Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009938
">
<
pb
pagenum
="
571
"
xlink:href
="
016/01/218.jpg
"/>
ſicco ſunt conſtituta, atque in propinquis
<
lb
/>
locis, qui benè ac procul vident, debilem
<
lb
/>
habent olfactum: & qui benè olfaciunt,
<
lb
/>
plerunque haud procul vident: lumine igi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1394
"/>
<
lb
/>
tur oculus ac colore vtitur. </
s
>
<
s
id
="
s.009939
">Sed coloris plu
<
lb
/>
ra ſunt genera. </
s
>
<
s
id
="
s.009940
">Ariſtoteles in ſeptem diui
<
lb
/>
dit, eiſque totidem coaptat ſapores, vt iu
<
lb
/>
cundiſſimi iucundiſſimis, triſtiſſimi triſtiſſi
<
lb
/>
mis, medij mediis reſpondeant. </
s
>
<
s
id
="
s.009941
">Nos poſt
<
lb
/>
quam ad ſeptem redegiſſe conſpeximus,
<
lb
/>
cùm nullum numeris tribuat honorem, rati
<
lb
/>
è numero erraticarum ſumpſiſſe, erraticis
<
lb
/>
colores, & ſapores dicauimus.
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Albus flauus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Dulcis pinguis
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Venus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Croceus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Auſterus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Iupiter
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Puniceus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Acerbus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Luna
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Purpureus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Acidus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Mercurius.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Viridis
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Acutus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Sol
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Caruleus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Salſus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Mars
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Niger fuſcus.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Amarus aſper
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Saturnus.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1395
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009942
">
<
margin.target
id
="
marg1390
"/>
Cur palpe
<
lb
/>
bræ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009943
">
<
margin.target
id
="
marg1391
"/>
Oculi ſen
<
lb
/>
ſum eſſe te
<
lb
/>
nuiſſimum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009944
">
<
margin.target
id
="
marg1392
"/>
Viſus in
<
lb
/>
aqueo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009945
">
<
margin.target
id
="
marg1393
"/>
Cur qui be
<
lb
/>
nè vident,
<
lb
/>
procul malè
<
lb
/>
odorant, &
<
lb
/>
verſa vice.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009946
">
<
margin.target
id
="
marg1394
"/>
Septem ſa
<
lb
/>
porum &
<
lb
/>
colorum ge
<
lb
/>
nera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009947
">
<
margin.target
id
="
marg1395
"/>
Cur non ſe
<
lb
/>
ptem odo
<
lb
/>
rum, & ſono
<
lb
/>
rum, & qua
<
lb
/>
litatum ſen
<
lb
/>
ſibilium ge
<
lb
/>
nera.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009948
">Factus qua
<
lb
/>
druplex.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009949
">Sed cur non in odoribus ac ſonis, & ſen
<
lb
/>
ſibilibus qualitatibus totidem genera? </
s
>
<
s
id
="
s.009950
">In
<
lb
/>
ſenſibilibus quidem qualitatibus plura erant
<
lb
/>
ſenſuſque tactus non vnus eſt: nam ſenſus
<
lb
/>
tactus quadruplex videtur. </
s
>
<
s
id
="
s.009951
">Vnus qui cali
<
lb
/>
dum, frigidum, humens, ſiccumque diiu
<
lb
/>
dicat. </
s
>
<
s
id
="
s.009952
">Secundus, qui dolorem agnoſcit, &
<
lb
/>
voluptatem. </
s
>
<
s
id
="
s.009953
">Tertius autem, qui propriè
<
lb
/>
Veneris gaudia percipit, cùm nulla alia cor
<
lb
/>
poris parte talem affectum, aut illi ſimilem
<
lb
/>
ſentiamus. </
s
>
<
s
id
="
s.009954
">Quartus eſt, qui graue & leue
<
lb
/>
diſtinguit. </
s
>
<
s
id
="
s.009955
">Aſperum verò, & lene percipit,
<
lb
/>
quòd & dolorem, & voluptatem. </
s
>
<
s
id
="
s.009956
">Nam aſ
<
lb
/>
perum eſt, quod moleſtia afficit, lene quod
<
lb
/>
iucundum: friabile & lentum ratione per
<
lb
/>
cipiuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.009957
">Itaque quatuor ſunt tangendi
<
lb
/>
modi: nec conuenit tot modis ſeptem ſo
<
lb
/>
lùm aſſignare differentias. </
s
>
<
s
id
="
s.009958
">In olfactu late
<
lb
/>
bant propriæ qualitates, & earum diſcrimi
<
lb
/>
na, quòd is ſenſus in nobis ſit imbecillimus
<
lb
/>
in ſonis verò cùm ab vno tantùm proficiſ
<
lb
/>
cerentur principio, non autem à primis qua
<
lb
/>
tuor qualitatibus, tot genera inuenire fuit
<
lb
/>
impoſſibile: igitur cur ſolùm in guſtu, & vi
<
lb
/>
ſu, ſatis eſt manifeſtum.
