Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009568
">
<
pb
pagenum
="
561
"
xlink:href
="
016/01/210.jpg
"/>
vel quibus ſeris? </
s
>
<
s
id
="
s.009569
">an pronepotibus? </
s
>
<
s
id
="
s.009570
">ob id
<
lb
/>
ceſſarunt ſtudia maiorum rerum. </
s
>
<
s
id
="
s.009571
">Itaque ſi
<
lb
/>
vel cibo, vel regione tantum vitæ ſpatium
<
lb
/>
quæras, fruſtra egeris. </
s
>
<
s
id
="
s.009572
">Nec filio: ſed ſi per
<
lb
/>
ſeueres, pronepotibus eueniet. </
s
>
<
s
id
="
s.009573
">Cibos dixi
<
lb
/>
mus & vitæ auxilia hoc in libro, tum aliis
<
lb
/>
pluribus. </
s
>
<
s
id
="
s.009574
">Solida ſubſtantia cibis & exerci
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1340
"/>
<
lb
/>
tatione paratur, vt multitudo pinguioris
<
lb
/>
humidi. </
s
>
<
s
id
="
s.009575
">Sed de aëre dubitatio non leuis ſu
<
lb
/>
pereſt, tenuiſne aër an craſſus magis ad vitæ
<
lb
/>
longitudinem conducat. </
s
>
<
s
id
="
s.009576
">Craſſior enim qui
<
lb
/>
buſdam videtur: quoniam qui iuxta mare,
<
lb
/>
mare autem humidum, humidum autem
<
lb
/>
craſſum. </
s
>
<
s
id
="
s.009577
">Videtur etiam minus atterere quod
<
lb
/>
craſſum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009578
">Sed ſi rectè conſideramus, quæ
<
lb
/>
cunque viuunt in tenuiore elemento, ſunt
<
lb
/>
viuaciora, vt piſces vermibus, animalia ter
<
lb
/>
reſtria piſcibus, aues terreſtribus quadrupe
<
lb
/>
dibus, quia in puriore degunt aëre aues,
<
lb
/>
quàm quadrupedia. </
s
>
<
s
id
="
s.009579
">Minimam enim vitam
<
lb
/>
vermes viuunt, qui in terra viuunt, & ab
<
lb
/>
humido ſolùm terræ refrigerantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009580
">Talpæ
<
lb
/>
enim, quemadmodum aliàs dixi, non in
<
lb
/>
terra, ſed ſub terra viuunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009581
">Ob id igitur
<
lb
/>
tenuiſſimo aëre vita longiſſima: nihil enim
<
lb
/>
notatu dignum talis aër exedit. </
s
>
<
s
id
="
s.009582
">Qua de cau
<
lb
/>
ſa ſi qua in æthere viuunt, tamdiu viuunt,
<
lb
/>
vt æterna dici poſſint. </
s
>
<
s
id
="
s.009583
">Sunt & qui vitam ſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1341
"/>
<
lb
/>
ne incommodo trahunt, vſque ad extremum
<
lb
/>
ſenium, qualem fuiſſe Laurentium Bonin
<
lb
/>
contrium, cuius liber Aſtronomicus manu
<
lb
/>
ſcriptus apud me extat, Lippus Brandoli
<
lb
/>
nus in libello de Vitæ humanæ conditione
<
lb
/>
refert: octogenarium enim adeò integra
<
lb
/>
memoria vſum, vt quæcunque illi puero
<
lb
/>
contigiſſent, & quæ in iuuenta legiſſet, adeò
<
lb
/>
memoriter teneret, vt eadem die viſa, aut
<
lb
/>
lecta crederes. </
s
>
<
s
id
="
s.009584
">Summum igitur auxilium,
<
lb
/>
non ſolùm ad vitæ longitudinem, ſed ad vi
<
lb
/>
tanda ſenij incommoda ſunt, victus mode
<
lb
/>
ratus, expers crapulæ: vini potentioris. </
s
>
<
s
id
="
s.009585
">Ve
<
lb
/>
neriſque, tum mens læta, & ſomnus proli
<
lb
/>
xus, cùm exercitatione: non medicamen
<
lb
/>
tis, non venæ ſectione vtaris. </
s
>
<
s
id
="
s.009586
">Aër quidem
<
lb
/>
purus, ac perflatus, humiduſque, ac qui
<
lb
/>
ventis ex Oriente agitatur, optimus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009587
">Bri
<
lb
/>
tannia humidum habet aërem
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
tepidum,
<
lb
/>
ac putredini ob ſalſedinem minimè
<
expan
abbr
="
obnoxiũ
">obnoxium</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009588
">Victus verò ratio ex lacte, diuturnitati vi
<
lb
/>
tæ maximè conducit: ſcripſit enim Hippo
<
lb
/>
crates, imbecilliores cibi breuem vitam fa
<
lb
/>
ciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009589
">Quicunque igitur denſiores ſunt, diu
<
lb
/>
tius viuunt ac denſitati huic non mollities,
<
lb
/>
ſed laxitas opponitur. </
s
>
<
s
id
="
s.009590
">Molles igitur etiam
<
lb
/>
longæuæ vitæ eſſe poſſunt, laxi vix, aut non
<
lb
/>
ſine magnis incommodis: quippe mollitiem
<
lb
/>
effugere non licebat homini, laxitatem li
<
lb
/>
cuit. </
s
>
<
s
id
="
s.009591
">Nam præter id quòd homo humidiſſi
<
lb
/>
mus futurus erat, experſque quantum fieri
<
lb
/>
poteſt terrenæ partis, atque ob id mollis,
<
lb
/>
tum quòd elementa ipſa retuſa eſſent, ac
<
lb
/>
ceſſit commodum, vt facillimè ſentiret &
<
lb
/>
exquiſitè. </
s
>
<
s
id
="
s.009592
">Ob id pueri ſenſibus vigent, &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1342
"/>
<
lb
/>
inter viros molliori carne præditi, & inter
<
lb
/>
membra cerebrum molle eſt, quoniam ſen
<
lb
/>
ſum omnium baſis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009593
">Sed vt ad vitæ ſpa
<
lb
/>
cia redeam, Indi natura diutiſſimè viuunt,
<
lb
/>
adeò vt in quibuſdam regionibus alij cen
<
lb
/>
tum, alij centum viginti, alij centum quin
<
lb
/>
quaginta annis viuant. </
s
>
<
s
id
="
s.009594
">Aër enim ibi me
<
lb
/>
lior, & cibi, & conſuetudo, vnde etiam vi
<
lb
/>
ta prolixior ac firmior. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009595
">
<
margin.target
id
="
marg1338
"/>
Quæ regiones
<
lb
/>
longæuam
<
lb
/>
vitam effi
<
lb
/>
ciant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009596
">Vitæ huma
<
lb
/>
næ longitudo
<
lb
/>
mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009597
">
<
margin.target
id
="
marg1339
"/>
Homines
<
lb
/>
paruorum
<
lb
/>
oculorum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009598
">Mulieres for
<
lb
/>
tiſſima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009599
">
<
margin.target
id
="
marg1340
"/>
Aër tenuis
<
lb
/>
an craſſus
<
lb
/>
vitæ longi
<
lb
/>
tudini ap
<
lb
/>
tior.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009600
">
<
margin.target
id
="
marg1341
"/>
Laurentius
<
lb
/>
Bonin con
<
lb
/>
trius Aſtro
<
lb
/>
logus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009601
">
<
margin.target
id
="
marg1342
"/>
Homo cur
<
lb
/>
mollis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009602
">Quatuor mihi natura maxima diligentia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1343
"/>
<
lb
/>
finxiſſe videtur: horum primum eſt homo
<
lb
/>
diuinitate quadam, vt reliqua ſileam, ele
<
lb
/>
phantem ſecundo loco ſtatuo, ob vitæ lon
<
lb
/>
gitudinem, ac docilitatem, adeò denſa cute,
<
lb
/>
vt homo molli: adamantem inter gemmas
<
lb
/>
nitore, duritie, & quòd ignibus non cor
<
lb
/>
rumpatur: quartus locus auro relinquitur,
<
lb
/>
quòd tenuiſſimæ ſit, ac puriſſimæ ſubſtan
<
lb
/>
tiæ, nullaque rubigine tentetur, non aquis,
<
lb
/>
aut ignibus, aut tempori cedens, tantò gra
<
lb
/>
uius quantò lenior adamas. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009603
">
<
margin.target
id
="
marg1343
"/>
Quatuor na
<
lb
/>
turæ cona
<
lb
/>
tus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009604
">Hæc igitur ſunt ſubtilitatis præmia. </
s
>
<
s
id
="
s.009605
">Sed
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1344
"/>
<
lb
/>
vide quantum etiam in generatione ipſa
<
lb
/>
ſubtilitas præbeat, auxilij, initio ab oui
<
lb
/>
exemplo ducto. </
s
>
<
s
id
="
s.009606
">Primùm igitur calore fo
<
