Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009678
">
<
pb
pagenum
="
563
"
xlink:href
="
016/01/212.jpg
"/>
gingiuas incrementum accepturas non leue.
<
arrow.to.target
n
="
marg1353
"/>
<
lb
/>
Cùm enim aſtringat, lapideum etiam quod
<
lb
/>
circa dentes naſcitur, erodit, quo gingiuæ
<
lb
/>
eliminantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009679
">Zethi verò potus vitiat dentes,
<
lb
/>
vt in his qui eo vtuntur eſt manifeſtum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009680
">
<
margin.target
id
="
marg1353
"/>
Panis genera
<
lb
/>
quinque.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009681
">Diximus de potuum varietate, pudeat ni
<
lb
/>
ſi de panibus etiam dicamus: omitto quòd
<
lb
/>
paucæ gentes pane ex piſcibus ſiccatis, &
<
lb
/>
malo tritis, inde ſubactis aqua, vt mos eſt,
<
lb
/>
vtantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009682
">Quinque ſunt è quibus panis fieri
<
lb
/>
ſolet: iuxta Boream è ſiligine, in temperatis,
<
lb
/>
ac calidis regionibus è tritico. </
s
>
<
s
id
="
s.009683
">Sed duplex
<
lb
/>
triticum, Aſianum, quod noſtro nigrius, le
<
lb
/>
uius, ac dulcius exiſtit: nec in ſpicis naſcitur,
<
lb
/>
ſed velut milium in coma: nec tamen adeò
<
lb
/>
molli, cùm eam plures compleant ſpicæ. </
s
>
<
s
id
="
s.009684
">In
<
lb
/>
occidentali verò India Maizo ſemine panem
<
lb
/>
conficiunt, ex quo etiam vinum. </
s
>
<
s
id
="
s.009685
">Herbæ fru
<
lb
/>
ctus eſt, ſeu ſemen ad vnguem culmo, ſtipi
<
lb
/>
te, foliis, Sorgum noſtrum, ſeu Milicam (lo
<
lb
/>
bam Plinius vocat, milij indici genus ru
<
lb
/>
brum, maiuſque) referentis, & culmus ipſe
<
lb
/>
foliis ambitur, quòd in ſorbo Italico non
<
lb
/>
contingit, verùm hoc accidere ex prouinciæ
<
lb
/>
diuerſitate reor: dulcius eſt & illud, verùm
<
lb
/>
vt ſorgum friabile, nec pingue, aut lentum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009686
">Eadem fœcunditate reddit annuam ſortem,
<
lb
/>
eoque ampliorem quò ibi cœlum, & terra
<
lb
/>
magis conſentiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009687
">Audeam tamen iure hîc
<
lb
/>
contemptum Sorgum Maizum vocare recto
<
lb
/>
nomine, aut Maizum Sorgum. </
s
>
<
s
id
="
s.009688
">Æthiopia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1354
"/>
<
lb
/>
ſuum habet taphum, frumento granum prę
<
lb
/>
ſtantiùs, quòd non corrumpatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009689
">Oryza ge
<
lb
/>
neralis eſt omnibus cibus, cùm vbique pro
<
lb
/>
ueniat: vbique enim aqua. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009690
">
<
margin.target
id
="
marg1354
"/>
Oryza cibus
<
lb
/>
vniuerſo or
<
lb
/>
bi fermè
<
expan
abbr
="
cõ-munis
">con
<
lb
/>
munis</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009691
">Quintum panis genus ex Hyuca fit radice.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1355
"/>
<
lb
/>
Herba ſimilis canabi, radix tamen ipſa caro
<
lb
/>
tis ſimillima, ſed maior: intus tamen candi
<
lb
/>
da, exteriùs aſpera, & coloris vinoſi fermè.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009692
">Illud in huius ſpecie quadam mirum admo
<
lb
/>
dum, quòd humanam conditionem referat:
<
lb
/>
nam panis ipſe ſalutaris homini & anno ſer
<
lb
/>
uatur, qui fit ex radice, expreſſo iam ſucco,
<
lb
/>
