Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000602
">
<
pb
pagenum
="
372
"
xlink:href
="
016/01/021.jpg
"/>
poſita angulo coni. </
s
>
<
s
id
="
s.000603
">Cum itaque fuerit poſita
<
lb
/>
virga æqualis CL ponderis vnciarum 7, &
<
lb
/>
librile in B, ita quod KL ſit 10. & KC, 4. & G
<
lb
/>
libra vna, ſic conſtituemus ſtateram. </
s
>
<
s
id
="
s.000604
">Ducam
<
lb
/>
pondus LK, quod eſt 5, in ſe, fit 25, diuido
<
lb
/>
per pondus KC, quod eſt 2, fit 12 1/2, cui ad
<
lb
/>
do vncias 5, LK, fit 17 1/2: ponam igitur CD
<
lb
/>
vinculum ferreum vncias 5 1/2, & relinque
<
lb
/>
tur pondus LK vnius libræ. </
s
>
<
s
id
="
s.000605
">Cùm igitur po
<
lb
/>
ſuerimus G in K ęquabitur librę, & aliam
<
lb
/>
libram oportebit addere in D propter LK,
<
lb
/>
igitur in K oſtendemus duas libras, & ſic ſcri
<
lb
/>
bemus, deinde S 3, in T 4, in F 5. in V 6, in L,
<
lb
/>
quis ſpatiis. </
s
>
<
s
id
="
s.000606
">Ex hoc patet quòd omnia hæc
<
lb
/>
ſpatia per vncias diſtribui poterunt, præter
<
lb
/>
primum BK. </
s
>
<
s
id
="
s.000607
">Poſſemus tamen & ipſum di
<
lb
/>
uidere, vt in B libra intelligatur, & AB in
<
lb
/>
K vncię per æqua ſpatia additę
<
expan
abbr
="
ſignificabũt
">ſignificabunt</
expan
>
,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg50
"/>
<
lb
/>
prima 13. ſecunda 14. tertia 15. & ita de aliis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000608
">
<
margin.target
id
="
marg50
"/>
Cur libræ
<
lb
/>
ſunt plerum
<
lb
/>
que exactio
<
lb
/>
nes ſtateris.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000609
">Patet autem cauſa ex his, quare librę tri
<
lb
/>
bus cauſis ſtateris ſint exactiores. </
s
>
<
s
id
="
s.000610
">Hoc au
<
lb
/>
tem ab initio propoſitum fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.000611
">Nam in ſta
<
lb
/>
tera difficile eſt virgulam adeò exactam in
<
lb
/>
magnitudine conſtituere: & ſi etiam ſit in
<
lb
/>
magnitudine, non erit in pondere: vix enim
<
lb
/>
hoc aſſequi poſſumus. </
s
>
<
s
id
="
s.000612
">Secundò difficillimum
<
lb
/>
eſt per æqualia interualla omninò ad amuſ
<
lb
/>
ſim diuidere LB. </
s
>
<
s
id
="
s.000613
">Tertiò pondus rarò in ex
<
lb
/>
tremo C appendi ſolet, quod cùm citra
<
lb
/>
appenditur, confuſionem parit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000614
">
<
expan
abbr
="
Sũt
">Sunt</
expan
>
& additamenta multa quæ
<
expan
abbr
="
vitiãt
">vitiant</
expan
>
ſtate
<
lb
/>
ram, horum nullum in libra eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000615
">Ob id præ
<
lb
/>
cioſa non in ſtatera ſed libra ſolent exami
<
lb
/>
nari. </
s
>
<
s
id
="
s.000616
">Multum autem refert ad exactam ſta
<
lb
/>
terę ſtructuram, vt G leue ſit, tum etiam
<
lb
/>
LC, & quod LB tripla ſit BC. nam ſic LK
<
lb
/>
æqualis erit KC, & quòd vincula CD in ex
<
lb
/>
tremo ſint LC, & ęqualis ponderis cum LK.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg51
"/>
<
lb
/>
Hoc enim ſtaterę genus, librę
<
expan
abbr
="
proximũ
">proximum</
expan
>
erit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000617
">
<
margin.target
id
="
marg51
"/>
Vtres quan
<
lb
/>
tum ponderis
<
lb
/>
in aqua ſu
<
lb
/>
ſtineant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000618
">Quomodo
<
lb
/>
homo aquæ
<
lb
/>
immobilis ac
<
lb
/>
ſupinus ſu
<
lb
/>
perſtet.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000619
">Quantum verò ponderis vtres in aqua
<
lb
/>
ſuſtineant pro pontibus conſtruendis, expe
<
lb
/>
rimentum docet. </
s
>
<
s
id
="
s.000620
">Nam veſica plena aëre,
<
lb
/>
quę capax fuit quinque librarum aquę &
<
lb
/>
vncię, pondus librarum quatuordecim ac ſe
<
lb
/>
mis laterum ſuſtinebat: quo fit vt in flumi
<
lb
/>
num aqua triplum fermè ponderis aquæ,
<
lb
/>
cuius ſunt capaces vtres, continere poſſint.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000621
">Illud etiam non prętermittendum, ex denſi
<
lb
/>
tatis ratione oriri, vt homines cùm ita ſe
<
lb
/>
continuerint ſupini in aqua, vt velut iacula
<
lb
/>
tores in funibus nullam penitùs in partem
<
lb
/>
flectantur immobiles, tum nequaquam mer
<
lb
/>
gi. </
s
>
<
s
id
="
s.000622
">Hoc tamen cùm per ſe ſit difficillimum,
<
lb
/>
ob motum etiam & aquæ inęqualitatem
<
lb
/>
etiam redditur difficiliùs. </
s
>
<
s
id
="
s.000623
">Atque hacte
<
lb
/>
nus de rerum mortalium principiis di
<
lb
/>
ctum ſit. </
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.021.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/021/1.jpg
"
number
="
20
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000624
">
<
emph
type
="
center
"/>
LIBER SECVNDVS.
<
emph.end
type
="
center
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000625
">
<
emph
type
="
center
"/>
De Elementis & eorum motibus &
<
lb
/>
actionibus.
<
emph.end
type
="
center
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg52
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000626
">
<
margin.target
id
="
marg52
"/>
De elemen
<
lb
/>
torum nu.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000627
">NVNC verò de Elementis aga
<
lb
/>
mus, quæ forma & materia
<
lb
/>
prima conſtant, & animata
<
lb
/>
quaſi videntur: ea Græcis
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">σοιχεῖα</
foreign
>
vocant. </
s
>
<
s
id
="
s.000628
">Perdiſcere au
<
lb
/>
tem primum oportet, quot & quænam ſint.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000629
">Ariſtoteles quatuor exiſtimat, terram,
<
expan
abbr
="
aquã
">aquam</
expan
>
,
<
lb
/>
aërem, atque ignem. </
s
>
<
s
id
="
s.000630
">Primùm enim quatuor
<
lb
/>
qualitates primæ ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000631
">Hæ ſolæ non conſti
<
lb
/>
tuunt elementum, quia vim non haberent
<
lb
/>
agendi ac patiendi: nec pluſquam duæ ſi
<
lb
/>
mul eſſe poſſunt, quin contraria ſimul ſint.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000632
">Nam calidi, frigidi, ſicci atque humidi, ſi
<
lb
/>
tria quomodolibet acceperis, contraria ac
<
lb
/>
cipere neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000633
">Sed nec calidum cum fri
<
lb
/>
gido, nec ſiccum cum humido iungi poteſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000634
">Igitur binis iunctis qualitatibus neque con
<
lb
/>
trariis, ſimul tantùm quatuor fient coniu
<
lb
/>
gationes, quæ quatuor elementa conſti
<
lb
/>
tuent. </
s
>
<
s
id
="
s.000635
">Inter imum etiam locum atque ſu
<
lb
/>
premum, ſimpliciter duo loca intercidere
<
lb
/>
neceſſe eſt, imum non exquiſitè, atque ſu
<
lb
/>
premum: atque eo totidem ſimplicia cor
<
lb
/>
pora. </
s
>
<
s
id
="
s.000636
">Videmus etiam, & ſi quid probabilia
<
lb
/>
argumenta faciunt, in miſtis ipſis quatuor
<
lb
/>
elementa: nam de terra, aëre & aqua, nemo
<
lb
/>
dubitare poteſt ob magnitudinem, & maxi
<
lb
/>
mas moles, vt mare aquarum, aëris & terræ
<
lb
/>
in vniuerſo: ignis verò incrementa, & po
<
lb
/>
tentiam, ac ſimplicitatem, cuius etiam fons
<
lb
/>
in Lunæ concauo eſſe creditur. </
s
>
<
s
id
="
s.000637
">Plures etiam
<
lb
/>
exiſtimant in diſtilationibus hæc quatuor
<
lb
/>
videri: & humores totidem in animalibus
<
lb
/>
ſenſus depræhendi. </
s
>
<
s
id
="
s.000638
">Quinetiam multi arbi
<
lb
/>
trantur ob hoc Cometes fieri, quòd ſub cœ
<
lb
/>
lo ab ignis elemento vapores accendantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000639
">Sed certè ſub cœlo Lunæ nullus eſt ignis:
<
lb
/>
nam quum cœlum puriſſima res ſit, non
<
lb
/>
decuit ſub omnis qualitatis experte re, ar
<
lb
/>
dentiſſimam collocaſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.000640
">Natura enim ſem
<
lb
/>
per extrema mediis iungit. </
s
>
<
s
id
="
s.000641
">Inter carnem
<
lb
/>
enim & os, membranam: inter os & liga
<
lb
/>
menta, cartilagines: inter os & cerebrum,
<
lb
/>
quòd carne cerebrum eſſet mollius, dupli
<
lb
/>
cem membranam, ac duriorem oſſi pro
<
lb
/>
pinquiorem collocauit. </
s
>
<
s
id
="
s.000642
">Nec motus veloci
<
lb
/>
tas, caloris aut cauſa, aut argumentum eſſe
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000643
">Nanque ea quæ conſtant, etſi motu
<
lb
/>
accendantur, vt lapides, plumbum & anima
<
lb
/>
lia, quæ tamen diſſipantur, quò celerius mo
<
lb
/>
uentur, eò fiunt frigidiora, vt aqua & aër:
<
lb
/>
venti enim validi omnes frigidi, & flumina
<
lb
/>
celeriter fluentia frigidiſſimas habent aquas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000644
">Eſt etiam aliud non leue argumentum huius </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>