lb
/>
uente gallinæ, ſemel illud in fiſtulas pau
<
lb
/>
latim oui candidum vertit, tum verò & lu
<
lb
/>
tei aliquid, nam alæ & crura ex luteo
<
expan
abbr
="
fiũt
">fiunt</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009607
">Indicio eſt, quòd pulli qui ex ouo, cuius lu
<
lb
/>
tea duo ſunt, abſque ſepiente membrana, ca
<
lb
/>
pite vno, ſed quatuor alis, & totidem pe
<
lb
/>
dibus naſcuntur,
<
expan
abbr
="
arbitrãturque
">arbitranturque</
expan
>
prodigium,
<
lb
/>
quale olim Mediolani contigit. </
s
>
<
s
id
="
s.009608
">Itaque quic
<
lb
/>
quid bullis refertum eſt agitatur & ſiccatur,
<
lb
/>
tranſitque in membranas, neruos & duriores
<
lb
/>
partes: quòd igitur primò fit, eſt arteria ac
<
lb
/>
vena,
<
expan
abbr
="
locuſq;
">locuſque</
expan
>
cordis conſtat vbi
<
expan
abbr
="
ſemẽ
">ſemen</
expan
>
ipſum
<
lb
/>
eſt: quapropter cùm ſemen in medio ſit ani
<
lb
/>
malis, quod primò gignitur, in medio
<
expan
abbr
="
cõſiſte-re
">conſiſte
<
lb
/>
re</
expan
>
decet. </
s
>
<
s
id
="
s.009609
">Hoc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
cor,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
iecur. </
s
>
<
s
id
="
s.009610
">Quòd verò
<
lb
/>
circa membranas adiacet, minus eſt ſiccum,
<
lb
/>
propterea interius vna membrana circum
<
lb
/>
cingit omnia, & circumquaque oſſa mem
<
lb
/>
brana tegi neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009611
">Igitur eadem ratio
<
lb
/>
fuit neceſſitatis in generatione, & vtilita
<
lb
/>
tis in genitis, vt ſcilicet àb extremis duriſ
<
lb
/>
ſimis, ad molliſſima per media tranſitus
<
lb
/>
eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.009612
">Cùm verò amplius calor augetur, ſpi
<
lb
/>
ritus quaſi terebrat materiam, quæ ab ouo
<
lb
/>
vel à matre ſuppeditatur, donec ad oui
<
lb
/>
membranam perueniat: in quadrupede verò
<
lb
/>
viuiparum pariente ad vterum. </
s
>
<
s
id
="
s.009613
">Igitur calidi
<
lb
/>
tas & motus, tum fiſtula, & ſiccatio, & for
<
lb
/>
matio ſe inuicem conſequuntur, donec ani
<
lb
/>
perficiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009614
">Nec ſemper calor animalis ne
<
lb
/>
ceſſarius eſt, ſed in quidam ſeruatur in ouis,
<
lb
/>
velut piſcium: in aliis neceſſe eſt, vt in
<
expan
abbr
="
vẽ-tre
">ven
<
lb
/>
tre</
expan
>
educantur fœtus, vt in viperis: quibuſ
<
lb
/>
dam oua excluſa iuncta manent corpori, do
<
lb
/>
nec naſcuntur fœtus, vt in cancris: in aliis
<
lb
/>
ſimile calori materno quiddam ſufficit: vnde
<
lb
/>
ſic ſine gallina pullos ex ouis educunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009615
">Pul
<
lb
/>
uinaria duo reple ſtercore gallinarum te
<
lb
/>
nuiſſimè trito, inde plumas gallinarum an
<
lb
/>
necte conſuetudo vtrique molles, ac den
<
lb
/>
ſas, oua verò capite tenuiore ſuprà extante,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1345
"/>
<
lb
/>
colloca ſuper alterum puluinar, deinde re
<
lb
/>
liquum ſuperpone in loco calido, permitte
<
lb
/>
que immota duobus diebus, pòſt verò ad vi
<
lb
/>
geſimam vſque diem illa ſic verte, vt vn
<
lb
/>
dique æqualiter foueantur, inde ſtata die,
<
lb
/>
quæ iuxta vigeſimam primam eſt, pipil
<
lb
/>
lantes iam ex ouo ſènſim educito. </
s
>
<
s
id
="
s.009616
">Nec
<
lb
/>
mirum, cùm Ariſtoteles narret Syracuſis
<
lb
/>
ſub terra foueri, in Ægypto verò nullo au
<
lb
/>
xilio prorſus. </
s
>
<
s
id
="
s.009617
">Noſtra ætate compertum eſt
<
lb
/>
ſuppoſito igne leui, atque fimo edi pullos, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>