Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009980
">
<
pb
pagenum
="
572
"
xlink:href
="
016/01/219.jpg
"/>
negata. </
s
>
<
s
id
="
s.009981
">Varietas etiam & permutatio, & res
<
lb
/>
intacta è raritatis genere ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009982
">Sic & illicitis
<
lb
/>
quandóque magis angimur, quia difficilius
<
lb
/>
aſſequitur talia. </
s
>
<
s
id
="
s.009983
">Omnis igitur noſtra volu
<
lb
/>
ptas eſt aut in his, quæ per ſe amabilia ſunt,
<
lb
/>
id eſt, pulchra, ſeu oculo cognita: aut in qui
<
lb
/>
bus præſtantes nobis videmur: videmur au
<
lb
/>
tem præſtantes in aſſequendo ea, quæ aliis
<
lb
/>
negata ſunt, aut quia nobilia, aut qui rara,
<
lb
/>
aut quia intacta, vel cuſtodia munita, vel
<
lb
/>
virtute prædita, vel illicita: in omnibus igi
<
lb
/>
tur his aut horum parte animus delectatur,
<
lb
/>
gaudétque, acquirit etiam cum famæ, fortu
<
lb
/>
narum, vitæque iactura. </
s
>
<
s
id
="
s.009984
">Hic eſt amor ille
<
lb
/>
fæuus, de quo infrà ſermonem habiturus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1401
"/>
<
lb
/>
ſum. </
s
>
<
s
id
="
s.009985
">Minùs igitur amant, qui acutè vident,
<
lb
/>
& non ſolùm minùs, ſed rarius, quòd dili
<
lb
/>
genter conſideranti rara ſit facies abſoluta,
<
lb
/>
& quæ vitio careat, tum maximè quòd le
<
lb
/>
nis cutis glabra, & roſeus color deſiderantur
<
lb
/>
ad pulchritudinem: amant igitur plerique,
<
lb
/>
quòd acie præuertatur, aut prius ament,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1402
"/>
<
lb
/>
inſpiciant, quod amare velint. </
s
>
<
s
id
="
s.009986
">Ea de cauſa
<
lb
/>
plurimi
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
ſi nolint, amant: coguntur enim
<
lb
/>
amare præſente pulchritudinis imagine non
<
lb
/>
ſecùs, ac qui vruntur dolore, neque enim vis
<
lb
/>
imaginandi ex toto voluntati paret: nec ſi
<
lb
/>
pulchrum imagineris, liberum eſt, non ama
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.009987
">Igitur concepta in imaginante virtute
<
lb
/>
pulchra forma, nolentes etiam rapimur ad
<
lb
/>
amorem: ob id ſtudioſi vehementiùs amant,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1403
"/>
<
lb
/>
ob imaginantis facultatis robur. </
s
>
<
s
id
="
s.009988
">Hoc autem
<
lb
/>
exercitatione: contingit itaque & ob ean
<
lb
/>
dem cauſam circa Veneris actum ex nimio
<
lb
/>
amore impediri. </
s
>
<
s
id
="
s.009989
">Nam voluntas contrahit
<
lb
/>
ſpiritus, & ad ſuperiora reuocat, & imagi
<
lb
/>
nantem facultatem, à qua maximè iuuatur
<
lb
/>
Venus, impedit. </
s
>
<
s
id
="
s.009990
">Homini enim proprium eſt,
<
lb
/>
non benè operam dare duabus rebus ſimul
<
lb
/>
Sed commiſeratio Venerem adiuuat, vnde
<
lb
/>
vim inferentibus prompta Venus
<
emph
type
="
italics
"/>
:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
nam ſpi
<
lb
/>
ritum dilatat, & mouet, repugnantiáque ac
<
lb
/>
cedit, & quòd imaginandi virtus excitetur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009991
">Imaginando enim tenditur membrum, quo
<
lb
/>
niam vbi è cerebro iucunda effigies animæ
<
lb
/>
offertur, cor in quo illa reſidet, ſpiritum, &
<
lb
/>
calorem ad membrum tranſmittit, titilla
<
lb
/>
tione in eo per neruos excitata. </
s
>
<
s
id
="
s.009992
">Ergo calor
<
lb
/>
dum ad ipſum tendit, humidum quod in via
<
lb
/>
eſt, diſſoluit, & in flatum vertit: ex quo in
<
lb
/>
pumicoſam membra carnem intruſo, ſtatim
<
lb
/>
ipſum
<
expan
abbr
="
tẽditur
">tenditur</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.009993
">Vnde patet primam
<
expan
abbr
="
animã
">animam</
expan
>
, &
<
lb
/>
totam eſſe in corde. </
s
>
<
s
id
="
s.009994
">Corque
<
expan
abbr
="
calidũ
">calidum</
expan
>
ad Vene
<
lb
/>
rem
<
expan
abbr
="
multũ
">multum</
expan
>
facere. </
s
>
<
s
id
="
s.009995
">Hinc
<
expan
abbr
="
variarũ
">variarum</
expan
>
affectionum
<
lb
/>
cauſæ patent: nam quibus facilè ac diu ten
<
lb
/>
ditur, multum eſt concocti pinguis humidi,
<
lb
/>
quibus autem facilè tenditur ac laxatur te
<
lb
/>
nuis: quibus verò à priore coitu magis erigi
<
lb
/>
tur, virga his frigidior pars eiecta eſt: quod
<
lb
/>
contingit in his, quibus ex mora ſemen cor
<
lb
/>
ruptum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009996
">Senibus verò ob meatuum laxi
<
lb
/>
tatem contingit, vt extenſa virga flatus per
<
lb
/>
ventris crepitum erumpat. </
s
>
<
s
id
="
s.009997
">Lachrymæ verò
<
lb
/>
vim patientibus profluunt, quòd in dolore
<
lb
/>
cum ſpe contrahatur cor, & cerebrum, in
<
lb
/>
de à calore quicquid eſt humidi non ſolùm
<
lb
/>
in cerebro, ſed etiam in toto ſanguine
<
lb
/>
exprimitur per oculorum fontes. </
s
>
<
s
id
="
s.009998
">Lachry
<
lb
/>
mantur & equi, & phaſiani, dum immi
<
lb
/>
nens periculum cernunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009999
">Sed vbi ſpes deeſt,
<
lb
/>
non fit motus, nec lachryma. </
s
>
<
s
id
="
s.010000
">Ob id in
<
lb
/>
extremis timoribus aut triſtitia non lachry
<
lb
/>
mantur. </
s
>
<
s
id
="
s.010001
">Benè igitur Poëtæ, Nioben in mor
<
lb
/>
te filiorum lapideam factam finxêre, non
<
lb
/>
lachrymantem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010002
">
<
margin.target
id
="
marg1400
"/>
Vitruuij ra
<
lb
/>
tio ſubtiliſſi
<
lb
/>
ma explica
<
lb
/>
tur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010003
">Tria quæ
<
lb
/>
runtur ad
<
lb
/>
Veneris vo
<
lb
/>
luptatem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010004
">
<
margin.target
id
="
marg1401
"/>
Minùs
<
expan
abbr
="
amãt
">amant</
expan
>
<
lb
/>
qui acutè
<
lb
/>
vident.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010005
">
<
margin.target
id
="
marg1402
"/>
Cur nonnul
<
lb
/>
li vel inuiti
<
lb
/>
ament.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010006
">
<
margin.target
id
="
marg1403
"/>
Cur amantes
<
lb
/>
quandoque
<
lb
/>
prohibentur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010007
">ne vti poſſint
<
lb
/>
Venere cum
<
lb
/>
amata.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010008
">Quomodo
<
lb
/>
imaginando
<
lb
/>
Venus exci
<
lb
/>
tetur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010009
">Lachrymæ
<
lb
/>
cauſa.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010010
">Fluunt & præ gaudio lachrymæ, quia &
<
lb
/>
in illo ſanguis extràfertur cum impetu. </
s
>
<
s
id
="
s.010011
">Ob
<
lb
/>
id etiam præ gaudio nonnulli mortui ſunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010012
">Omnes animi affectus, imo & mores,
<
lb
/>
oculi oſtendunt, maximè tamen lætitiam, &
<
lb
/>
triſtitiam. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010013
">Aures vt oculis ſunt longè in his infe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1404
"/>
<
lb
/>
riores, ita in duobus illis præſtant ad diſ
<
lb
/>
ciplinam tradendam, & affectus animi exci
<
lb
/>
tandos. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010014
">
<
margin.target
id
="
marg1404
"/>
Aurium du
<
lb
/>
plex priui
<
lb
/>
legium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010015
">Sunt ſoni differentiæ trium generum,
<
lb
/>
acutus, grauis, & medius: qui à celeri, vel
<
lb
/>
tardo, mediove, magnus, & paruus, mediuſ
<
lb
/>
que ab impetus magnitudine procedentes.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010016
">Sed mollis, & aſper ab inſtrumenti natura.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010017
">Sunt & rari, & frequentes ac medij, tum
<
lb
/>
verò diſſoni, ac conſoni, mediique. </
s
>
<
s
id
="
s.010018
">Igitur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1405
"/>
<
lb
/>
ſonus inter omnes, quæ ſenſum mouere poſ
<
lb
/>
ſunt, affectus mouet ſolus, maximè, quòd
<
lb
/>
ſolus cùm manifeſto ſit motu. </
s
>
<
s
id
="
s.010019
">Magnus igi
<
lb
/>
tur aſper, & concitatus, nec conſonus: ad
<
lb
/>
modum ad iram ac prælia mouet, adeò vt
<
lb
/>
faciat obliuiſci hominem ſuiipſius. </
s
>
<
s
id
="
s.010020
">Ob id
<
lb
/>
rectè in præliis tum maximè in initiis, tu
<
lb
/>
bis, & tympanis obſtrepunt, & clamorem
<
lb
/>
edunt milites: etenim magna res eſt morti
<
lb
/>
ſe offerre: nec niſi gloria, qui nobiles, aut
<
lb
/>
mente perturbati, quòd maximè inconditis
<
lb
/>
ſonis ac clamoribus contingit, ſpontè id
<
lb
/>
agerent. </
s
>
<
s
id
="
s.010021
">Itaque Pompeium rectè Cæſar re
<
lb
/>
darguebat, qui velut ituros ad luctam, vel
<
lb
/>
diſceptaturos de nugis Philoſophorum, mi
<
lb
/>
lites in initio pugnæ ab impetu cohibuiſſet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010022
">Molles, rari, parui, concini, ad commiſera
<
lb
/>
tionem hominem inducunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010023
">Molles, celeres,
<
lb
/>
parui, concini, ad alacritatem. </
s
>
<
s
id
="
s.010024
">Graues in fi
<
lb
/>
ne mediocres, mixtique ex aſperis, & me
<
lb
/>
diocribus tardi ac parui, ad caſtitatem, ac
<
lb
/>
prudentiam. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010025
">
<
margin.target
id
="
marg1405
"/>
Cur ſolus ſo
<
lb
/>
nus animi
<
lb
/>
affectus mo
<
lb
/>
ueat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010026
">Illud ſanè mirum, quod quiſque tamen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1406
"/>
<
lb
/>
poteſt experiri, lanceam ad lyram appoſi
<
lb
/>
tam, vt tangat, vel ad hominis os, ſi quis
<
lb
/>
caput lanceæ reliquum dentibus teneat, tan
<
lb
/>
quam in dentibus ſit auditus ſonum: voces
<
lb
/>
ac verba procul exaudiet, quorum nec ſo
<
lb
/>
num ſecùs audire poſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.010027
">Denique vide qua
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1407
"/>
<
lb
/>
les motus in ſpiritibus creant affectus, tales
<
lb
/>
ſonos elige ad eoſdem affectus mouendos.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010028
">Etenim in ſonos magis conueniunt homi
<
lb
/>
nes, quàm in aliis ſenſibilibus, quòd ſonus
<
lb
/>
ſimpliciſſima res ſit, & generalibus tantùm
<
lb
/>
differentiis varietur. </
s
>
<
s
id
="
s.010029
">Sapores, & odores, &
<
lb
/>
colores etiam à mixtione primarum quali
<
lb
/>
tatem prodeunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010030
">
<
margin.target
id
="
marg1406
"/>
Lanceæ expe
<
lb
/>
rimentum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010031
">
<
margin.target
id
="
marg1407
"/>
Cur in ſonis
<
lb
/>
omnes fermè
<
lb
/>
homines con
<
lb
/>
ueniant, non
<
lb
/>
in ſaporibus
<
lb
/>
aut colori
<
lb
/>
bus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010032
">Tria omni
<
lb
/>
bus ſenſibili
<
lb
/>
bus commu
<
lb
/>
nia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010033
">Sunt porrò communes omnium ſenſibi
<
lb
/>
lium conditiones tres. </
s
>
<
s
id
="
s.010034
">Prima, quòd ( vt
<
lb
/>
dixi ) proportione conſtent: nam talia no
<
lb
/>
ta ſunt, & ob id delectant: inde fit, vt eum
<
lb
/>
diapoſon dupla conſtet, ea maximè dele
<
lb
/>
ctet aures: inde bis diapoſon quadrupla, pòſt
<
lb
/>
diapaſon alia diapente tripla, inde diapente
<
lb
/>
ſeſquialtera, pòſt ſeſquitertia diateſſa
<
lb
/>
ron. </
s
>
<
s
id
="
s.010035
">Ditonus ad ſeſquiquartam, & tris </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>