1eſt.
Quamobrem vbi paululum impetus re
ſederit, philoſophia te munias, obduraque
aduerſus dolores illius præceptis. Sed illico
hæc meditari à dolore, neque facilè, neque
tutum eſt:
ſederit, philoſophia te munias, obduraque
aduerſus dolores illius præceptis. Sed illico
hæc meditari à dolore, neque facilè, neque
tutum eſt:
Luctus
gentilibus
præferendi
varietas.
gentilibus
præferendi
varietas.
Lachrymæ &
ſuſpitia cur
dolorem le
niant.
ſuſpitia cur
dolorem le
niant.
Tria qua li
berant homi
nem in luctu
conſtitutum
à periculo.
Mors repen
tina ob lu
ctum ſiccum.
Damna cohi
biti luctus.
berant homi
nem in luctu
conſtitutum
à periculo.
Mors repen
tina ob lu
ctum ſiccum.
Damna cohi
biti luctus.
Sed dices, cur ſi communia ſunt genera
lia hominum inſtituta, linguæ tamen di
uerſæ ſunt, & varia loquendi genera? Id con
tingit ex locorum natura, quum Itali vix pe
ctore vocem poſſint edere, Hebræi facilli
mè, nec niſi fermè cum quodam ſonitu loqui
poſſunt, inde tranſlatæ voces, quum non
propriam aſſequuntur pronunciationem, de
generant. Sed & vulgus dum ſine cura profert
illas, vitiat & adulterat: vnde linguarum va
rietas à plebe ſemper ducit originem, vin
cente multitudine. Inde in nundinis miſta
colluuie gentium, variarumque linguarum,
perpetuò alia nomina ſurgunt, quibus naſ
centibus velut etiam hominibus, neceſſe eſt
illa, quæ horum loco ſtabant interire. Vtili
tas verò quæ ex varietate linguarum habe
tur, eſt vt omnes animi affectus poſſint ex
plicari. Cuius rei indicium eſt, quòd neque
Homeri ſententiam Latinè, aut materna no
ſtra lingua expreſſeris, nec Virgilij Græcè,
aut materna lingua, multò minus Franciſci
Petrarchæ ſenſus carminibus materna lin
gua editos Latinè Gręcéve. Vt verò hæc vti
litas varietatis linguarum, ſic commercia ſi
militudinis. Apud pleraſque tamen gentes
commerciorum cauſa tum originis duplex
lingua in vſu fuit: tum verò quæ plebem à
patritiis diſtingueret, velut apud Romanos,
vel Ciceronis teſtimonio. Vnde quæſtio illa
diſcuſſa, an materna lingua ſcripſerint Cice
ro, Liuius, Saluſtiuſque. Certum eſt aliam
fuiſſe linguam politiorem quàm plebis, non
tamen adeò differentem à materna, vt noſtra
à Latina. Id etiam clarè perſpicies ſi oratio
nem Vitruuij, qui vir plebeius erat, orationi
Ciceronis viri conſularis conferes. Sic nunc
Græci habent vulgarem, & pertritam aliam
ab ea in qua libri tot celebres antiquorum
Græcorum habentur. Et Turcæ propria pro
vulgari, Patritij Illyrica loquuntur, eruditi
Arabica aſcribunt, atque interpretantur. Iu
dæi quoque regionis quam incolunt linguam
habent, & propriam, quæ Hebræa eſt. Nos
etiam Italicam habemus à Latina diſtinctam,
aliamque politiorem, quàm Thuſcam, ſeu
Hetruſcam appellamus: adeò vt non iam
duas, ſed tres linguas ſingulæ nationes ha
beant. Nam & Romani (vt dixi) loco popu
laris, & patritiæ, quæ illis erat qualis nobis
Hetruſca, Græcam habebant loco noſtræ
Latinæ linguæ. Græci quoque antiqui ha
buerunt popularem, & expolitam linguam:
pro exotica aliud genus erat linguæ, quod fa
cilè qui eorum poëmata leget, percipiet. Afri
quoque triplicem habent linguam: nam prę
ter expolitam, & popularem eſt. Africana
propria, in qua plurimos libros è Latina
conuerſos, qui à Latinis deſiderantur, ſupe
reſſe affirmat Ioannes Leo Africanam, nunc
dico non propriam rurſus, ſed Arabicam.
