Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572
page |< < (211) of 778 > >|
217211OPTICAE LIBER VI. catur contingens circulum [per 17 p 3] quæ ſit m z: & à puncto f ducatur perpẽdicularis ſupera z,
[per 12 p 1] cadens in punctũ eius e:
quæ producta cõcurrat cũ a o [per 11 ax. ] quoniã angulus o a z
eſt acutus [ex theſi.
] Concurrat
187[Figure 187]a o u m h z t s n d ſ e q f p igitur in puncto n.
Et [per 31 p 1] à
pũcto e ducatur æquidiſtãs lineę
t h:
& ſit q e: & à puncto e ducatur
ęquidiſtãs m z:
quę ſit e l. Palã [ք
lemma ad 37 th.
opticorum Eucli
dis:
uel per 42 th 6 libri σ{υν}αγωγῶ
μαθκματικῶμ Pappi] quòd m z eſt
perpendicularis ſuper a e:
quo-
niam a h eſt perpendicularis ſu-
per circulum, per z tranſeuntem,
[per 18 d 11] & m z ſuper diame-
trum illius circuli [per 18 p 3]
quia contingit.
Igitur l e eſt per-
pendicularis ſuper a e [per 29
p 1] & producatur q e ultra e:
hęc
concurret quidem cum axe:
[per
lemma Procli ad 29 p 1] concur-
rat in d.
Fiat autẽ ſuperficies l e,
d q ſecans pyramidem:
erit quidem ſectio pyramidalis: [per 5 th. 1 con. Apoll. quia l d q planum ob-
liquum eſt ad axem.
] Cum ergo a e ſit perpendicularis ſuper f n, & ſuper q d, & ſuper l e: erit f n in
ſuperficie illa ſecante pyramidem [per 5 p 11.
] Fiat ergo in illa ſuperficie p f æquidiſtans q e: erit æ-
quidiſtans t z [per 9 p 11] uerùm cum angulus f z h ſit acutus:
[per concluſionẽ] erit angulus t z
obtuſus [per 13 p 1.
] Ducatur à puncto z linea, faciens cum t z angulum, æqualem angulo o z t: quę
quidem linea neceſſariò ſecabit f p [per lemma Procli ad 29 p 1:
quia z t, f p ſunt parallelæ. ] Secet
in puncto p:
& ducatur linea p e. Cum ergo p z, o z ſint in eadem ſuperficie, & angulus o z t ęqua-
lis angulo t z p [per fabricationem] reflectetur o ad p à puncto ſpeculi z [per 12 n 4.
] Et quia an-
gulus o z t æqualis eſt angulo z f p:
[per 29 p 1, & t z p æqualis z p f per eandem: quare z f p,
& z p f æquantur] erunt latera z p, z f æqualia [per 6 p 1.
] Et quia angulus f e z rectus [quia a
perpendicularis eſt ipſ f e n] quadratum f z ualet quadrata e z, e f: & quadratum p z ualet
quadrata e z, e p [per 47 p 1.
] Igitur p e, f e æqualia: [Quia enim z p, z f æquales iam concluſæ
ſunt:
erunt ipſarum quadrata æqualia: ſubducto igitur communi quadrato z e: relinquentur qua-
drata e p, e f æqualia:
ideoq́; ipſorum latera e p, e f] & ita [per 5 p 1] e p f, e f p anguli erunt
æquales.
Quare anguli n e q, q e p æquales. [nam per 29 p 1 anguli n e q, e f p: item p e q, e p f
æquantur:
itaq; per 1 ax. n e q, p e q æquantur. ] Et cum in eadem ſuperficie ſint, quæ eſt p en: refle-
ctetur n ad p à puncto e [per 12 n 4.
] Similiter ſi ducatur quæcunq; linea à puncto f a d aliquod pũ-
ctum z e, & producatur uſque ad o n:
probabitur de puncto lineæ o n, in quod cadit, quòd refle-
ctetur ad p à puncto lineæ z e, quod ſecat illa linea.
Simili modo & omnium huiuſmodi linea-
rum probatio ſumet initium à perpendiculari, quæ eſt f e, & à parte lineæ e z:
quæ erit com-
munis omnibus illis triangulis.
Et ita quo dlibet punctum lineę o n reflectetur ad p ab aliquo pun-
cto lineæ e z.
32. Si linea recta obliquè inciderit uertici ſpeculi conici conuexi: reflectetur à latere coni-
co ad uiſum inter dictam lineam & ſpeculi ſuperficiem ſitum: eius́ imago parum curua ui-
debitur. 55 p 7.
HOc declarato dicamus. Cum uiſus comprehenderit lineas rectas, tranſeuntes per uerti-
cem ſpeculi pyramidalis conuexi recti, obliquas ſuper axem ſpeculi:
tunc formæ earum e-
runt parùm conuexæ.
Sit ergo ſpeculum pyramidale erectum a b c: cuius uertex ſit a:
& cuius axis ſit a d:
& extrahamus in ſuperficie eius lineam a z [ut oſtenſum eſt 52 n 5] quocun-
que modo ſit:
in qua ſignetur punctum z, quocunque modo ſit. Et tranfeat per z ſuperficies æ-
quidiſtans baſi pyramidis:
& faciat circulum z u [faciet autem per 4 th 1 con. Apol. ] Et extraha-
mus ex z perpendicularem z h ſuper a z [per 11 p 1.
] Hæc ergo linea concurret cum axe pyrami-
dis [per 11 ax.
ut patuit præcedente numero. ] Concurrat ergo in h. Et extrahamus ex z line-
am contingentem circulum:
[per 17 p 3] & ſit z m: & extrahamus ex a lineam continentem cum
utraque linea a z, h a angulum acutum:
& ſit extra ſuperficiem, contingentem pyramidem, tran-
ſeuntem per lineam a z.
Et hoc eſt poſsibile: [quia angulus h a z eſt acutus per 18 d 11. 32 p 1. ] Sit
ergo a n:
& extrahamus ex puncto h lineam in ſuperficie, in qua ſunt a n, a h, continentem cum
a h angulum æqualem angulo a h z.
Hæc ergo linea concurret cum o: [per 11 ax. ] nam
duo anguli ad a, h ſunt acuti.
Concurrant ergo in o. Linea ergo h o concurret cum cir-
cumferentiã circuli z u.
Nam angulus a h o eſt æqualis angulo a h z. Concurrat ergo in
u:
& extrahamus a u rectè: & extrahamus perpendicularem h z ad t: & continuemus o z,
& extrahamus rectè ad f:
& extrahatur a z ad e. Angulus igitur f z h erit acutus: quia

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index