlink:href="note-0209-05a" xml:space="preserve">30</note>
            quę proximè à nobis dicta ſunt, rectè per cipiantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s12343" xml:space="preserve">Nos breuitatis cauſa in ſequentibus vbiq; </s>
            <s xml:id="echoid-s12344" xml:space="preserve">vnicam f
              <unsure/>
            i-
              <lb/>
            guram depingemus continentem omnia ſigna aſcendentia, vt ea diſtrabi poſſit in quatuor particulares, vt
              <lb/>
            docuimus, ſi vſus ita poſtulauerit.</s>
            <s xml:id="echoid-s12345" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s12346" xml:space="preserve">IAM verò quoniam ad deſcriptionem ſignorũ aſcendentium, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12347" xml:space="preserve">ad cęli mediationes perueſtigandas,
              <lb/>
            neceſſarię ſunt aſcenſiones rectę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12348" xml:space="preserve">obliquę, quarum tabulas non omnes in promptu habent, operę pretiũ
              <lb/>
            me facturum arbitror, ſi breuiter hoc loco ostendam, qua ratione tam recta, quàm obliqua aſcenſio cuiuſ-
              <lb/>
            libet puncti Eclipticę ex ſinuum doctrina eruenda ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s12349" xml:space="preserve">Plura enim hac de re alio in lo co demonſtrata
              <lb/>
            ſunt à nobis.</s>
            <s xml:id="echoid-s12350" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s12351" xml:space="preserve">SIT igitur Horizon rectus, vel Meridianus, vel quiuis alius circulus maximus A B C D, per polos
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0209-06" xlink:href="note-0209-06a" xml:space="preserve">A ſcenfio rect@
                <lb/>
              cuiuſuis puncti
                <lb/>
              Eclipticæ quo-
                <lb/>
              modo inquir@@
                <lb/>
              da
                <unsure/>
              .</note>
            mundi A, C, ductus; </s>
            <s xml:id="echoid-s12352" xml:space="preserve">Aequator B G D; </s>
            <s xml:id="echoid-s12353" xml:space="preserve">Ecliptica E G F; </s>
            <s xml:id="echoid-s12354" xml:space="preserve">punctum G, principium ♈, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12355" xml:space="preserve">arcus Eclipti-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0209-07" xlink:href="note-0209-07a" xml:space="preserve">40</note>
            cę G E, quadrante minor, ita vt eius aſcenſio recta, hoc eſt, in ſphęra recta, ſit arcus Aequatoris G B.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s12356" xml:space="preserve">
              <figure xlink:label="fig-0209-01" xlink:href="fig-0209-01a" number="148">
                <image file="0209-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0209-01"/>
              </figure>
              <note position="left" xlink:label="note-0209-08" xlink:href="note-0209-08a" xml:space="preserve">50</note>
            Quoniam in ſphęrico triangulo E B G, angulus B, rectus eſt, erit per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s12357" xml:space="preserve">19. </s>
            <s xml:id="echoid-s12358" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s12359" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s12360" xml:space="preserve">Ioan. </s>
            <s xml:id="echoid-s12361" xml:space="preserve">Regiom. </s>
            <s xml:id="echoid-s12362" xml:space="preserve">de
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0209-09" xlink:href="note-0209-09a" xml:space="preserve">Quando arc@@
                <lb/>
              Eclipticæ qua-
                <lb/>
              drante mino@
                <lb/>
              e
                <unsure/>
              ſt.</note>
            triangulis, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s12363" xml:space="preserve">15. </s>
            <s xml:id="echoid-s12364" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s12365" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s12366" xml:space="preserve">Gebri, vel per propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s12367" xml:space="preserve">43. </s>
            <s xml:id="echoid-s12368" xml:space="preserve">noſtrorum triangulorum ſphæricorum, vt
              <lb/>
            ſinus com@lementi arcus Eclipticæ E G, qui notus ponitur, quippe cum eius aſcenſio recta quæratur, ad ſi-
              <lb/>
            num complementi arcus B E, declinationis puncti E, propoſiti, ita ſinus complementi arcus B G, aſcen-
              <lb/>
            ſionis rectæ quæſitę ad ſinum totum: </s>
            <s xml:id="echoid-s12369" xml:space="preserve">Et conuertendo, vt ſinus complementi arcus B E, declinationis </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>