<
arrow.to.target
n
="
marg1396
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009959
">
<
margin.target
id
="
marg1396
"/>
Ratio com
<
lb
/>
præhendendi
<
lb
/>
diſtantiam,
<
lb
/>
inde altitu
<
lb
/>
dinem turris
<
lb
/>
cum ſpeculo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009960
">Quanta verò poſſit oculus, vel his duo
<
lb
/>
bus accipe ex perimentis. </
s
>
<
s
id
="
s.009961
">Primò quidem cùm
<
lb
/>
ſpeculo altitudinem, & diſtantiam turris, in
<
lb
/>
de etiam profundum maris metiri poteris.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009962
">Conſtituto ſpeculo, cacumen turris ex illo
<
lb
/>
inſpice, diſtantiamque à pedibus tuis per vl
<
lb
/>
nas metieris: inde loco diligenter ſpeculi ſi
<
lb
/>
gnato, paululùm per vlnas numero cognitas
<
lb
/>
recedere à priore loco cum ſpeculo, tantum
<
lb
/>
que teipſum remoue, vt videas rurſus cacu
<
lb
/>
men turris. </
s
>
<
s
id
="
s.009963
">Diſtantiam igitur locorum ſpe
<
lb
/>
culi, in diſtantiam ſpeculi à pedibus in ſe
<
lb
/>
cundo ſitu ducito: & quòd prouenit, diuide
<
lb
/>
per differentiam pedum, & ſpeculi in primo
<
lb
/>
atque in ſecundo ſitu: & quod exit: eſt nu
<
lb
/>
merus vlnarum diſtantiæ ſpeculi in ſecundo
<
lb
/>
ſitu ab imo turris. </
s
>
<
s
id
="
s.009964
">Hac inuenta altitudinem
<
lb
/>
oculi tui ducito in diſtantiam iam inuentam
<
lb
/>
ſpeculi ab imo turris, & hanc diuide per di
<
lb
/>
ſtantiam ſpeculi, & pedum tuorum in ſecun
<
lb
/>
do ſitu, & exiens eſt numerus vlnarum alti
<
lb
/>
tudinis. </
s
>
<
s
id
="
s.009965
">Exemplum: Sit diſtantia pedum, ac
<
lb
/>
ſpeculi vlnæ duodecim, ſitus verò ſpeculi ſe
<
lb
/>
cundi à primo vlnarum quatuor, tuncque
<
lb
/>
pedes diſtent à ſpeculo vlnis quatuordecim,
<
lb
/>
altitudo verò mea vlnæ ſex: ducito quatuor
<
lb
/>
diſtantiam locorum ſpeculi in quatuorde
<
lb
/>
cim diſtantiam ſpeculi, & pedum in ſecun
<
lb
/>
do ſitu, & fiunt vlnæ quinquaginta ſex,
<
lb
/>
quas diuide per duo, differentiam quatuor
<
lb
/>
decim, & duodecim diſtantiarum pedum,
<
lb
/>
& ſpeculi, exeunt vlnæ viginti octo diſtan
<
lb
/>
tiæ ſpeculi in ſecundo ſitu ab imo turris:
<
lb
/>
hanc multiplica per ſex altitudinem tuam,
<
lb
/>
fiunt centum ſexagintaocto: diuide per di
<
lb
/>
ſtantiam ſpeculi, & pedum tuorum in ſecun
<
lb
/>
do ſitu, & fuit quatuordecim: exibunt duo
<
lb
/>
decim vlnæ altitudinis turris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009966
">Eodem modo maris altitudinem metie
<
arrow.to.target
n
="
marg1397
"/>
<
lb
/>
mur: Nam poſito ſpeculo ſupra oculos
<
lb
/>
ſic vt lapidem videamus è puppi, quem pro
<
lb
/>
ræ ſubiacentem directè exiſtimamus, detra
<
lb
/>
hemus duplum diſtantiæ pedum à ſpeculi
<
lb
/>
directo, ex ſpacio loco lapidis directè ſu
<
lb
/>
perpoſito, & pedum tuorum intercepto,
<
lb
/>
reſidiuumque ducemus in altitudinem ſpe
<
lb
/>
culi ſupra oculos tuos & quod produci
<
lb
/>
tur, diuidemus per diſtantiam pedum duo
<
lb
/>
rum & ſpeculi, exibitque profunditas
<
lb
/>
maris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009967
">
<
margin.target
id
="
marg1397
"/>
Quomodo
<
lb
/>
viſo lapide
<
lb
/>
in imo maris
<
lb
/>
altitudinem
<
lb
/>
illius ſcire
<
lb
/>
liceat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009968
">Ergo tales ſunt oculi vires, & ex infini
<
lb
/>
tis hæc duo ſeligeremus faciliora exempla:
<
lb
/>
verùm omnis ſenſus cognitis maximè gau
<
lb
/>
det cognita in auditu vocantur conſonantia:
<
lb
/>
in viſu pulchra. </
s
>
<
s
id
="
s.009969
">Quid igitur eſt pulchritu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1398
"/>
<
lb
/>
do? </
s
>
<
s
id
="
s.009970
">Res viſui perfectè cognita, incognita
<
lb
/>
amare non poſſumus: ea autem agnoſcit vi
<
lb
/>
ſus, quæ ſimpliciter conſtant proportione
<
lb
/>
dupla, tripla, quadrupla, ſeſquialtera, ſeſ
<
lb
/>
quitertia, vt de humana facie diximus:
<
lb
/>
cùm igitur columnis ea ratione diſpoſitis,
<
lb
/>
aut arboribus: aut faciei partibus, illicò in
<
lb
/>
illis æqualitatem, & ſymmetriam intelli
<
lb
/>
git, delectatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009971
">Eſt enim delectatio in co
<
lb
/>
gnoſcendo, vt non cognoſcendo triſtitia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009972
">Porrò obſcura, imperfectáque ob id non co
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1399
"/>
<
lb
/>
gnoſcuntur, quòd ſint infinita, confuſa, in
<
lb
/>
determinatáque: talia igitur cùm ſint infi
<
lb
/>
nita cognoſci nequeunt: igitur imperfecta
<
lb
/>
non poſſunt delectare, nec eſſe pulchra: pul
<
lb
/>
chrum igitur quicquid commenſuratum eſt,
<
lb
/>
delectare etiam ſolet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009973
">
<
margin.target
id
="
marg1398
"/>
Quid ſit
<
lb
/>
pulchritudo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009974
">
<
margin.target
id
="
marg1399
"/>
Cur pulchris
<
lb
/>
delectemur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009975
">Ea igitur cauſa nata ſunt columnarum
<
lb
/>
ponendarum genera: pycnoſtylum, ſyſti
<
lb
/>
lum, diaſtilum, euſtylum, in areoſtylum,
<
lb
/>
in comparatione longitudinis, craſſitudinis
<
lb
/>
cum ſpatiis, & epiſtyliis. </
s
>
<
s
id
="
s.009976
">Quod igitur non
<
lb
/>
cognoſcit oculus, proportione numerorum
<
lb
/>
paruorum ſaltem caret
<
emph
type
="
italics
"/>
:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
& hoc totum ince
<
lb
/>
ptum, turpe ac rude diiudicat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009977
">Hoc fuit Virtutij conſilium in ædibus,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1400
"/>
<
lb
/>
& earum partibus ab auribus ad oculos
<
lb
/>
traducere rationem. </
s
>
<
s
id
="
s.009978
">In venereis igitur pul
<
lb
/>
chritudinem, nobilitatem, & varietatem
<
lb
/>
quærimus. </
s
>
<
s
id
="
s.009979
">Pulchritudo per ſe ( vt dixi ) de
<
lb
/>
lectat: & in coloribus purpureum, roſeum
<
lb
/>
que quærimus, qui colos ab extremis ma
<
lb
/>
ximè diſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.009980
">Nobilitas raritati coniungi
<
lb
/>
tur: rarò verò magis amamus, quoniam
<
lb
/>
non tam facilè his licet potiri: nos au
<
lb
/>
tem ſemper nitimur in vetitum, cupimuſque </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>