Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
111
111 (59)
112
112 (60)
113
113 (61)
114
114 (62)
115
115 (63)
116
116 (64)
117
117 (65)
118
118 (66)
119
119 (67)
120
120 (68)
< >
page |< < (167) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="167" file="0219" n="219" rhead="PARS TERTIA."/>
            beret in ſuis illis maſſulis, ſeu primigeniis particulis impene-
              <lb/>
            trabilitatem continuam prorſus inſuperabilem, ſine ulla exten-
              <lb/>
            ſione continua, & </s>
            <s xml:space="preserve">indiſſolubilitatem itidem inſuperabilem etiam
              <lb/>
            ſine ullo mutuo nexu inter earum puncta, per ſolum nexum,
              <lb/>
            quem haberent ſingula cum illis tribus punctis remotis.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">365. </s>
            <s xml:space="preserve">In omnibus hiſce caſibus habetur in maſſa non conti-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0219-01" xlink:href="note-0219-01a" xml:space="preserve">In iis & aliis
                <unsure/>
                <lb/>
              caſibus reſiſten-
                <lb/>
              tia continua ſi-
                <lb/>
              ne continuo fa-
                <lb/>
              ciente vim, &
                <lb/>
              abſoluta imper-
                <lb/>
              meabilitas.</note>
            nua vis ita continua, ut nulla ne apparens quidem compene-
              <lb/>
            tratio, & </s>
            <s xml:space="preserve">permixtio haberi poſſit æque, ac in communi ſen-
              <lb/>
            tentia de continua impenetrabilis materiæ extenſione. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod
              <lb/>
            autem in illo velo, vel muro exhibuit triangulorum, & </s>
            <s xml:space="preserve">pyra-
              <lb/>
            midum ſeries, idem obtineri poteſt per figuras alias quampluri-
              <lb/>
            mas, & </s>
            <s xml:space="preserve">id multo pluribus adhuc modis obtineretur; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi non in
              <lb/>
            unica, ſed in pluribus diſtantiis eſſent ejuſmodi aſymptotica
              <lb/>
            repagula cum impenetrabilitate continua per non continuam
              <lb/>
            punctorum diſperſorum diſpoſitionem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">366. </s>
            <s xml:space="preserve">At in primo illo caſu, in quo nulla habetur ejuſmodi
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0219-02" xlink:href="note-0219-02a" xml:space="preserve">Sine aſympto-
                <lb/>
              to omnes ſub-
                <lb/>
              ſtantias permea-
                <lb/>
              biles fore ab
                <lb/>
              aliis; ſi iis ſatis
                <lb/>
              magnas veloci-
                <lb/>
              tas imprimatur.
                <lb/>
              Exemplum glo-
                <lb/>
              buli ferrei inter
                <lb/>
              magnetes tran-
                <lb/>
              ſeuntis.</note>
            aſymptotus præter primam, res longe alio modo ſe haberet.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Patet in eo caſu illud, ſi velocitas imprimi poſſit maſſæ cui-
              <lb/>
            piam ſatis magna; </s>
            <s xml:space="preserve">fore, ut ea tranſeat per maſſam quancun-
              <lb/>
            que ſine ulla perturbatione ſuarum partium, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſine ulla par-
              <lb/>
            tium alterius: </s>
            <s xml:space="preserve">nam vires, ut agant, & </s>
            <s xml:space="preserve">motum aliquem fini-
              <lb/>
            tum ſenſibilem gignant, indigent continuo tempore, quo im-
              <lb/>
            minuto in immenſum, uti imminuitur, ſi velocitas in immen-
              <lb/>
            ſum augeatur, imminuitur itidem in immenſum earum effe-
              <lb/>
            ctus. </s>
            <s xml:space="preserve">Rei ideam exhibebit globulus ferreus, qui debeat tranſi-
              <lb/>
            re per planum, in quo diſperſæ ſint hac, illac plurimæ maſſæ
              <lb/>
            magneticæ vim habentes validam ſatis. </s>
            <s xml:space="preserve">Si is globus cum ve-
              <lb/>
            locitate non ita ingenti projiciatur per directionem etiam,
              <lb/>
            quæ in nullam maſſam debeat incurrere; </s>
            <s xml:space="preserve">progredi ultra il-
              <lb/>
            las maſſas non poterit; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ejus motus ſiſtetur ab illarum
              <lb/>
            attractionibus. </s>
            <s xml:space="preserve">At ſi velocitas ſit ſatis magna, ut actiones
              <lb/>
            virium magneticarum ſatis exiguo tempore durare poſſint,
              <lb/>
            prætervolabit utique, nullo ſenſibili damno ejus velocitati il-
              <lb/>
            lato.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">367. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo ibi conſiderandum & </s>
            <s xml:space="preserve">illud: </s>
            <s xml:space="preserve">ſi velocitas
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0219-03" xlink:href="note-0219-03a" xml:space="preserve">Diverſi ef
                <unsure/>
              ſectus
                <lb/>
              relate ad ma-
                <lb/>
              gnetes pro di-
                <lb/>
              verſa velocita-
                <lb/>
              te ejus globuli.</note>
            ejus fuerit exigua, ipſum globum facile ſiſti, exiguo motu a
              <lb/>
            vi mutua æquali, ſeu reactione, impreſſo magnetibus, quo per
              <lb/>
            ſolam plani frictionem, & </s>
            <s xml:space="preserve">mutuas eorum vires impedito, exi-
              <lb/>
            gua in eorum poſitionibus mutatio fiat. </s>
            <s xml:space="preserve">Si velocitas impreſ-
              <lb/>
            ſa aliquantulum creverit; </s>
            <s xml:space="preserve">tum mutatio in poſitione magne-
              <lb/>
            tum major fiet, & </s>
            <s xml:space="preserve">adhuc ſiſtetur globuli motus; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed ſi ve-
              <lb/>
            locitas fuerit multo major, globulus autem tranſeat ſatis pro-
              <lb/>
            pe aliquas e maſſis magneticis; </s>
            <s xml:space="preserve">ab actione mutua inter ipſum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">eas maſſas communicabitur ſatis ingens motus iis ipſis
              <lb/>
            maſſis, quo poſſint etiam ipſum non nihil retardatum, ſed
              <lb/>
            adhuc progredientem ſequi, avulſæ a cæteris, quæ ob actio-
              <lb/>
            nes in majore diſtantia minores, & </s>
            <s xml:space="preserve">brevitatem temporis, re-
              <lb/>
            maneant ad ſenſum immotæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">nihil turbatæ. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed ſi </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>