Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

List of thumbnails

< >
131
131
132
132
133
133
134
134
135
135
136
136
137
137
138
138
139
139
140
140
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.002430">
                <pb pagenum="206" xlink:href="025/01/210.jpg"/>
              nata fiſtula tanta vi in baſim D impingi, itemque elevato ſupra ſuper­
                <lb/>
              ficiem EF extremo aperto B; item ſi admoto preſſè digito extremo B
                <lb/>
              fiſtula educatur, inclineturque; cuncta hæc attentè conſideranti, & in­
                <lb/>
              tuenti nulla tanti impetus cauſa extrinſeca eſſe videtur, vt patet ex iis
                <lb/>
              quæ fusè à me ſupra diſputata ſunt; immo admoto preſſè digito, nulla
                <lb/>
              cauſa exterior applicata eſt; igitur interna eſt, vel intrinſeca; igitur vel
                <lb/>
              à corpore compreſſo vel tenſo: Non primum, nam non loci, ſed locati
                <lb/>
              ſunt anguſtiæ; igitur alterum. </s>
              <s id="s.002431">Quartò, dum admoto preſſè digito,
                <lb/>
              eductam fiſtulam ſic libro, vt modo in D, modò in B Mercurius magna
                <lb/>
              vi impingatur, hoc ferè in inſtanti fieri videtur, ad inſtar quaſi fulguris
                <lb/>
              coruſcantis; ſed tanta vis motus tribui non poteſt motui gravium in
                <lb/>
              plano inclinato, cùm vix fiſtula à plano horizontali tantulum deflectat,
                <lb/>
              ac proinde planum hoc adeò celerem motum non patitur; alia igitur
                <lb/>
              cauſa eſt tam velocis motus; non compreſſio, vt dixi; igitur tenſio.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002432">Quintò, Illa materia quæ priùs occupabat ſegmentum CD, inclinata fiſtu­
                <lb/>
              la & labente Mercurio in CD, temporis ferè momento tranſit in CI,
                <lb/>
              nec vlla via apparet, qua tranſeat; tenſam igitur eſſe neceſſe eſt; tenſa
                <lb/>
              enim illico adducuntur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.002433">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.002434"> Hanc hypotheſim apprimè intelligo, videoque, multa ſanè
                <lb/>
              in ea explicari poſſe. </s>
              <s id="s.002435">Primò, cur extet Mercurius CI, quia ſcilicet reſi­
                <lb/>
              ſtentia ad vlteriorem materiæ tenſionem, adæquat vim ponderis Mer­
                <lb/>
              curij CI. Secundò, Cur ſemper eadem ſit extantis Mercurij CI nimi­
                <lb/>
              rum pedum 2. & ferè
                <gap/>
              ſive anguſtior ſit fiſtula, ſive laxior; quia in eadem
                <lb/>
              proportione creſcit reſiſtentia materiæ ad vlteriorem tenſionem, in qua
                <lb/>
              creſcit pondus Mercurij extantis. </s>
              <s id="s.002436">Tertiò, Cur inclinata fiſtula adduca­
                <lb/>
              tur Mercurius in CD ; quia tunc minus eſt ponderis Mercurij momen­
                <lb/>
              tum in plano inclinato; quid mirum ergo; ſi à tenſionis momento ſu­
                <lb/>
              peretur, quod ſupponitur æquale momento ponderis in perpendiculo.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.002437">Quartò, cur veſica cyprina infletur, pulpa digiti ad inſtar vberis attolla­
                <lb/>
              tur, ſanguis exugatur; tenſa enim materia alia corpora, quibus eſt con­
                <lb/>
              tigua, ad ſe adducit & trahit. </s>
              <s id="s.002438">Quintò, Cur Mercurius educta fiſtula ex
                <lb/>
              Mercurio, tanta vi in oppoſitam fiſtulæ baſim impingatur; tribus illis
                <lb/>
              modis, de quibus ſupra; vis enim tenſionis, quæ tunc prævalet; initio
                <lb/>
              maxima eſt; in hoc diſſimilis potentiæ motrici gravium, quæ initio mi­
                <lb/>
              nima eſt. </s>
              <s id="s.002439">Sextò, Cur applicato ferro candente ſegmento fiſtulæ CD ſub­
                <lb/>
              ſidat Mercurius infra C; quia tunc rareſcit illa materia, vnde magis ex­
                <lb/>
              tenditur; hinc deorſum Mercurium CI neceſſariò deprimit; ſecus verò
                <lb/>
              applicato gelu denſatur, atque adeò contrahitur, & Mercurium ſurſum
                <lb/>
              attollit. </s>
              <s id="s.002440">Septimò, Cur appenſa fiſtula DB totum extantis Mercurij CI
                <lb/>
              pondus ſentiatur; quia Mercurius adhæret materiæ tenſæ, & hæc fiſtu­
                <lb/>
              læ. </s>
              <s id="s.002441">Octavò, Cur ſtatim poſt deſcenſum, libretur aliquamdiu Mercurius,
                <lb/>
              ita vt modò ſupra C aſcendat, modò infra deprimatur; quia cùm de­
                <lb/>
              ſcendat motu accelerato vires acquirit eundo, ac proinde reſiſtentiæ
                <lb/>
              momentum ſuperat; at decreſcente pondere, prævalet tandem tenſio­
                <lb/>
              nis reſiſtentia; vnde ſurſum denuò Mercurius adducitur; atque ita ali-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>