Nam conſtat libros Galeni plurimos, tum
cæterorum in Arabicam linguam tranſlatos
eſſe, quibus nos caremus. Et horum etiam
pars aſque Græco exemplari apud nos eſt,
quamvis perexigua. Multa perierunt incu
ria, alia ſeruantur etiam abditis in locis. Re
fert Munſterus, in Fuldæ ciuitatis Germaniæ
cœnobio, quod templo adiacet principali, in
quo beatus Bonifacius, qui Germanos ad
Chriſti fidem vertit, ſitus eſt, bibliothe
cam eſſe à Carolo Magno annis iam ſeptin
gentis inſtructam omni librorum genere, at
que adhuc extare. Ita latent vndique monu
menta magnorum virorum, linguiſque ſer
uantur, modò non indigenarum, modò ne
que propriis. Eſt enim Germanis idem tri
plex vſus linguarum qui omnibus aliis. Nec
ſolùm legendi, ſcribendique notis, ac loquen
di differunt gentes, ſed & ſcribendi modis.
Nam Latini à dextra in ſiniſtram, Hebræi à
ſiniſtra tendunt ſcribentes in dextram. Indi
Cambaienſes à ſurſum deorſum. Neque alij
poſſunt excogitari ſcribendi modi, niſi ſi
quis etiam tranſuerſim velit.
lia hominum inſtituta, linguæ tamen di
uerſæ ſunt, & varia loquendi genera? Id con
tingit ex locorum natura, quum Itali vix pe
ctore vocem poſſint edere, Hebræi facilli
mè, nec niſi fermè cum quodam ſonitu loqui
poſſunt, inde tranſlatæ voces, quum non
propriam aſſequuntur pronunciationem, de
generant. Sed & vulgus dum ſine cura profert
illas, vitiat & adulterat: vnde linguarum va
rietas à plebe ſemper ducit originem, vin
cente multitudine. Inde in nundinis miſta
colluuie gentium, variarumque linguarum,
perpetuò alia nomina ſurgunt, quibus naſ
centibus velut etiam hominibus, neceſſe eſt
illa, quæ horum loco ſtabant interire. Vtili
tas verò quæ ex varietate linguarum habe
tur, eſt vt omnes animi affectus poſſint ex
plicari. Cuius rei indicium eſt, quòd neque
Homeri ſententiam Latinè, aut materna no
ſtra lingua expreſſeris, nec Virgilij Græcè,
aut materna lingua, multò minus Franciſci
Petrarchæ ſenſus carminibus materna lin
gua editos Latinè Gręcéve. Vt verò hæc vti
litas varietatis linguarum, ſic commercia ſi
militudinis. Apud pleraſque tamen gentes
commerciorum cauſa tum originis duplex
lingua in vſu fuit: tum verò quæ plebem à
patritiis diſtingueret, velut apud Romanos,
vel Ciceronis teſtimonio. Vnde quæſtio illa
diſcuſſa, an materna lingua ſcripſerint Cice
ro, Liuius, Saluſtiuſque. Certum eſt aliam
fuiſſe linguam politiorem quàm plebis, non
tamen adeò differentem à materna, vt noſtra
à Latina. Id etiam clarè perſpicies ſi oratio
nem Vitruuij, qui vir plebeius erat, orationi
Ciceronis viri conſularis conferes. Sic nunc
Græci habent vulgarem, & pertritam aliam
ab ea in qua libri tot celebres antiquorum
Græcorum habentur. Et Turcæ propria pro
vulgari, Patritij Illyrica loquuntur, eruditi
Arabica aſcribunt, atque interpretantur. Iu
dæi quoque regionis quam incolunt linguam
habent, & propriam, quæ Hebræa eſt. Nos
etiam Italicam habemus à Latina diſtinctam,
aliamque politiorem, quàm Thuſcam, ſeu
Hetruſcam appellamus: adeò vt non iam
duas, ſed tres linguas ſingulæ nationes ha
beant. Nam & Romani (vt dixi) loco popu
laris, & patritiæ, quæ illis erat qualis nobis
Hetruſca, Græcam habebant loco noſtræ
Latinæ linguæ. Græci quoque antiqui ha
buerunt popularem, & expolitam linguam:
pro exotica aliud genus erat linguæ, quod fa
cilè qui eorum poëmata leget, percipiet. Afri
quoque triplicem habent linguam: nam prę
ter expolitam, & popularem eſt. Africana
propria, in qua plurimos libros è Latina
conuerſos, qui à Latinis deſiderantur, ſupe
reſſe affirmat Ioannes Leo Africanam, nunc
dico non propriam rurſus, ſed Arabicam.
