1vel eſt animus, illi vel propenſione naturali, vel iudicio,
vel caſu aliquo de multis nonnulla ſeligunt, in quibus
tempus & operam non ſine vſura collocent ſuam. Om
nium, quæ ſunt, genera quatuor eſſe reperio, ſingula cer
tè digniſſima hominis contemplatione. Diuina, cœle
ſtia, elementaria, artificialia. In quorum ſingulis multos
excelluiſſe clarius eſt: quam vt cuiuſquam nominis com
memoratione opus ſit. Et certè diuina ſunt eiuſmodi, vt
licet ad eorum intuitum, ſicut ad Solis veſpertilionis: Ita
mentis noſtræ oculi caligent, ſi quis tamen diuinitatis
etiam exiguus repente, & ſubinde radius recipiatur & ocu
los ſubintret, plus voluptatis menti adferat: quam alio
rum quorumlibet plena cognitio. Quæ vna res adiuncto
contemplationis diuinorum fine ( quem Dei cognitio
nem, amorem, & cultum arbitror ) fecit, vt philoſophiæ
diuinorum quamplurimi homines totos ſeſe dediderint,
dedantque quotidie. Huic philoſophiæ proxima eſt cœ
leſtium & elementariorum id eſt tou= makrokosmou= mundi
ſcilicet huius, cuius ſine machinis fabrica in ſubſtantia,
magnitudine, figura, numero, ſitu, connexione, faculta
tibus, & vſu partium omnium ſui fabricatoris bonitatem,
ſapientiam, potentiam, ſumma iſthæc omnia arguit, & de
monſtrat. Luculentiſſimè inſuper oſtendit Deum, & eius
adminiſtram naturam ſine actione, ſine opere nuſquam
eſſe. Multò de his plura: quam de diuinis philoſophando
homines conſecuti ſunt, neque ſine incredibili animorum
ſuorum voluptate, & innumerabili ad vſus humanos vti
litate. Nam cum hæc ita eſſe homines deprehendiſſent, vt
ad multò plures vſus, quam ad quos ſpontè nata eſſe com
perirentur, transferri & aptati poſſent, perciperentque non
fruſtrà ſuis animis inſitas non ſolum facultates iſta transfe
rendi & aptandi: ſed etiam congenita corporibus ſuis in
ſtrumenta, quibus vel ex ſe, vel à ſe factis inſtrumentis tranſ
ferrent & aptarent, non ſola cognitione contenti ad agen
dum ſe contulerunt. Hinc quartum genus illud rerum, quas
diximus, artificialium emanauit, primùm vt credibile eſt
vel caſu aliquo de multis nonnulla ſeligunt, in quibus
tempus & operam non ſine vſura collocent ſuam. Om
nium, quæ ſunt, genera quatuor eſſe reperio, ſingula cer
tè digniſſima hominis contemplatione. Diuina, cœle
ſtia, elementaria, artificialia. In quorum ſingulis multos
excelluiſſe clarius eſt: quam vt cuiuſquam nominis com
memoratione opus ſit. Et certè diuina ſunt eiuſmodi, vt
licet ad eorum intuitum, ſicut ad Solis veſpertilionis: Ita
mentis noſtræ oculi caligent, ſi quis tamen diuinitatis
etiam exiguus repente, & ſubinde radius recipiatur & ocu
los ſubintret, plus voluptatis menti adferat: quam alio
rum quorumlibet plena cognitio. Quæ vna res adiuncto
contemplationis diuinorum fine ( quem Dei cognitio
nem, amorem, & cultum arbitror ) fecit, vt philoſophiæ
diuinorum quamplurimi homines totos ſeſe dediderint,
dedantque quotidie. Huic philoſophiæ proxima eſt cœ
leſtium & elementariorum id eſt tou= makrokosmou= mundi
ſcilicet huius, cuius ſine machinis fabrica in ſubſtantia,
magnitudine, figura, numero, ſitu, connexione, faculta
tibus, & vſu partium omnium ſui fabricatoris bonitatem,
ſapientiam, potentiam, ſumma iſthæc omnia arguit, & de
monſtrat. Luculentiſſimè inſuper oſtendit Deum, & eius
adminiſtram naturam ſine actione, ſine opere nuſquam
eſſe. Multò de his plura: quam de diuinis philoſophando
homines conſecuti ſunt, neque ſine incredibili animorum
ſuorum voluptate, & innumerabili ad vſus humanos vti
litate. Nam cum hæc ita eſſe homines deprehendiſſent, vt
ad multò plures vſus, quam ad quos ſpontè nata eſſe com
perirentur, transferri & aptati poſſent, perciperentque non
fruſtrà ſuis animis inſitas non ſolum facultates iſta transfe
rendi & aptandi: ſed etiam congenita corporibus ſuis in
ſtrumenta, quibus vel ex ſe, vel à ſe factis inſtrumentis tranſ
ferrent & aptarent, non ſola cognitione contenti ad agen
dum ſe contulerunt. Hinc quartum genus illud rerum, quas
diximus, artificialium emanauit, primùm vt credibile eſt