ſuccus autem ipſe hauſtus illicò necat, nec
<
lb
/>
vllo fermè auxilio ſanari poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009693
">Ita (vt dixi)
<
lb
/>
mors ipſa cum ſalute coniuncta eſt, & per
<
lb
/>
petuò cubat. </
s
>
<
s
id
="
s.009694
">Ea propter dum panem confi
<
lb
/>
ciunt, diligenter omnem exprimunt ſuccum,
<
lb
/>
quem è genere ſucci cicutæ, ſed validiorem
<
lb
/>
eſſe conſtat: nam qui ibi voluntariam oppe
<
lb
/>
tunt mortem, potu illius ſemet occidunt:
<
lb
/>
quaſi lene exitium afferat. </
s
>
<
s
id
="
s.009695
">In locis quibus
<
lb
/>
frumento vtimur, ſiligo vades eſt: ſi illud de
<
lb
/>
ficiat, præs eſt milium pro vtroque. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009696
">
<
margin.target
id
="
marg1355
"/>
Hyuca mor
<
lb
/>
tiferum ve
<
lb
/>
nenum &
<
lb
/>
ſalutaris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009697
">Vt verò ratio panis generaliter habeatur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1356
"/>
<
lb
/>
eaque habita, ex quot, quibuſque conſtare
<
lb
/>
poſſit, intelligamus, neceſſarium exiſtimo
<
lb
/>
ſcire, quæ propria ſint illius. </
s
>
<
s
id
="
s.009698
">Sunt
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
quin
<
lb
/>
que: vt benè nutriat, vt ſolidum exhibeat
<
lb
/>
alimentum, vt guſtu iucundus ſit, atque
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
non facilè corrumpatur, inuentu verò facilis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009699
">Non ergo ſemina, aut fructus, aut olera, ra
<
lb
/>
diceſve, aut caro panis eſſe poſſunt, caro
<
lb
/>
enim corrumpitur, & ſalita iniucunda eſt:
<
lb
/>
radices & olera non benè alunt: fructus ſic
<
lb
/>
cantur, & ſemina guſtui ſunt ingrata, ple
<
lb
/>
raque verò ex his tempore fiunt dete
<
lb
/>
riora: </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009700
">
<
margin.target
id
="
marg1356
"/>
Panis condi
<
lb
/>
tiones quin
<
lb
/>
quę.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009701
">Manifeſtum eſt igitur, igne omnem pa
<
lb
/>
nem oportere elaborari, aliter nec iucundiſ
<
lb
/>
ſimus guſtu, nec alimenti poterit eſſe præ
<
lb
/>
ſtantiſſimi. </
s
>
<
s
id
="
s.009702
">Videntur autem hæc duo ple
<
lb
/>
runque ſimul iungi: etenim apud Germa
<
lb
/>
nos edi ex ſiligine, ac frumento panem pu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1357
"/>
<
lb
/>
ro, autopyroque meliorem: tantum poteſt
<
lb
/>
præparatio: pinſitur enim bene, & mollior
<
lb
/>
fit paſta, miſceturque ſal, & lupi ſalictarij,
<
lb
/>
vt dicunt, decoctum pro aqua: atque hic pa
<
lb
/>
nis ſi ex tritico fuerit, in deliciis eſt etiam
<
lb
/>
apud Gallos, & Italos. </
s
>
<
s
id
="
s.009703
">Verùm apud occiden
<
lb
/>
tis Indos deliciarum loco, præter alias ſupe
<
lb
/>
riùs narratas plantas, ſunt arboris Mamey
<
lb
/>
fructus, magnitudine ingentis Perſici, cor
<
lb
/>
tice aſperiore quam pyro, duriore, denſiore
<
lb
/>
que colore ferrugineo, forma rotunda ad
<
lb
/>
modum: caro ipſa, digiti profunditate, cor
<
lb
/>
tici colore non abſimilis, ſapore quaſi coto
<
lb
/>
nei: in medio nucleus oſſe, & ſuper os mem
<
lb
/>
brana tenui circumdatus, ſapore amariſſi
<
lb
/>
mo, ſed ſubſtantia caſtaneæ omninò ſimilis:
<
lb
/>
atque hic bifidus modò eſt, modò etiam tri
<
lb
/>
fidus, quo à Perſico cotoneo, cui ſecus ſimil
<
