1alter mouebitur.
Quandoquidem igitur adiacens mouerit, aut
propenſus, non ſemper conuoluitur, quando verò circa idem
poſiti fuerint centrum, alterum ab illo ſemper conuolui neceſ
ſe est. Sed nihil e minus non ſuam ipſius motionem mouetur al
ter, ſed velut nullam haberet motionem: & ſi habuerit, illa
autem non vtatur, tantundem accidit. Quandoquidem igitur
magnus mouerit ſibi alligatum paruum, paruus mouetur quan
tum ille: quando autem paruus, rurſus magnus quantum iſte,
ſeparatus autem vterque ſeipſum mouet. Quod autem eodem
exiſtente centro, & mouente eadem velocitate, accidit inæqua
lem illos pertranſire lineam, paralogiſmo ſophiſticè vtitur is,
qui dubitat: idem enim ambobus eſt centrum, verùm per acci
dens, veluti muſicum, & album. Eſſe enim vtriuſque circuli
centro non eodem vtitur. Quandoquidem igitur mouens fue
rit paruus, vt illius centrum, & principium: quando verò
magnus, vt illius. Non igitur idem ſimpliciter mouet, ſed eſt
quo modo.
propenſus, non ſemper conuoluitur, quando verò circa idem
poſiti fuerint centrum, alterum ab illo ſemper conuolui neceſ
ſe est. Sed nihil e minus non ſuam ipſius motionem mouetur al
ter, ſed velut nullam haberet motionem: & ſi habuerit, illa
autem non vtatur, tantundem accidit. Quandoquidem igitur
magnus mouerit ſibi alligatum paruum, paruus mouetur quan
tum ille: quando autem paruus, rurſus magnus quantum iſte,
ſeparatus autem vterque ſeipſum mouet. Quod autem eodem
exiſtente centro, & mouente eadem velocitate, accidit inæqua
lem illos pertranſire lineam, paralogiſmo ſophiſticè vtitur is,
qui dubitat: idem enim ambobus eſt centrum, verùm per acci
dens, veluti muſicum, & album. Eſſe enim vtriuſque circuli
centro non eodem vtitur. Quandoquidem igitur mouens fue
rit paruus, vt illius centrum, & principium: quando verò
magnus, vt illius. Non igitur idem ſimpliciter mouet, ſed eſt
quo modo.
COMMENTARIVS.
Qvæſtio hæc admirabilem complectitur difficulta
tem, vtpotè inſtituta circa rem, quæ vix credi poſſet,
niſi ante oculos obſeruaretur: Vnde inter cæteras
præcipua ac omnium difficillima exiſtimatur, multumque pa
riter ſicut præcedens ad mixti motus naturam exploran
dam conducit. Cauſam igitur ſciſcitatur Ariſtoteles, cur
duo circuli alter altero maior circa idem centrum ſimul an
nexi, & coaptati, ſi ſecundùm abſidem volutentur (vt plau
ſtrorum progredientium rotæ) ambo æquale pertranſeant
ſpatium: ſeorſum verò ſeparati, ſi eodem pacto circum
uoluantur, non ita ſed maior circulus maiorem lineam, mi
nor verò minorem percurrat iuxta proportionem circumfe
rentiæ vnius ad circumferentiam alterius? Quod vt diſtin
ctius obſeruetur addit Ariſtoteles, circulos ipſos circa idem
centrum coniunctos, quandoque in circumuolutione tantam
lineam ſpatij pertranſire, quantam ſeorſum pertranſiret cir
culus minor: quandoque verò quantam eodem pacto per
curreret circulus maior. Etenim, vt quiſque experiri po-
tem, vtpotè inſtituta circa rem, quæ vix credi poſſet,
niſi ante oculos obſeruaretur: Vnde inter cæteras
præcipua ac omnium difficillima exiſtimatur, multumque pa
riter ſicut præcedens ad mixti motus naturam exploran
dam conducit. Cauſam igitur ſciſcitatur Ariſtoteles, cur
duo circuli alter altero maior circa idem centrum ſimul an
nexi, & coaptati, ſi ſecundùm abſidem volutentur (vt plau
ſtrorum progredientium rotæ) ambo æquale pertranſeant
ſpatium: ſeorſum verò ſeparati, ſi eodem pacto circum
uoluantur, non ita ſed maior circulus maiorem lineam, mi
nor verò minorem percurrat iuxta proportionem circumfe
rentiæ vnius ad circumferentiam alterius? Quod vt diſtin
ctius obſeruetur addit Ariſtoteles, circulos ipſos circa idem
centrum coniunctos, quandoque in circumuolutione tantam
lineam ſpatij pertranſire, quantam ſeorſum pertranſiret cir
culus minor: quandoque verò quantam eodem pacto per
curreret circulus maior. Etenim, vt quiſque experiri po-
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib