Agricola, Georg
,
De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ...
,
1556
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 599
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
id
="
N10018
">
<
p
id
="
N14F87
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N153B7
">
<
pb
pagenum
="
195
"
xlink:href
="
001/01/205.jpg
"/>
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
ab auro, qua
<
expan
abbr
="
neutrũ
">neutrum</
expan
>
perit. </
s
>
<
s
id
="
N153CA
">
<
expan
abbr
="
Aurũ
">Aurum</
expan
>
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
, in quo ineſt
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
: uel argen
<
lb
/>
tum, in quo aurum, primò coticulæ atteratur: deinde eidem acus auri uel ar
<
lb
/>
genti ſimillima: quo modo ex lineis productis cognoſcitur, quota argenti
<
lb
/>
portio in auro inſit, quota auri in argento: mox ad
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
, quod eſt in au
<
lb
/>
ro, adijciatur tanta eiuſdem portio, ut auri
<
expan
abbr
="
triplũ
">triplum</
expan
>
ſit. </
s
>
<
s
id
="
N153E8
">Tum
<
expan
abbr
="
plumbũ
">plumbum</
expan
>
inijciatur
<
lb
/>
in
<
expan
abbr
="
catillũ
">catillum</
expan
>
<
expan
abbr
="
cinereũ
">cinereum</
expan
>
, & coquatur: paulò poſt in
<
expan
abbr
="
eundẽ
">eundem</
expan
>
inijciatur
<
expan
abbr
="
paucũ
">paucum</
expan
>
æs: ut
<
lb
/>
pote eius ſemuncia, uel ſemuncia & ſicilicus minoris ponderis: ſi
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
uel ar
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
gentũ
">gentum</
expan
>
<
expan
abbr
="
aliquã
">aliquam</
expan
>
æris
<
expan
abbr
="
particulã
">particulam</
expan
>
in ſe non contineat. </
s
>
<
s
id
="
N15414
">Etenim catillus, cùm plum
<
lb
/>
bum & æs deſunt, quæ conſumat,
<
expan
abbr
="
particulã
">particulam</
expan
>
auri & argenti ad ſe allicit &
<
expan
abbr
="
cõbibit
">com
<
lb
/>
bibit</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
N15423
">Tandem auri trientem & argenti libram in
<
expan
abbr
="
eundẽ
">eundem</
expan
>
<
expan
abbr
="
catinũ
">catinum</
expan
>
inijcere et co
<
lb
/>
quere conuenit: nam ſi aurum &
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
primò in
<
expan
abbr
="
catillũ
">catillum</
expan
>
coniecta coquan
<
lb
/>
tur, is, ut iam dixi,
<
expan
abbr
="
particulã
">particulam</
expan
>
eius conbibit, &
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
, cùm ab argento
<
expan
abbr
="
ſeparatũ
">ſeparatum</
expan
>
<
lb
/>
fuerit, purum non inuenitur. </
s
>
<
s
id
="
N15448
">Coquantur uerò hæc metalla uſque dum ipſum
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
plumbũ
">plumbum</
expan
>
& æs conſumantur: atque
<
expan
abbr
="
iterũ
">iterum</
expan
>
idem utriuſque pondus eodem modo
<
lb
/>
coquatur in altero catillo cinereo: utraque maſſula malleo percuſſa dilatetur:
<
lb
/>
utraque bracteola in fiſtulæ figuram formetur: utraque conijciatur in paruam
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ampullã
">ampullam</
expan
>
uitream: quibus tertiæ aquæ ualentis,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
decimo libro
<
expan
abbr
="
deſcribã
">deſcribam</
expan
>
,
<
lb
/>
uncia & drachma maioris ponderis affundantur: lento igni calefiant: quo
<
lb
/>
modo bullulæ figura margaritis aſſimiles ad fiſtulas adhæreſcere uidentur. </
s
>
<
s
id
="
N15469
">
<
lb
/>
Quo
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
maior rubor apparuerit, eo melior eſſe aqua iudicatur. </
s
>
<
s
id
="
N15471
">Sed poſt
<
lb
/>
quam rubor euanuerit, bullulæ candidæ margaritis non tantum figura, ſed
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
colore ſimiles
<
expan
abbr
="
eiſdẽ
">eiſdem</
expan
>
fiſtulis uidentur inſidere: poſt breue tempus aqua
<
lb
/>
effundatur, & infundatur altera:
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
ea rurſus bullulas candidas ſex uel octo
<
lb
/>
excitauerit, effundatur & fiſtulæ
<
expan
abbr
="
eximãtur
">eximantur</
expan
>
: atque quater aut quinquies aqua
<
lb
/>
fontana lauentur: magis uerò
<
expan
abbr
="
coquãtur
">coquantur</
expan
>
ex
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
bulliente: nam colore clario
<
lb
/>
re
<
expan
abbr
="
ſplendẽt
">ſplendent</
expan
>
: poſtea in
<
expan
abbr
="
aureã
">auream</
expan
>
<
expan
abbr
="
phialã
