Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
111
111 (59)
112
112 (60)
113
113 (61)
114
114 (62)
115
115 (63)
116
116 (64)
117
117 (65)
118
118 (66)
119
119 (67)
120
120 (68)
< >
page |< < (162) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="162" file="0214" n="214" rhead="THEORIÆ"/>
            repulſivus, recedens plurimum ab axe, qui exhibeat vires illas
              <lb/>
            repulſivas ingentes, quas habent particulæ aqueæ, ubi in vapo-
              <lb/>
            res abierunt per fermentationem, vel calorem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">353. </s>
            <s xml:space="preserve">In caſu denſitatis non immutatæ ad ſenſum, & </s>
            <s xml:space="preserve">virium
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0214-01" xlink:href="note-0214-01a" xml:space="preserve">Ubi preſſio
                <lb/>
              proportionalis
                <lb/>
              altitudini, &
                <lb/>
              unde.</note>
            illarum parallelarum æqualium, uti eas in gravitate noſtra con-
              <lb/>
            cipimus, preſſiones erunt ut baſes, & </s>
            <s xml:space="preserve">altitudines; </s>
            <s xml:space="preserve">nam nume-
              <lb/>
            rus particularum paribus altitudinibus reſpondens erit æqualis,
              <lb/>
            adeoque in diverſis altitudinibus erit in earum ratione; </s>
            <s xml:space="preserve">virium
              <lb/>
            autem æqualium ſummæ erunt ut particularum numeri. </s>
            <s xml:space="preserve">At-
              <lb/>
            que id experimur in omnibus homogeneis fluidis, ut in Mer-
              <lb/>
            curio, & </s>
            <s xml:space="preserve">aqua.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">354. </s>
            <s xml:space="preserve">Ubi facto foramine liber exitus relinquitur ejuſmodi
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0214-02" xlink:href="note-0214-02a" xml:space="preserve">Quo
                <unsure/>
              modo fiat
                <lb/>
              acceleratio in
                <lb/>
              effluxu.</note>
            maſſæ particulis, erumpent ipſæ velocitatibus, quas acquirent,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">quæ reſpondebunt viribus, quibus urgentur, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſpatio, quo
              <lb/>
            indigent, ut recedant a particulis ſe inſequentibus; </s>
            <s xml:space="preserve">donec vis
              <lb/>
            mutua repulſiva jam nulla ſit. </s>
            <s xml:space="preserve">Prima particula relicta libera
              <lb/>
            ſtatim incipit moveri vi illa repulſiva, qua premebatur a par-
              <lb/>
            ticulis proximis: </s>
            <s xml:space="preserve">utcunque parum illa receſſerit, jam ſecunda
              <lb/>
            illi proxima magis diſtat ab ea, quam a tertia, adeoque mo-
              <lb/>
            vetur in eandem plagam, differentia virium accelerante mo-
              <lb/>
            tum; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">eodem pacto aliæ poſt alias ita, ut tempuſculo utcun-
              <lb/>
            que exiguo omnes aliquem motum habeant, ſed initio eo mi-
              <lb/>
            norem, quo poſteriores ſunt. </s>
            <s xml:space="preserve">Eo pacto diſcedunt a ſe invi-
              <lb/>
            cem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſemper minuitur vis accelerans motum, donec ea e-
              <lb/>
            vadat nulla; </s>
            <s xml:space="preserve">quin immo etiam aliquanto plus æquo a ſe invi-
              <lb/>
            cem deinde recedunt particulæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">jam attractivis viribus re-
              <lb/>
            trahuntur, accedentes iterum, non quod retro redeant, ſed
              <lb/>
            quod anteriores moveantur jam aliquanto minus velociter,
              <lb/>
            quam poſteriores; </s>
            <s xml:space="preserve">tum iterum aucta vi repulſiva incipiunt ac-
              <lb/>
            celerari magis, & </s>
            <s xml:space="preserve">recedere, ubi & </s>
            <s xml:space="preserve">oſcillationes habentur quæ-
              <lb/>
            dam hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">355. </s>
            <s xml:space="preserve">Velocitates, quæ remanent poſt exiguum quoddam de-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0214-03" xlink:href="note-0214-03a" xml:space="preserve">Unde velocitas
                <lb/>
              aquæ effluen.
                <lb/>
              tis ſubduplicata
                <lb/>
              altitudinis.</note>
            terminatum ſpatium, in quo vires mutuæ, vel nullæ jam ſunt,
              <lb/>
            vel æque augentur, & </s>
            <s xml:space="preserve">minuuntur, pendent ab area curvæ, cu-
              <lb/>
            jus axi
              <lb/>
            s partes exprimant non diſtantias a proxima particula,
              <lb/>
            ſed tota ſpatia ab initio motus percurſa, & </s>
            <s xml:space="preserve">ordinatæ in ſingu-
              <lb/>
            lis punctis axis exprimant vires, quas in iis habebat particu-
              <lb/>
            la. </s>
            <s xml:space="preserve">Velocitates in effluxu aquæ experimur in ratione ſub-
              <lb/>
            duplicata altitudinum, adeoque ſubduplicata virium comprimen-
              <lb/>
            tium. </s>
            <s xml:space="preserve">Id haberi debet, ſi id ſpatium ſit ejuſdem longitudinis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">vires in ſingulis punctis reſpondentibus ejus ſpatii ſint in ra-
              <lb/>
            tione primæ illius vis. </s>
            <s xml:space="preserve">Tum enim areæ totæ erunt ut ipſæ vi-
              <lb/>
            res initiales, & </s>
            <s xml:space="preserve">proinde velocitatum quadrata, ut ipſæ vires.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Infinita ſunt curvarum genera, quæ rem exhibere poſſunt; </s>
            <s xml:space="preserve">ve-
              <lb/>
            rum id ipſum ad ſenſum exhibere poteſt etiam arcus alterius
              <lb/>
            logiſticæ cujuſpiam amplioris illa, quæ exhibuit diſtantias ſin-
              <lb/>
            gularum particularum. </s>
            <s xml:space="preserve">Sit ea in fig. </s>
            <s xml:space="preserve">69 MFIN. </s>
            <s xml:space="preserve">Tota e-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0214-04" xlink:href="note-0214-04a" xml:space="preserve">Fig. 69.</note>
            jus area infinita ad partes CN aſymptotica a quavis </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>