Nam conſtat libros Galeni plurimos, tum
cæterorum in Arabicam linguam tranſlatos
eſſe, quibus nos caremus. Et horum etiam
pars aſque Græco exemplari apud nos eſt,
quamvis perexigua. Multa perierunt incu
ria, alia ſeruantur etiam abditis in locis. Re
fert Munſterus, in Fuldæ ciuitatis Germaniæ
cœnobio, quod templo adiacet principali, in
quo beatus Bonifacius, qui Germanos ad
Chriſti fidem vertit, ſitus eſt, bibliothe
cam eſſe à Carolo Magno annis iam ſeptin
gentis inſtructam omni librorum genere, at
que adhuc extare. Ita latent vndique monu
menta magnorum virorum, linguiſque ſer
uantur, modò non indigenarum, modò ne
que propriis. Eſt enim Germanis idem tri
plex vſus linguarum qui omnibus aliis. Nec
ſolùm legendi, ſcribendique notis, ac loquen
di differunt gentes, ſed & ſcribendi modis.
Nam Latini à dextra in ſiniſtram, Hebræi à
ſiniſtra tendunt ſcribentes in dextram. Indi
Cambaienſes à ſurſum deorſum. Neque alij
poſſunt excogitari ſcribendi modi, niſi ſi
quis etiam tranſuerſim velit.
Romani du
plici lingua
vtebantur.
plici lingua
vtebantur.
Libri in lin
gua Africa
na, ex Lati
no verſi, qui
apud nos de
ſiderantur.
gua Africa
na, ex Lati
no verſi, qui
apud nos de
ſiderantur.
Bibliotheca
maxima.
maxima.
Scribendi
tres modi.
tres modi.
Difficillimum verò eſt, ex omnibus homi
num actionibus, duobus ſimul motibus con
trariis manere: velut manum eleuando pe
dem demittere: ſpiritum ore exſufflare, nari
bus attrahere: quòd Moſchouitæ tubicines
facere ſolent: vt alterum cithariſtæ, vtrunque
vſu conſtat: & vt hoc vltimum admiratione
dignum, tibicinem videre perpetuò buccas
inflantem, ita illud vtiliſſimum: quòd eò
traduci poteſt, vt ad diuinationem, & lucrum
maximum conducat. Mutilos hos ſolemus
vocare, cæci, ſurdi, ſtrabi, claudi, ſex digiti, ta
liaque monſtra naturæ, quæ moribus prauis
prædita ſunt. Facillimè negotium abſoluunt
Aſtronomi, maleficas dominari dicentes, à
quibus flagitiorum colluuies ortum habet.
Nos dicemus aberraſſe naturam in faciliori
bus, ob id verius in difficillimis defeciſſe:
itaque vt omnes mutili improbi ſunt, ita
non omnes, qui corpore ſunt non vitiati in
tegris ſunt moribus: nam plus exigitur ad
formandum, abſque culpa animum quàm cor
pus. Ergo peſſimi ſunt omnium gibbi, cùm
error ſit circa cor principium totius corporis
poſt cæci, ſtrabique quòd circa cerebrum na
tura deliquerit. Inde muti, ſurdique nam in
minus nobili cerebri parte natura defecit.