lb
/>
limus eſt, differt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009704
">
<
margin.target
id
="
marg1357
"/>
Mamey.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009705
">Eſt & Guanabanus fructus arboris pinei
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1358
"/>
<
lb
/>
forma, peponis magnitudine, cortice craſſi
<
lb
/>
tudine digiti, intus liquamen pro medulla
<
lb
/>
iucundi, gratique ſaporis, cùm ſeminibus,
<
lb
/>
ſiliquæ inde magnitudine, forma, colore haud
<
lb
/>
abſimilibus: ipſa arbor ampla, foliis oblon
<
lb
/>
gis magniſque: ſaluberrimus hic fructus
<
lb
/>
qui facillimè concoquitur, & nullo tempore
<
lb
/>
putreſcit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009706
">
<
margin.target
id
="
marg1358
"/>
Guanaba
<
lb
/>
nus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009707
">Iam verò ſingula, ac propria quædam
<
lb
/>
ſunt vniuerſis gentibus, in communi tamen
<
lb
/>
ratione conueniunt, non ſolùm in his, quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1359
"/>
<
lb
/>
ad naturam pertinent, ſed etiam in moribus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009708
">Pane omnes vtuntur, materia tamen ex qua
<
lb
/>
conficitur, varia eſt: omnes potu quodam
<
lb
/>
vtuntur ſalutari, iucundoque: hic alius ta
<
lb
/>
men, atque alius eſt pro regione. </
s
>
<
s
id
="
s.009709
">Ita omnes
<
lb
/>
fermè dum coniuncti, ac neceſſarij moriun
<
lb
/>
tur, dolorem oſtendunt, mutantque conſue
<
lb
/>
tam viuendi, & cultus rationem: quo fit vt
<
lb
/>
alij barbam nutrant, qui non nutrire ſole
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1360
"/>
<
lb
/>
bant: alij capillos, qui tonſi erant: alij ton
<
lb
/>
dent capillos, qui nutriebant, vt mulieres:
<
lb
/>
alij barbam ponunt, qui nutrire ſolebant:
<
lb
/>
quibus pulla in vſu eſt, his funebris eſt can
<
lb
/>
dida: quibus ſplendida, his atra. </
s
>
<
s
id
="
s.009710
">Ita vidimus
<
lb
/>
luctus eandem eſſe rationem omnibus, di
<
lb
/>
uerſas tamen eſſe luctus conſuetudines. </
s
>
<
s
id
="
s.009711
">Le
<
lb
/>
niunt luctum lachrymæ, & ſuſpiria: ſuſpiria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1361
"/>
<
lb
/>
educunt fuliginem ex corde dolore reten
<
lb
/>
tam, vt cor perfrigeretur: lachrymæ verò
<
lb
/>
quòd ſupercalefactum eſt ſanguineæ aquæ
<
lb
/>
exprimunt, vnde ſpiritus liberè permeare
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009712
">Itaque cùm à luctu dolor, & vigilia
<
lb
/>
inuadere ſoleant, ſuſpiriis, lachrymis & ine
<
lb
/>
dia à periculo nos vindicabimur. </
s
>
<
s
id
="
s.009713
">Sum enim
<
lb
/>
meorum plus quàm par eſt, amans natura:
<
lb
/>
vnde ſoror matris meæ Tomaxina, cùm con
<
lb
/>
iugem, & duos filios ac filias totidem peſte
<
lb
/>
amiſiſſet, & neque flere, aut lamentari ex
<
lb
/>
more voluiſſet, verecundia ſorori patris
<
lb
/>
mei viri grauis & aſperi, repentè magno
<
lb
/>
edito crepitu diſrupta intus mortua cecidit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009714
">Alios ſcio qui febre pernicioſa, ob luctum
<
lb
/>
fratris diſſimulatum correpti, breui interie
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.009715
">Et vt res optimè cedat, nec mors ſequa
<
lb
/>
tur, cohibiti luctus certum præmium canities </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>