1medicinæ, tum architecturæ; imò ipſas mathematicas diſci
plinas indefinitè loquendo, quas conſtat eſſe ſcientias, artes
appellat.
plinas indefinitè loquendo, quas conſtat eſſe ſcientias, artes
appellat.
Ex quibus primò dicendum erit, mechanicam facultatem
verè & propriè eſſe artem, prout in hoc libello, & in explica
to textu aſſumitur ab Ariſtotele. Nam procul dubio huiuſ
modi facultas eſt habitus intellectualis vera cum ratione effe
ctiuus; qui nimirum pro ratiocinationem verſatur circa facti
bilia, vt ſunt grauia & leuia, quæ aliter atque aliter ſe poſſunt
habere ſecundum artificioſam motionem, aut quietem illis
tribuendam ab eodem principio in quo eſt ipſe habitus intel
lectualis, ac directiuus mechanicæ operationis.
verè & propriè eſſe artem, prout in hoc libello, & in explica
to textu aſſumitur ab Ariſtotele. Nam procul dubio huiuſ
modi facultas eſt habitus intellectualis vera cum ratione effe
ctiuus; qui nimirum pro ratiocinationem verſatur circa facti
bilia, vt ſunt grauia & leuia, quæ aliter atque aliter ſe poſſunt
habere ſecundum artificioſam motionem, aut quietem illis
tribuendam ab eodem principio in quo eſt ipſe habitus intel
lectualis, ac directiuus mechanicæ operationis.
Secundò dicendum eſt, eandem facultatem mechanicam
verè etiam ac propriè eſſe ac vocari poſſe ſcientiam. Id quod
implicitè docet Ariſtoteles loco citato metaphiſices, dum
eodem pacto ſub nomine artis, de hac facultate ac de medi
cina loquitur, eisque competere ait rationem ſcientiæ; & in
ſpecie Architectos (qui ſanè mechanici ſunt) honorabilio
res, & doctiores eſſe ait ijs qui manibus propter ſolam conſue
tudinem & experientiam operantur: quoniam (inquit) cauſas
eorum quæ fiunt, ſciunt; & ſignum ſcientis eſt poſſe docere.
Vnde Pappus Mechanicam ſcientiam ſimul & artem appellat.
verè etiam ac propriè eſſe ac vocari poſſe ſcientiam. Id quod
implicitè docet Ariſtoteles loco citato metaphiſices, dum
eodem pacto ſub nomine artis, de hac facultate ac de medi
cina loquitur, eisque competere ait rationem ſcientiæ; & in
ſpecie Architectos (qui ſanè mechanici ſunt) honorabilio
res, & doctiores eſſe ait ijs qui manibus propter ſolam conſue
tudinem & experientiam operantur: quoniam (inquit) cauſas
eorum quæ fiunt, ſciunt; & ſignum ſcientis eſt poſſe docere.
Vnde Pappus Mechanicam ſcientiam ſimul & artem appellat.
Ratio autem eſt eadem quam citatis verbis indicauit Ari
ſtoteles; quia nempe ſi ſcire non eſt aliud niſi rem per cau
ſam cognoſcere propter quam res ipſa eſt, & non poteſt ali
ter ſe habere, vt alibi ipſemet Philoſophus definit 1. Poſter.
cap. 2. iure & quidem optimo mechanica facultas ſeu noti
tia, ſcientia eſſe debet, ac dici: quandoquidem hæ omnes
conditiones illi proprijſſimè conueniunt. In primis enim eſt
intellectualis cognitio eorum quæ circa motionem localem,
aut quietem grauium ac leuium contingunt, orta ex præexi
ſtenti alia cognitione principiorum, quæ ſiue ſint per ſe nota,
ſiue demonſtrentur in alia ſuperiori ſcientia, vt infra dicetur,
omnino tamen ſunt cauſa eius quod aſſeritur in concluſione.
Ideo namque dicimus in motu circulari, partem diametri, quæ
magis diſtat à centro circuli, velocius moueri; quia hæc ma-
ſtoteles; quia nempe ſi ſcire non eſt aliud niſi rem per cau
ſam cognoſcere propter quam res ipſa eſt, & non poteſt ali
ter ſe habere, vt alibi ipſemet Philoſophus definit 1. Poſter.
cap. 2. iure & quidem optimo mechanica facultas ſeu noti
tia, ſcientia eſſe debet, ac dici: quandoquidem hæ omnes
conditiones illi proprijſſimè conueniunt. In primis enim eſt
intellectualis cognitio eorum quæ circa motionem localem,
aut quietem grauium ac leuium contingunt, orta ex præexi
ſtenti alia cognitione principiorum, quæ ſiue ſint per ſe nota,
ſiue demonſtrentur in alia ſuperiori ſcientia, vt infra dicetur,
omnino tamen ſunt cauſa eius quod aſſeritur in concluſione.
Ideo namque dicimus in motu circulari, partem diametri, quæ
magis diſtat à centro circuli, velocius moueri; quia hæc ma-