">phialam</
expan
>
, quæ in manu teneatur,
<
expan
abbr
="
cõiectæ
">coniectæ</
expan
>
ſenſim le
<
lb
/>
ni ignis calore
<
expan
abbr
="
ſiccẽtur
">ſiccentur</
expan
>
: mox phiala imponatur in carbones
<
expan
abbr
="
ardẽtes
">ardentes</
expan
>
, et carbo
<
lb
/>
nibus tegatur, ac oris flatu modico
<
expan
abbr
="
inſpirẽtur
">inſpirentur</
expan
>
: tunc
<
expan
abbr
="
flammã
">flammam</
expan
>
<
expan
abbr
="
cæruleã
">cæruleam</
expan
>
<
expan
abbr
="
emittẽt
">emittent</
expan
>
:
<
lb
/>
ad
<
expan
abbr
="
extremũ
">extremum</
expan
>
fiſtulæ
<
expan
abbr
="
appẽdantur
">appendantur</
expan
>
, quib. </
s
>
<
s
id
="
N154CD
">ſi par pondus erit, artifex
<
expan
abbr
="
harũ
">harum</
expan
>
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
la
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
borẽ
">borem</
expan
>
fruſtra non ſuſcepit. </
s
>
<
s
id
="
N154DD
">Poſtremò ambæ in altera lance poſitæ ponderen
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
N154E2
">Vnæ
<
expan
abbr
="
tantũmodo
">tantummodo</
expan
>
quaternæ ſiliquæ
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
expan
abbr
="
numerẽtur
">numerentur</
expan
>
propter
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
<
expan
abbr
="
q̊d
">quod</
expan
>
<
lb
/>
remanet in auro, & ab eo ſeparari
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
poteſt. </
s
>
<
s
id
="
N154FF
">Ex
<
expan
abbr
="
fiſtularũ
">fiſtularum</
expan
>
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
ponduſculo eo
<
lb
/>
gnoſcimus pondus & auri & argenti
<
expan
abbr
="
q̊d
">quod</
expan
>
in maſſa ineſt. </
s
>
<
s
id
="
N15510
">Quod ſi quis artifex
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
tantũ
">tantum</
expan
>
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
adiecerit ad
<
expan
abbr
="
aurũ
">aurum</
expan
>
, ut eius
<
expan
abbr
="
triplũ
">triplum</
expan
>
ſit, ſed
<
expan
abbr
="
duplũ
">duplum</
expan
>
uel
<
expan
abbr
="
ſeſtertiũ
">ſeſtertium</
expan
>
,
<
lb
/>
ei opus eſt
<
expan
abbr
="
ualẽtiore
">ualentiore</
expan
>
aqua, quæ aurum ab
<
expan
abbr
="
argẽto
">argento</
expan
>
ſecernat: qualis eſt quarta:
<
lb
/>
ſed
<
expan
abbr
="
utrũ
">utrum</
expan
>
aqua,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
auro & argento adhibet, eis conueniat, an plus minusué
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
oportet ualens ſit, ex effectu cognoſcitur: mediocris bullulas in fiſtulis
<
lb
/>
excitat: &
<
expan
abbr
="
ampullã
">ampullam</
expan
>
atque
<
expan
abbr
="
operculũ
">operculum</
expan
>
eximio rubore inficere uidetur: imbecilli
<
lb
/>
or
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
exiguo rubore tingere,
<
expan
abbr
="
ualẽtior
">ualentior</
expan
>
fiſtulas diſrumpit. </
s
>
<
s
id
="
N1555D
">Ad
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
ue
<
lb
/>
rò
<
expan
abbr
="
purũ
">purum</
expan
>
, in quo ineſt aliqua auri portio,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
adijciatur aliud,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
in catillo cine
<
lb
/>
reo
<
expan
abbr
="
coquũtur
">coquuntur</
expan
>
priuſque
<
expan
abbr
="
ſeparẽtur
">ſeparentur</
expan
>
, ſed præter
<
expan
abbr
="
plumbũ
">plumbum</
expan
>
ad beſſem eius
<
expan
abbr
="
quadrãs
">quadrans</
expan
>
<
lb
/>
uel triens æris, minora pondera intelligo. </
s
>
<
s
id
="
N15586
">At ſi
<
expan
abbr
="
argentũ
">argentum</
expan
>
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
in ſe
<
expan
abbr
="
cõtineat
">contineat</
expan
>
ali
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
æris
<
expan
abbr
="
portionẽ
">portionem</
expan
>
, & poſtque
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
expan
abbr
="
plũbo
">plumbo</
expan
>
fuerit
<
expan
abbr
="
excoctũ
">excoctum</
expan
>
appendatur, &
<
expan
abbr
="
poſtqueaurũ
">poſtque
<
lb
/>
aurum</
expan
>
ab eo fuerit
<
expan
abbr
="
ſecretũ
">ſecretum</
expan
>
: altero modo cognoſcimus
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
æris in eo fue
<
lb
/>
rit, altero
<
expan
abbr
="
quantũ
">quantum</
expan
>
auri. </
s
>
<
s
id
="
N155BE
">Sed uilia metalla experimenti gratia
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
hodie
<
expan
abbr
="
cõburũtur
">combu</
expan
>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>