Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009568
">
<
pb
pagenum
="
561
"
xlink:href
="
016/01/210.jpg
"/>
vel quibus ſeris? </
s
>
<
s
id
="
s.009569
">an pronepotibus? </
s
>
<
s
id
="
s.009570
">ob id
<
lb
/>
ceſſarunt ſtudia maiorum rerum. </
s
>
<
s
id
="
s.009571
">Itaque ſi
<
lb
/>
vel cibo, vel regione tantum vitæ ſpatium
<
lb
/>
quæras, fruſtra egeris. </
s
>
<
s
id
="
s.009572
">Nec filio: ſed ſi per
<
lb
/>
ſeueres, pronepotibus eueniet. </
s
>
<
s
id
="
s.009573
">Cibos dixi
<
lb
/>
mus & vitæ auxilia hoc in libro, tum aliis
<
lb
/>
pluribus. </
s
>
<
s
id
="
s.009574
">Solida ſubſtantia cibis & exerci
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1340
"/>
<
lb
/>
tatione paratur, vt multitudo pinguioris
<
lb
/>
humidi. </
s
>
<
s
id
="
s.009575
">Sed de aëre dubitatio non leuis ſu
<
lb
/>
pereſt, tenuiſne aër an craſſus magis ad vitæ
<
lb
/>
longitudinem conducat. </
s
>
<
s
id
="
s.009576
">Craſſior enim qui
<
lb
/>
buſdam videtur: quoniam qui iuxta mare,
<
lb
/>
mare autem humidum, humidum autem
<
lb
/>
craſſum. </
s
>
<
s
id
="
s.009577
">Videtur etiam minus atterere quod
<
lb
/>
craſſum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009578
">Sed ſi rectè conſideramus, quæ
<
lb
/>
cunque viuunt in tenuiore elemento, ſunt
<
lb
/>
viuaciora, vt piſces vermibus, animalia ter
<
lb
/>
reſtria piſcibus, aues terreſtribus quadrupe
<
lb
/>
dibus, quia in puriore degunt aëre aues,
<
lb
/>
quàm quadrupedia. </
s
>
<
s
id
="
s.009579
">Minimam enim vitam
<
lb
/>
vermes viuunt, qui in terra viuunt, & ab
<
lb
/>
humido ſolùm terræ refrigerantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009580
">Talpæ
<
lb
/>
enim, quemadmodum aliàs dixi, non in
<
lb
/>
terra, ſed ſub terra viuunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009581
">Ob id igitur
<
lb
/>
tenuiſſimo aëre vita longiſſima: nihil enim
<
lb
/>
notatu dignum talis aër exedit. </
s
>
<
s
id
="
s.009582
">Qua de cau
<
lb
/>
ſa ſi qua in æthere viuunt, tamdiu viuunt,
<
lb
/>
vt æterna dici poſſint. </
s
>
<
s
id
="
s.009583
">Sunt & qui vitam ſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1341
"/>
<
lb
/>
ne incommodo trahunt, vſque ad extremum
<
lb
/>
ſenium, qualem fuiſſe Laurentium Bonin
<
lb
/>
contrium, cuius liber Aſtronomicus manu
<
lb
/>
ſcriptus apud me extat, Lippus Brandoli
<
lb
/>
nus in libello de Vitæ humanæ conditione
<
lb
/>
refert: octogenarium enim adeò integra
<
lb
/>
memoria vſum, vt quæcunque illi puero
<
lb
/>
contigiſſent, & quæ in iuuenta legiſſet, adeò
<
lb
/>
memoriter teneret, vt eadem die viſa, aut
<
lb
/>
lecta crederes. </
s
>
<
s
id
="
s.009584
">Summum igitur auxilium,
<
lb
/>
non ſolùm ad vitæ longitudinem, ſed ad vi
<
lb
/>
tanda ſenij incommoda ſunt, victus mode
<
lb
/>
ratus, expers crapulæ: vini potentioris. </
s
>
<
s
id
="
s.009585
">Ve
<
lb
/>
neriſque, tum mens læta, & ſomnus proli
<
lb
/>
xus, cùm exercitatione: non medicamen
<
lb
/>
tis, non venæ ſectione vtaris. </
s
>
<
s
id
="
s.009586
">Aër quidem
<
lb
/>
purus, ac perflatus, humiduſque, ac qui
<
lb
/>
ventis ex Oriente agitatur, optimus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009587
">Bri
<
lb
/>
tannia humidum habet aërem
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
tepidum,
<
lb
/>
ac putredini ob ſalſedinem minimè
<
expan
abbr
="
obnoxiũ
">obnoxium</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009588
">Victus verò ratio ex lacte, diuturnitati vi
<
lb
/>
tæ maximè conducit: ſcripſit enim Hippo
<
lb
/>
crates, imbecilliores cibi breuem vitam fa
<
lb
/>
ciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009589
">Quicunque igitur denſiores ſunt, diu
<
lb
/>
tius viuunt ac denſitati huic non mollities,
<
lb
/>
ſed laxitas opponitur. </
s
>
<
s
id
="
s.009590
">Molles igitur etiam
<
lb
/>
longæuæ vitæ eſſe poſſunt, laxi vix, aut non
<
lb
/>
ſine magnis incommodis: quippe mollitiem
<
lb
/>
effugere non licebat homini, laxitatem li
<
lb
/>
cuit. </
s
>
<
s
id
="
s.009591
">Nam præter id quòd homo humidiſſi
<
lb
/>
mus futurus erat, experſque quantum fieri
<
lb
/>
poteſt terrenæ partis, atque ob id mollis,
<
lb
/>
tum quòd elementa ipſa retuſa eſſent, ac
<
lb
/>
ceſſit commodum, vt facillimè ſentiret &
<
lb
/>
exquiſitè. </
s
>
<
s
id
="
s.009592
">Ob id pueri ſenſibus vigent, &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1342
"/>
<
lb
/>
inter viros molliori carne præditi, & inter
<
lb
/>
membra cerebrum molle eſt, quoniam ſen
<
lb
/>
ſum omnium baſis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009593
">Sed vt ad vitæ ſpa
<
lb
/>
cia redeam, Indi natura diutiſſimè viuunt,
<
lb
/>
adeò vt in quibuſdam regionibus alij cen
<
lb
/>
tum, alij centum viginti, alij centum quin
<
lb
/>
quaginta annis viuant. </
s
>
<
s
id
="
s.009594
">Aër enim ibi me
<
lb
/>
lior, & cibi, & conſuetudo, vnde etiam vi
<
lb
/>
ta prolixior ac firmior. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009595
">
<
margin.target
id
="
marg1338
"/>
Quæ regiones
<
lb
/>
longæuam
<
lb
/>
vitam effi
<
lb
/>
ciant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009596
">Vitæ huma
<
lb
/>
næ longitudo
<
lb
/>
mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009597
">
<
margin.target
id
="
marg1339
"/>
Homines
<
lb
/>
paruorum
<
lb
/>
oculorum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009598
">Mulieres for
<
lb
/>
tiſſima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009599
">
<
margin.target
id
="
marg1340
"/>
Aër tenuis
<
lb
/>
an craſſus
<
lb
/>
vitæ longi
<
lb
/>
tudini ap
<
lb
/>
tior.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009600
">
<
margin.target
id
="
marg1341
"/>
Laurentius
<
lb
/>
Bonin con
<
lb
/>
trius Aſtro
<
lb
/>
logus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009601
">
<
margin.target
id
="
marg1342
"/>
Homo cur
<
lb
/>
mollis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009602
">Quatuor mihi natura maxima diligentia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1343
"/>
<
lb
/>
finxiſſe videtur: horum primum eſt homo
<
lb
/>
diuinitate quadam, vt reliqua ſileam, ele
<
lb
/>
phantem ſecundo loco ſtatuo, ob vitæ lon
<
lb
/>
gitudinem, ac docilitatem, adeò denſa cute,
<
lb
/>
vt homo molli: adamantem inter gemmas
<
lb
/>
nitore, duritie, & quòd ignibus non cor
<
lb
/>
rumpatur: quartus locus auro relinquitur,
<
lb
/>
quòd tenuiſſimæ ſit, ac puriſſimæ ſubſtan
<
lb
/>
tiæ, nullaque rubigine tentetur, non aquis,
<
lb
/>
aut ignibus, aut tempori cedens, tantò gra
<
lb
/>
uius quantò lenior adamas. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009603
">
<
margin.target
id
="
marg1343
"/>
Quatuor na
<
lb
/>
turæ cona
<
lb
/>
tus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009604
">Hæc igitur ſunt ſubtilitatis præmia. </
s
>
<
s
id
="
s.009605
">Sed
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1344
"/>
<
lb
/>
vide quantum etiam in generatione ipſa
<
lb
/>
ſubtilitas præbeat, auxilij, initio ab oui
<
lb
/>
exemplo ducto. </
s
>
<
s
id
="
s.009606
">Primùm igitur calore fo
<
lb
/>
uente gallinæ, ſemel illud in fiſtulas pau
<
lb
/>
latim oui candidum vertit, tum verò & lu
<
lb
/>
tei aliquid, nam alæ & crura ex luteo
<
expan
abbr
="
fiũt
">fiunt</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009607
">Indicio eſt, quòd pulli qui ex ouo, cuius lu
<
lb
/>
tea duo ſunt, abſque ſepiente membrana, ca
<
lb
/>
pite vno, ſed quatuor alis, & totidem pe
<
lb
/>
dibus naſcuntur,
<
expan
abbr
="
arbitrãturque
">arbitranturque</
expan
>
prodigium,
<
lb
/>
quale olim Mediolani contigit. </
s
>
<
s
id
="
s.009608
">Itaque quic
<
lb
/>
quid bullis refertum eſt agitatur & ſiccatur,
<
lb
/>
tranſitque in membranas, neruos & duriores
<
lb
/>
partes: quòd igitur primò fit, eſt arteria ac
<
lb
/>
vena,
<
expan
abbr
="
locuſq;
">locuſque</
expan
>
cordis conſtat vbi
<
expan
abbr
="
ſemẽ
">ſemen</
expan
>
ipſum
<
lb
/>
eſt: quapropter cùm ſemen in medio ſit ani
<
lb
/>
malis, quod primò gignitur, in medio
<
expan
abbr
="
cõſiſte-re
">conſiſte
<
lb
/>
re</
expan
>
decet. </
s
>
<
s
id
="
s.009609
">Hoc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
cor,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
iecur. </
s
>
<
s
id
="
s.009610
">Quòd verò
<
lb
/>
circa membranas adiacet, minus eſt ſiccum,
<
lb
/>
propterea interius vna membrana circum
<
lb
/>
cingit omnia, & circumquaque oſſa mem
<
lb
/>
brana tegi neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009611
">Igitur eadem ratio
<
lb
/>
fuit neceſſitatis in generatione, & vtilita
<
lb
/>
tis in genitis, vt ſcilicet àb extremis duriſ
<
lb
/>
ſimis, ad molliſſima per media tranſitus
<
lb
/>
eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.009612
">Cùm verò amplius calor augetur, ſpi
<
lb
/>
ritus quaſi terebrat materiam, quæ ab ouo
<
lb
/>
vel à matre ſuppeditatur, donec ad oui
<
lb
/>
membranam perueniat: in quadrupede verò
<
lb
/>
viuiparum pariente ad vterum. </
s
>
<
s
id
="
s.009613
">Igitur calidi
<
lb
/>
tas & motus, tum fiſtula, & ſiccatio, & for
<
lb
/>
matio ſe inuicem conſequuntur, donec ani
<
lb
/>
perficiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009614
">Nec ſemper calor animalis ne
<
lb
/>
ceſſarius eſt, ſed in quidam ſeruatur in ouis,
<
lb
/>
velut piſcium: in aliis neceſſe eſt, vt in
<
expan
abbr
="
vẽ-tre
">ven
<
lb
/>
tre</
expan
>
educantur fœtus, vt in viperis: quibuſ
<
lb
/>
dam oua excluſa iuncta manent corpori, do
<
lb
/>
nec naſcuntur fœtus, vt in cancris: in aliis
<
lb
/>
ſimile calori materno quiddam ſufficit: vnde
<
lb
/>
ſic ſine gallina pullos ex ouis educunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009615
">Pul
<
lb
/>
uinaria duo reple ſtercore gallinarum te
<
lb
/>
nuiſſimè trito, inde plumas gallinarum an
<
lb
/>
necte conſuetudo vtrique molles, ac den
<
lb
/>
ſas, oua verò capite tenuiore ſuprà extante,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1345
"/>
<
lb
/>
colloca ſuper alterum puluinar, deinde re
<
lb
/>
liquum ſuperpone in loco calido, permitte
<
lb
/>
que immota duobus diebus, pòſt verò ad vi
<
lb
/>
geſimam vſque diem illa ſic verte, vt vn
<
lb
/>
dique æqualiter foueantur, inde ſtata die,
<
lb
/>
quæ iuxta vigeſimam primam eſt, pipil
<
lb
/>
lantes iam ex ouo ſènſim educito. </
s
>
<
s
id
="
s.009616
">Nec
<
lb
/>
mirum, cùm Ariſtoteles narret Syracuſis
<
lb
/>
ſub terra foueri, in Ægypto verò nullo au
<
lb
/>
xilio prorſus. </
s
>
<
s
id
="
s.009617
">Noſtra ætate compertum eſt
<
lb
/>
ſuppoſito igne leui, atque fimo edi pullos, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>