Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009938
">
<
pb
pagenum
="
571
"
xlink:href
="
016/01/218.jpg
"/>
ſicco ſunt conſtituta, atque in propinquis
<
lb
/>
locis, qui benè ac procul vident, debilem
<
lb
/>
habent olfactum: & qui benè olfaciunt,
<
lb
/>
plerunque haud procul vident: lumine igi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1394
"/>
<
lb
/>
tur oculus ac colore vtitur. </
s
>
<
s
id
="
s.009939
">Sed coloris plu
<
lb
/>
ra ſunt genera. </
s
>
<
s
id
="
s.009940
">Ariſtoteles in ſeptem diui
<
lb
/>
dit, eiſque totidem coaptat ſapores, vt iu
<
lb
/>
cundiſſimi iucundiſſimis, triſtiſſimi triſtiſſi
<
lb
/>
mis, medij mediis reſpondeant. </
s
>
<
s
id
="
s.009941
">Nos poſt
<
lb
/>
quam ad ſeptem redegiſſe conſpeximus,
<
lb
/>
cùm nullum numeris tribuat honorem, rati
<
lb
/>
è numero erraticarum ſumpſiſſe, erraticis
<
lb
/>
colores, & ſapores dicauimus.
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Albus flauus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Dulcis pinguis
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Venus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Croceus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Auſterus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Iupiter
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Puniceus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Acerbus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Luna
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Purpureus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Acidus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Mercurius.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Viridis
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Acutus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Sol
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Caruleus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Salſus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Mars
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Niger fuſcus.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Amarus aſper
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Saturnus.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1395
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009942
">
<
margin.target
id
="
marg1390
"/>
Cur palpe
<
lb
/>
bræ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009943
">
<
margin.target
id
="
marg1391
"/>
Oculi ſen
<
lb
/>
ſum eſſe te
<
lb
/>
nuiſſimum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009944
">
<
margin.target
id
="
marg1392
"/>
Viſus in
<
lb
/>
aqueo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009945
">
<
margin.target
id
="
marg1393
"/>
Cur qui be
<
lb
/>
nè vident,
<
lb
/>
procul malè
<
lb
/>
odorant, &
<
lb
/>
verſa vice.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009946
">
<
margin.target
id
="
marg1394
"/>
Septem ſa
<
lb
/>
porum &
<
lb
/>
colorum ge
<
lb
/>
nera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009947
">
<
margin.target
id
="
marg1395
"/>
Cur non ſe
<
lb
/>
ptem odo
<
lb
/>
rum, & ſono
<
lb
/>
rum, & qua
<
lb
/>
litatum ſen
<
lb
/>
ſibilium ge
<
lb
/>
nera.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009948
">Factus qua
<
lb
/>
druplex.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009949
">Sed cur non in odoribus ac ſonis, & ſen
<
lb
/>
ſibilibus qualitatibus totidem genera? </
s
>
<
s
id
="
s.009950
">In
<
lb
/>
ſenſibilibus quidem qualitatibus plura erant
<
lb
/>
ſenſuſque tactus non vnus eſt: nam ſenſus
<
lb
/>
tactus quadruplex videtur. </
s
>
<
s
id
="
s.009951
">Vnus qui cali
<
lb
/>
dum, frigidum, humens, ſiccumque diiu
<
lb
/>
dicat. </
s
>
<
s
id
="
s.009952
">Secundus, qui dolorem agnoſcit, &
<
lb
/>
voluptatem. </
s
>
<
s
id
="
s.009953
">Tertius autem, qui propriè
<
lb
/>
Veneris gaudia percipit, cùm nulla alia cor
<
lb
/>
poris parte talem affectum, aut illi ſimilem
<
lb
/>
ſentiamus. </
s
>
<
s
id
="
s.009954
">Quartus eſt, qui graue & leue
<
lb
/>
diſtinguit. </
s
>
<
s
id
="
s.009955
">Aſperum verò, & lene percipit,
<
lb
/>
quòd & dolorem, & voluptatem. </
s
>
<
s
id
="
s.009956
">Nam aſ
<
lb
/>
perum eſt, quod moleſtia afficit, lene quod
<
lb
/>
iucundum: friabile & lentum ratione per
<
lb
/>
cipiuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.009957
">Itaque quatuor ſunt tangendi
<
lb
/>
modi: nec conuenit tot modis ſeptem ſo
<
lb
/>
lùm aſſignare differentias. </
s
>
<
s
id
="
s.009958
">In olfactu late
<
lb
/>
bant propriæ qualitates, & earum diſcrimi
<
lb
/>
na, quòd is ſenſus in nobis ſit imbecillimus
<
lb
/>
in ſonis verò cùm ab vno tantùm proficiſ
<
lb
/>
cerentur principio, non autem à primis qua
<
lb
/>
tuor qualitatibus, tot genera inuenire fuit
<
lb
/>
impoſſibile: igitur cur ſolùm in guſtu, & vi
<
lb
/>
ſu, ſatis eſt manifeſtum.
<
arrow.to.target
n
="
marg1396
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009959
">
<
margin.target
id
="
marg1396
"/>
Ratio com
<
lb
/>
præhendendi
<
lb
/>
diſtantiam,
<
lb
/>
inde altitu
<
lb
/>
dinem turris
<
lb
/>
cum ſpeculo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009960
">Quanta verò poſſit oculus, vel his duo
<
lb
/>
bus accipe ex perimentis. </
s
>
<
s
id
="
s.009961
">Primò quidem cùm
<
lb
/>
ſpeculo altitudinem, & diſtantiam turris, in
<
lb
/>
de etiam profundum maris metiri poteris.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009962
">Conſtituto ſpeculo, cacumen turris ex illo
<
lb
/>
inſpice, diſtantiamque à pedibus tuis per vl
<
lb
/>
nas metieris: inde loco diligenter ſpeculi ſi
<
lb
/>
gnato, paululùm per vlnas numero cognitas
<
lb
/>
recedere à priore loco cum ſpeculo, tantum
<
lb
/>
que teipſum remoue, vt videas rurſus cacu
<
lb
/>
men turris. </
s
>
<
s
id
="
s.009963
">Diſtantiam igitur locorum ſpe
<
lb
/>
culi, in diſtantiam ſpeculi à pedibus in ſe
<
lb
/>
cundo ſitu ducito: & quòd prouenit, diuide
<
lb
/>
per differentiam pedum, & ſpeculi in primo
<
lb
/>
atque in ſecundo ſitu: & quod exit: eſt nu
<
lb
/>
merus vlnarum diſtantiæ ſpeculi in ſecundo
<
lb
/>
ſitu ab imo turris. </
s
>
<
s
id
="
s.009964
">Hac inuenta altitudinem
<
lb
/>
oculi tui ducito in diſtantiam iam inuentam
<
lb
/>
ſpeculi ab imo turris, & hanc diuide per di
<
lb
/>
ſtantiam ſpeculi, & pedum tuorum in ſecun
<
lb
/>
do ſitu, & exiens eſt numerus vlnarum alti
<
lb
/>
tudinis. </
s
>
<
s
id
="
s.009965
">Exemplum: Sit diſtantia pedum, ac
<
lb
/>
ſpeculi vlnæ duodecim, ſitus verò ſpeculi ſe
<
lb
/>
cundi à primo vlnarum quatuor, tuncque
<
lb
/>
pedes diſtent à ſpeculo vlnis quatuordecim,
<
lb
/>
altitudo verò mea vlnæ ſex: ducito quatuor
<
lb
/>
diſtantiam locorum ſpeculi in quatuorde
<
lb
/>
cim diſtantiam ſpeculi, & pedum in ſecun
<
lb
/>
do ſitu, & fiunt vlnæ quinquaginta ſex,
<
lb
/>
quas diuide per duo, differentiam quatuor
<
lb
/>
decim, & duodecim diſtantiarum pedum,
<
lb
/>
& ſpeculi, exeunt vlnæ viginti octo diſtan
<
lb
/>
tiæ ſpeculi in ſecundo ſitu ab imo turris:
<
lb
/>
hanc multiplica per ſex altitudinem tuam,
<
lb
/>
fiunt centum ſexagintaocto: diuide per di
<
lb
/>
ſtantiam ſpeculi, & pedum tuorum in ſecun
<
lb
/>
do ſitu, & fuit quatuordecim: exibunt duo
<
lb
/>
decim vlnæ altitudinis turris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009966
">Eodem modo maris altitudinem metie
<
arrow.to.target
n
="
marg1397
"/>
<
lb
/>
mur: Nam poſito ſpeculo ſupra oculos
<
lb
/>
ſic vt lapidem videamus è puppi, quem pro
<
lb
/>
ræ ſubiacentem directè exiſtimamus, detra
<
lb
/>
hemus duplum diſtantiæ pedum à ſpeculi
<
lb
/>
directo, ex ſpacio loco lapidis directè ſu
<
lb
/>
perpoſito, & pedum tuorum intercepto,
<
lb
/>
reſidiuumque ducemus in altitudinem ſpe
<
lb
/>
culi ſupra oculos tuos & quod produci
<
lb
/>
tur, diuidemus per diſtantiam pedum duo
<
lb
/>
rum & ſpeculi, exibitque profunditas
<
lb
/>
maris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009967
">
<
margin.target
id
="
marg1397
"/>
Quomodo
<
lb
/>
viſo lapide
<
lb
/>
in imo maris
<
lb
/>
altitudinem
<
lb
/>
illius ſcire
<
lb
/>
liceat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009968
">Ergo tales ſunt oculi vires, & ex infini
<
lb
/>
tis hæc duo ſeligeremus faciliora exempla:
<
lb
/>
verùm omnis ſenſus cognitis maximè gau
<
lb
/>
det cognita in auditu vocantur conſonantia:
<
lb
/>
in viſu pulchra. </
s
>
<
s
id
="
s.009969
">Quid igitur eſt pulchritu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1398
"/>
<
lb
/>
do? </
s
>
<
s
id
="
s.009970
">Res viſui perfectè cognita, incognita
<
lb
/>
amare non poſſumus: ea autem agnoſcit vi
<
lb
/>
ſus, quæ ſimpliciter conſtant proportione
<
lb
/>
dupla, tripla, quadrupla, ſeſquialtera, ſeſ
<
lb
/>
quitertia, vt de humana facie diximus:
<
lb
/>
cùm igitur columnis ea ratione diſpoſitis,
<
lb
/>
aut arboribus: aut faciei partibus, illicò in
<
lb
/>
illis æqualitatem, & ſymmetriam intelli
<
lb
/>
git, delectatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009971
">Eſt enim delectatio in co
<
lb
/>
gnoſcendo, vt non cognoſcendo triſtitia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009972
">Porrò obſcura, imperfectáque ob id non co
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1399
"/>
<
lb
/>
gnoſcuntur, quòd ſint infinita, confuſa, in
<
lb
/>
determinatáque: talia igitur cùm ſint infi
<
lb
/>
nita cognoſci nequeunt: igitur imperfecta
<
lb
/>
non poſſunt delectare, nec eſſe pulchra: pul
<
lb
/>
chrum igitur quicquid commenſuratum eſt,
<
lb
/>
delectare etiam ſolet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009973
">
<
margin.target
id
="
marg1398
"/>
Quid ſit
<
lb
/>
pulchritudo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009974
">
<
margin.target
id
="
marg1399
"/>
Cur pulchris
<
lb
/>
delectemur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009975
">Ea igitur cauſa nata ſunt columnarum
<
lb
/>
ponendarum genera: pycnoſtylum, ſyſti
<
lb
/>
lum, diaſtilum, euſtylum, in areoſtylum,
<
lb
/>
in comparatione longitudinis, craſſitudinis
<
lb
/>
cum ſpatiis, & epiſtyliis. </
s
>
<
s
id
="
s.009976
">Quod igitur non
<
lb
/>
cognoſcit oculus, proportione numerorum
<
lb
/>
paruorum ſaltem caret
<
emph
type
="
italics
"/>
:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
& hoc totum ince
<
lb
/>
ptum, turpe ac rude diiudicat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009977
">Hoc fuit Virtutij conſilium in ædibus,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1400
"/>
<
lb
/>
& earum partibus ab auribus ad oculos
<
lb
/>
traducere rationem. </
s
>
<
s
id
="
s.009978
">In venereis igitur pul
<
lb
/>
chritudinem, nobilitatem, & varietatem
<
lb
/>
quærimus. </
s
>
<
s
id
="
s.009979
">Pulchritudo per ſe ( vt dixi ) de
<
lb
/>
lectat: & in coloribus purpureum, roſeum
<
lb
/>
que quærimus, qui colos ab extremis ma
<
lb
/>
ximè diſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.009980
">Nobilitas raritati coniungi
<
lb
/>
tur: rarò verò magis amamus, quoniam
<
lb
/>
non tam facilè his licet potiri: nos au
<
lb
/>
tem ſemper nitimur in vetitum, cupimuſque </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>