Inde claudi, hos ſequuntur qui in magno
membro ſunt vitiati, poſt quos ſex digni, &
qui digitos habent iunctos: nam in minus
neceſſariis aberravit. Vltimus locus eſt ver
rucis, ac veſtigiis, quæ cicatrices æmulan
tur. Sed verrucas extirpare licet oleo vitrioli
etiam naturales. Sicut & glabrum locum
efficit, ſi ipſum primò oleo linias, pòſt
madefactum linteum lixiuio, in quo calx,
& auripigmentum incocta, & diſſoluta ſint:
poteſt enim hoc medicamentum radicitùs
pilos extirpare: & niſi oleo præuertas (vt
dixi) aut etiam diutius hæreat, medicamen
tum excoriat. A qua etiam prima deſtillatio
nis gypſi, & ſalis gemmæ idem facit, ſecun
da acrior eſt. Eodem modo variolarum ve
ſtigia, & quæ lentibus ſimilia videntur,
acetum deſtillatum acerrimum tollit: opor
tet autem ſequenti die aqua abluere locum
in qua furfur, & malua decocta ſunt. Ve
rùm poſtquàm in ornatus mentionem in
cidi, de his quæ ad pulchritudinem faciunt
dicendum eſt. Tria verò ſunt illius capita,
num actionibus, duobus ſimul motibus con
trariis manere: velut manum eleuando pe
dem demittere: ſpiritum ore exſufflare, nari
bus attrahere: quòd Moſchouitæ tubicines
facere ſolent: vt alterum cithariſtæ, vtrunque
vſu conſtat: & vt hoc vltimum admiratione
dignum, tibicinem videre perpetuò buccas
inflantem, ita illud vtiliſſimum: quòd eò
traduci poteſt, vt ad diuinationem, & lucrum
maximum conducat. Mutilos hos ſolemus
vocare, cæci, ſurdi, ſtrabi, claudi, ſex digiti, ta
liaque monſtra naturæ, quæ moribus prauis
prædita ſunt. Facillimè negotium abſoluunt
Aſtronomi, maleficas dominari dicentes, à
quibus flagitiorum colluuies ortum habet.
Nos dicemus aberraſſe naturam in faciliori
bus, ob id verius in difficillimis defeciſſe:
itaque vt omnes mutili improbi ſunt, ita
non omnes, qui corpore ſunt non vitiati in
tegris ſunt moribus: nam plus exigitur ad
formandum, abſque culpa animum quàm cor
pus. Ergo peſſimi ſunt omnium gibbi, cùm
error ſit circa cor principium totius corporis
poſt cæci, ſtrabique quòd circa cerebrum na
tura deliquerit. Inde muti, ſurdique nam in
minus nobili cerebri parte natura defecit.
Inde claudi, hos ſequuntur qui in magno
membro ſunt vitiati, poſt quos ſex digni, &
qui digitos habent iunctos: nam in minus
neceſſariis aberravit. Vltimus locus eſt ver
rucis, ac veſtigiis, quæ cicatrices æmulan
tur. Sed verrucas extirpare licet oleo vitrioli
etiam naturales. Sicut & glabrum locum
efficit, ſi ipſum primò oleo linias, pòſt
madefactum linteum lixiuio, in quo calx,
& auripigmentum incocta, & diſſoluta ſint:
poteſt enim hoc medicamentum radicitùs
pilos extirpare: & niſi oleo præuertas (vt
dixi) aut etiam diutius hæreat, medicamen
tum excoriat. A qua etiam prima deſtillatio
nis gypſi, & ſalis gemmæ idem facit, ſecun
da acrior eſt. Eodem modo variolarum ve
ſtigia, & quæ lentibus ſimilia videntur,
acetum deſtillatum acerrimum tollit: opor
tet autem ſequenti die aqua abluere locum
in qua furfur, & malua decocta ſunt. Ve
rùm poſtquàm in ornatus mentionem in
cidi, de his quæ ad pulchritudinem faciunt
dicendum eſt. Tria verò ſunt illius capita,
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib