1proximorem illi non incertum, ſed ex ge
nere fabricare, non reluctante materia. Ob
id cum materia diuerſarum partium fuerit,
monſtrum, multiforme generabitur: cùm
verò admodum inutilis, penitus informe.
Ob id quæ omninò forma carent, vita pau
lò meliore plantæ viuunt, & ſtatim inte
reunt. Cùm verò mod cùm pars materiæ à
proprio temperamento diſtiterit, paruus fit
error in ea parte: velut nobilis virgo in gy
næcio Lucemburgenſis Principis os duplex
loco dentium habuit nec quicquam aliud
inſigne præter egregiam morum grauita
tem conſecutum eſt. Qua de cauſa dubitari
ſolet, an monſtra aliquid ſemper præmon
ſtrent. Melanchthon vir eruditus refert, an
te bellum, quod Cæſar contra Germanos
geſſit, natum in Francorum pago infantem
ac protinus gladium apparuiſſe ex vtero
puerperæ prominentem, qui nulla arte an
tequam ſuppuraretur vterus extrahi potuit.
Idque prodigium, bellum ciuile Germaniæ
oſtendiſſe, quòd gladius ex vtero, & viſceri
bus prodiret. Sed quomodo gladius? Exiſti
mo materiam fuiſſe duram, & colore ferro
ſimilem, nam ferrum eſſe non potuit. Ve
rùm an ſemper talia aliquid præſagiant, ad
libros de Æternitatis arcanis, demonſtrare
pertinet. Frequens eſſet prænuncìatio in
Ægypto, quum frequentia ſint monſtra.
Cauſa duplex eſt: primum, quod fœminæ
plures vno partu edunt infantes: ob id tum
ex imbecillitate, tum ex concuſſione fœtum
inuicem plurima degenerant à natura pro
pria, & in monſtra tranſeunt. Viuunt etiam
facillimè monſtra tam in vtero, quàm ex
tra, ob aëris ſalubritatem, vnde etiam ibi
naſcuntur octimeſtres: & ob id in Ægypto
plura ex mulieribus tum aliis animalibus
monſtra naſcuntur. Cauſa igitur genera
tionis monſtrorum eſt facilitas genera
tionis, vnde in plantis frequentiſſima
fiunt, pòſt vilioribus animalibus: poſt in
nobilibus, & fœcundis, vltimò in perfe
ctis, & parùm fœcundis, vt homine, &
elephante, rariſſima fiunt. Accedunt his
concubitus monſtroſi, imagines abſurdæ, &
prauitas temperaturarum. Atque ob id
quamuis fruſtrà, tales partus in Dei iram
referuntur. Fiunt & monſtroſi homines no
bilitate ac perfectione, ſeu prophetæ dican
tur, ſeu ſapientes, vel ob parentum egre
giam naturam, aut cometas, & conſtellatio
nes, ſeu ſyderum concurſus præcedentes, aut
quia natura multorum membrorum vim in
vnum tranſtulit. Ob id factum eſt, vt hi mi
nus quandoque opere valeant. Vnde fit tum
ob hoc, tum quia inuentores circa inuen
tionem fatigantur, vt inclyti viri maiores
ſeipſis fama, & operibus diſcipulos relin
quant, vt Socrates Platonem, Plato Ari
ſtotelem, Ariſtoteles Theophraſtum. Quod
& Chriſtus docuit, dicens: Hæc & maiora
his facietis. Non eſt diſcipulus maior ma
giſtro. Sed quum homines ſint veluti tym
pana, quæ niſi pulſentur, nihil ſunt, pul
ſata homines etiam nolentes, in ſui trahunt
admirationem, conuenit vt qui velut aliquo
eſſe in numero, vt omnia verſet, & aſſiduè
omnia iactet.
nere fabricare, non reluctante materia. Ob
id cum materia diuerſarum partium fuerit,
monſtrum, multiforme generabitur: cùm
verò admodum inutilis, penitus informe.
Ob id quæ omninò forma carent, vita pau
lò meliore plantæ viuunt, & ſtatim inte
reunt. Cùm verò mod cùm pars materiæ à
proprio temperamento diſtiterit, paruus fit
error in ea parte: velut nobilis virgo in gy
næcio Lucemburgenſis Principis os duplex
loco dentium habuit nec quicquam aliud
inſigne præter egregiam morum grauita
tem conſecutum eſt. Qua de cauſa dubitari
ſolet, an monſtra aliquid ſemper præmon
ſtrent. Melanchthon vir eruditus refert, an
te bellum, quod Cæſar contra Germanos
geſſit, natum in Francorum pago infantem
ac protinus gladium apparuiſſe ex vtero
puerperæ prominentem, qui nulla arte an
tequam ſuppuraretur vterus extrahi potuit.
Idque prodigium, bellum ciuile Germaniæ
oſtendiſſe, quòd gladius ex vtero, & viſceri
bus prodiret. Sed quomodo gladius? Exiſti
mo materiam fuiſſe duram, & colore ferro
ſimilem, nam ferrum eſſe non potuit. Ve
rùm an ſemper talia aliquid præſagiant, ad
libros de Æternitatis arcanis, demonſtrare
pertinet. Frequens eſſet prænuncìatio in
Ægypto, quum frequentia ſint monſtra.
Cauſa duplex eſt: primum, quod fœminæ
plures vno partu edunt infantes: ob id tum
ex imbecillitate, tum ex concuſſione fœtum
inuicem plurima degenerant à natura pro
pria, & in monſtra tranſeunt. Viuunt etiam
facillimè monſtra tam in vtero, quàm ex
tra, ob aëris ſalubritatem, vnde etiam ibi
naſcuntur octimeſtres: & ob id in Ægypto
plura ex mulieribus tum aliis animalibus
monſtra naſcuntur. Cauſa igitur genera
tionis monſtrorum eſt facilitas genera
tionis, vnde in plantis frequentiſſima
fiunt, pòſt vilioribus animalibus: poſt in
nobilibus, & fœcundis, vltimò in perfe
ctis, & parùm fœcundis, vt homine, &
elephante, rariſſima fiunt. Accedunt his
concubitus monſtroſi, imagines abſurdæ, &
prauitas temperaturarum. Atque ob id
quamuis fruſtrà, tales partus in Dei iram
referuntur. Fiunt & monſtroſi homines no
bilitate ac perfectione, ſeu prophetæ dican
tur, ſeu ſapientes, vel ob parentum egre
giam naturam, aut cometas, & conſtellatio
nes, ſeu ſyderum concurſus præcedentes, aut
quia natura multorum membrorum vim in
vnum tranſtulit. Ob id factum eſt, vt hi mi
nus quandoque opere valeant. Vnde fit tum
ob hoc, tum quia inuentores circa inuen
tionem fatigantur, vt inclyti viri maiores
ſeipſis fama, & operibus diſcipulos relin
quant, vt Socrates Platonem, Plato Ari
ſtotelem, Ariſtoteles Theophraſtum. Quod
& Chriſtus docuit, dicens: Hæc & maiora
his facietis. Non eſt diſcipulus maior ma
giſtro. Sed quum homines ſint veluti tym
pana, quæ niſi pulſentur, nihil ſunt, pul
ſata homines etiam nolentes, in ſui trahunt
admirationem, conuenit vt qui velut aliquo
eſſe in numero, vt omnia verſet, & aſſiduè
omnia iactet.
Monſtra cur
in vtero vi
uant, nata
non.
in vtero vi
uant, nata
non.
Quæ monſtra
viuant, quæ
non.
viuant, quæ
non.
Cur rarò
monſtra
abortiantur.
Monſtra an
ex intento
fine.
monſtra
abortiantur.
Monſtra an
ex intento
fine.
Monſtra an
aliquid præ
monſtrent
ſemper.
aliquid præ
monſtrent
ſemper.
Cur in Ægy
pto monſtra
plura.
pto monſtra
plura.
Cauſæ gene
rationis mon
ſtrorum.
rationis mon
ſtrorum.
Homines in
clyti maio
res operibus
profeſſores re
linquunt.
Modus quo
quis magnus
euadat.
clyti maio
res operibus
profeſſores re
linquunt.
Modus quo
quis magnus
euadat.
Hoc cum faciant clarorum virorum
alumni, alioquin haud imperiti, earum re
rum, quas illi inuenerunt, ob hoc ſucceſſo
res magnorum virorum maiores habentur
ipſis inuentoribus.
alumni, alioquin haud imperiti, earum re
rum, quas illi inuenerunt, ob hoc ſucceſſo
res magnorum virorum maiores habentur
ipſis inuentoribus.
Iam tandem ſupereſt, vt cum de omnibus
dixerimus, de ipſo principio etiam agamus:
dico autem corde. Videtur tamen princi
pium multipliciter dici: aut originis, velut
ſemen: aut generationis, vt primæ arteriæ,
& venæ, quæ ad vmbilicum terminantur,
cuius gratia etiam referunt, eos, qui in
Ægypto ſupplicij cauſa excoriantur, non
prius mori, quàm excoriato vmbilico. Ne
que liberum eſſe carnifici, niſi conceſſa ve
nia locum eum excoriare, vt diutius dam
natus crucietur. Cauſa huius igitur eſt, quo
niam iam excoriatus ſpiritum vndequaque
exhalauit, ſed non confertim, confertim au
tem per vmbilicum, quia peritonæum per
foratum ibi eſt propter vaſa generationis.
itaque eo demùm excoriato debilis iam
factus homo protinus extinguitur. Eſt &
principium motus, vt cerebrum: aut gene
randi, quod generationis principio prius
eſt, vt teſticuli: tum aliis modis dicitur, ſed
omnium & verè principium eſt cor: de illo
igitur tanquam primo, maioréque dignum
admiratione nunc dicendum erit. Quomo
do enim moueatur, & in amoribus ſubſiliat
ac palpitet, ſatis dubitatum eſt. Verùm mo
tus hic naturalis eſt: ſi enim voluntati non
paret, non eſt voluntarius: ſi principium
functionum non fatiſcit, non eſt violentus:
naturalis igitur eſt: at naturalis alius ſimplex
alius compoſitus, dilatatur à facultate, & ab
ea etiam conſtringitur, non ſpontè conſi
det: nam & lentè conſtringitur in debilibus:
& ſequitur fuliginoſi aëris abundantiam
conſtrictio: igitur compoſitus eſt. An igitur
calor, an anima? Melius eſt igitur calorem
dicere, vt inſtrumentum, animam autem
vt primum mouens: neque enim calor in
contraria diducere aliquid poteſt, anima ve
rò poteſt. Similis igitur eſt cœli motui, &
quòd ab anima, & quòd reditum habet, &
quia nunquam ceſſat, & æqualis eſt. Sed ta
men hic compoſitus extractu, & impulſu,
ille ſimplex: hic non circularis, ſed à cen
tro, & ad centrum, ille circularis: hic pro
affectibus mutatur, ille eſt abſque muta
tione: hic medio caloris fit, ille ab anima
ipſa: reliquæ differentiæ inter hunc, & il
lum ſunt mortalitatis detrimenta. Porrò ani,
mi affectus calorem mouent, inde inſtru
mento moto cordis corpus moueri neceſſe
eſt, ita ex ſolis animi affectibus totum cor
pus manifeſtè immutatur. Affectus verò ipſi
ad nos per ſenſus adueniunt, de quibus nunc
dicendum eſt.
dixerimus, de ipſo principio etiam agamus:
dico autem corde. Videtur tamen princi
pium multipliciter dici: aut originis, velut
ſemen: aut generationis, vt primæ arteriæ,
& venæ, quæ ad vmbilicum terminantur,
cuius gratia etiam referunt, eos, qui in
Ægypto ſupplicij cauſa excoriantur, non
prius mori, quàm excoriato vmbilico. Ne
que liberum eſſe carnifici, niſi conceſſa ve
nia locum eum excoriare, vt diutius dam
natus crucietur. Cauſa huius igitur eſt, quo
niam iam excoriatus ſpiritum vndequaque
exhalauit, ſed non confertim, confertim au
tem per vmbilicum, quia peritonæum per
foratum ibi eſt propter vaſa generationis.
itaque eo demùm excoriato debilis iam
factus homo protinus extinguitur. Eſt &
principium motus, vt cerebrum: aut gene
randi, quod generationis principio prius
eſt, vt teſticuli: tum aliis modis dicitur, ſed
omnium & verè principium eſt cor: de illo
igitur tanquam primo, maioréque dignum
admiratione nunc dicendum erit. Quomo
do enim moueatur, & in amoribus ſubſiliat
ac palpitet, ſatis dubitatum eſt. Verùm mo
tus hic naturalis eſt: ſi enim voluntati non
paret, non eſt voluntarius: ſi principium
functionum non fatiſcit, non eſt violentus:
naturalis igitur eſt: at naturalis alius ſimplex
alius compoſitus, dilatatur à facultate, & ab
ea etiam conſtringitur, non ſpontè conſi
det: nam & lentè conſtringitur in debilibus:
& ſequitur fuliginoſi aëris abundantiam
conſtrictio: igitur compoſitus eſt. An igitur
calor, an anima? Melius eſt igitur calorem
dicere, vt inſtrumentum, animam autem
vt primum mouens: neque enim calor in
contraria diducere aliquid poteſt, anima ve
rò poteſt. Similis igitur eſt cœli motui, &
quòd ab anima, & quòd reditum habet, &
quia nunquam ceſſat, & æqualis eſt. Sed ta
men hic compoſitus extractu, & impulſu,
ille ſimplex: hic non circularis, ſed à cen
tro, & ad centrum, ille circularis: hic pro
affectibus mutatur, ille eſt abſque muta
tione: hic medio caloris fit, ille ab anima
ipſa: reliquæ differentiæ inter hunc, & il
lum ſunt mortalitatis detrimenta. Porrò ani,
mi affectus calorem mouent, inde inſtru
mento moto cordis corpus moueri neceſſe
eſt, ita ex ſolis animi affectibus totum cor
pus manifeſtè immutatur. Affectus verò ipſi
ad nos per ſenſus adueniunt, de quibus nunc
dicendum eſt.