1quamdiu ſurſum deorſumque libratur: Cogita pondus funependulum
ex chorda tenſa vel arcu. Nonò, Cur ſi tantulum aëris in fiſtula relinqua
tur, Mercurius poſt deſcenſum ſubſidat infra C: quia illud tantulum
aëris tum à Mercurio, tum à materia tenſa dilatatur, vnde majus ſpa
tium occupet neceſſe eſt; ac proinde, vt ſpatium CD explicatur, ita
CI contrahitur; ſecus accidit intruſa aqua, loco aëris; quia aqua, vt
ad compreſſionem, ita ad tenſionem inepta eſt. Decimò, Cur admoto
preſſè digito ori B, & librata huc illuc fiſtula, illa materia tam cito tran
ſeat ab extremo ad extremum: nam propter tenſionem, non modò ci
tiſſimè adducitur, verùm etiam facilè contrahitur, inter fiſtulam &
Mercurium. Cuncta hæc & alia quamplurima, quæ facilè ſuggeres, in
hac tua hypotheſi explicare poſſem; ſed vnde quæſo iſta materia? &
quo tandem illa, cùm inclinata fiſtula aſſurgit Mercurius, & totam
implet?
ex chorda tenſa vel arcu. Nonò, Cur ſi tantulum aëris in fiſtula relinqua
tur, Mercurius poſt deſcenſum ſubſidat infra C: quia illud tantulum
aëris tum à Mercurio, tum à materia tenſa dilatatur, vnde majus ſpa
tium occupet neceſſe eſt; ac proinde, vt ſpatium CD explicatur, ita
CI contrahitur; ſecus accidit intruſa aqua, loco aëris; quia aqua, vt
ad compreſſionem, ita ad tenſionem inepta eſt. Decimò, Cur admoto
preſſè digito ori B, & librata huc illuc fiſtula, illa materia tam cito tran
ſeat ab extremo ad extremum: nam propter tenſionem, non modò ci
tiſſimè adducitur, verùm etiam facilè contrahitur, inter fiſtulam &
Mercurium. Cuncta hæc & alia quamplurima, quæ facilè ſuggeres, in
hac tua hypotheſi explicare poſſem; ſed vnde quæſo iſta materia? &
quo tandem illa, cùm inclinata fiſtula aſſurgit Mercurius, & totam
implet?
Antim.
Vel inde tibi maximoperè obſtrictus ſum, quod ab onere illa
explicandi me liberum eſſe volueris; quæ obiter quidem, clariſſimè ta
men ſub vnum eundemque adſpectum adduxiſti; reliqua ſi quæ ſuper
ſunt, perſtringam; ſed ante omnia, declarandum mihi eſt, vnde or
tum ducat, & quò tandem abeat illa materia tenſa. Et verò quemad
modum alij, vt naturales effectus explicent, eorumque indagent cau
ſas, multa fingunt, quæ ſenſibus minimè ſubjiciuntur, vt ſpiras aëris,
arcus, ramos, æthera, ſubtilem materiam, cochleas magneticas, bul
las, ſphærulas, ramenta, & motus diverſi generis; licèt nihil horum
videant, aut ſentiant, ſed gratis fortè ſtatuant, ad effectus ſenſibiles
explicandos, quos ex communibus principiis explicari non poſſe ſibi
perſuaſerunt; quidni & mihi aliquid ſimile fingere liceat, vel vt ve
riùs dicam ſtatuere & ex communibus principiis deducere? Lico igi
tur, vt rem paulò altiùs repetam, elementa noſtra pura non eſſe, ſed
omnino mixta, vt omnes mihi facilè concedent; etiam ipſam aquam,
quam bibimus, ipſum aëra quem haurimus; & cùm omne mixtum ex
miſcibilibus conſtet, haud dubiè quælibet mixti pars longè major eſt
parte miſcibilis, totum ſcilicet ſua parte majus; hinc aër per poros
corporum etiam laxiores non ſubit, multò minùs aqua; immo aliqua
corpuſcula aquis ſtygiis inſunt, quæ ſubtilis humoris vehicula in du
riſſimorum etiam corporum poros ſubeunt, eorumque ſolvunt plexum;
hæc porrò mixta eſſe, nemo inficias eat; igitur longè minores ſunt par
tes miſcibilium, ex quibus illa conſtant. Cùm autem ad multum natu
ræ vſum, tenuis quædam materia, quæ ad purum aëris elementum lon
gè propiùs accedit, quàm aër, qui nos ambit, neceſſaria eſſet, illam
haud dubiè omiſſam fuiſſe, ac deſiderari nemo dixerit; & vt ſunt præ
cipui tres corporum ſtatus, duri ſcilicet, ſeu concreti, liquidi & ſpira
bilis, nec non innumeræ ſub quolibet genere ſpecies; nihil obſtat, quin
aliquæ ſint corporis ſpirabilis ſpecies, quæ longè majorem tenuitatem
præ ſe ferant.
explicandi me liberum eſſe volueris; quæ obiter quidem, clariſſimè ta
men ſub vnum eundemque adſpectum adduxiſti; reliqua ſi quæ ſuper
ſunt, perſtringam; ſed ante omnia, declarandum mihi eſt, vnde or
tum ducat, & quò tandem abeat illa materia tenſa. Et verò quemad
modum alij, vt naturales effectus explicent, eorumque indagent cau
ſas, multa fingunt, quæ ſenſibus minimè ſubjiciuntur, vt ſpiras aëris,
arcus, ramos, æthera, ſubtilem materiam, cochleas magneticas, bul
las, ſphærulas, ramenta, & motus diverſi generis; licèt nihil horum
videant, aut ſentiant, ſed gratis fortè ſtatuant, ad effectus ſenſibiles
explicandos, quos ex communibus principiis explicari non poſſe ſibi
perſuaſerunt; quidni & mihi aliquid ſimile fingere liceat, vel vt ve
riùs dicam ſtatuere & ex communibus principiis deducere? Lico igi
tur, vt rem paulò altiùs repetam, elementa noſtra pura non eſſe, ſed
omnino mixta, vt omnes mihi facilè concedent; etiam ipſam aquam,
quam bibimus, ipſum aëra quem haurimus; & cùm omne mixtum ex
miſcibilibus conſtet, haud dubiè quælibet mixti pars longè major eſt
parte miſcibilis, totum ſcilicet ſua parte majus; hinc aër per poros
corporum etiam laxiores non ſubit, multò minùs aqua; immo aliqua
corpuſcula aquis ſtygiis inſunt, quæ ſubtilis humoris vehicula in du
riſſimorum etiam corporum poros ſubeunt, eorumque ſolvunt plexum;
hæc porrò mixta eſſe, nemo inficias eat; igitur longè minores ſunt par
tes miſcibilium, ex quibus illa conſtant. Cùm autem ad multum natu
ræ vſum, tenuis quædam materia, quæ ad purum aëris elementum lon
gè propiùs accedit, quàm aër, qui nos ambit, neceſſaria eſſet, illam
haud dubiè omiſſam fuiſſe, ac deſiderari nemo dixerit; & vt ſunt præ
cipui tres corporum ſtatus, duri ſcilicet, ſeu concreti, liquidi & ſpira
bilis, nec non innumeræ ſub quolibet genere ſpecies; nihil obſtat, quin
aliquæ ſint corporis ſpirabilis ſpecies, quæ longè majorem tenuitatem
præ ſe ferant.
Chryſocom.
Non video, quem vſum neceſſarium huic ſubtili ma-
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib