Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009980
">
<
pb
pagenum
="
572
"
xlink:href
="
016/01/219.jpg
"/>
negata. </
s
>
<
s
id
="
s.009981
">Varietas etiam & permutatio, & res
<
lb
/>
intacta è raritatis genere ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009982
">Sic & illicitis
<
lb
/>
quandóque magis angimur, quia difficilius
<
lb
/>
aſſequitur talia. </
s
>
<
s
id
="
s.009983
">Omnis igitur noſtra volu
<
lb
/>
ptas eſt aut in his, quæ per ſe amabilia ſunt,
<
lb
/>
id eſt, pulchra, ſeu oculo cognita: aut in qui
<
lb
/>
bus præſtantes nobis videmur: videmur au
<
lb
/>
tem præſtantes in aſſequendo ea, quæ aliis
<
lb
/>
negata ſunt, aut quia nobilia, aut qui rara,
<
lb
/>
aut quia intacta, vel cuſtodia munita, vel
<
lb
/>
virtute prædita, vel illicita: in omnibus igi
<
lb
/>
tur his aut horum parte animus delectatur,
<
lb
/>
gaudétque, acquirit etiam cum famæ, fortu
<
lb
/>
narum, vitæque iactura. </
s
>
<
s
id
="
s.009984
">Hic eſt amor ille
<
lb
/>
fæuus, de quo infrà ſermonem habiturus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1401
"/>
<
lb
/>
ſum. </
s
>
<
s
id
="
s.009985
">Minùs igitur amant, qui acutè vident,
<
lb
/>
& non ſolùm minùs, ſed rarius, quòd dili
<
lb
/>
genter conſideranti rara ſit facies abſoluta,
<
lb
/>
& quæ vitio careat, tum maximè quòd le
<
lb
/>
nis cutis glabra, & roſeus color deſiderantur
<
lb
/>
ad pulchritudinem: amant igitur plerique,
<
lb
/>
quòd acie præuertatur, aut prius ament,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1402
"/>
<
lb
/>
inſpiciant, quod amare velint. </
s
>
<
s
id
="
s.009986
">Ea de cauſa
<
lb
/>
plurimi
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
ſi nolint, amant: coguntur enim
<
lb
/>
amare præſente pulchritudinis imagine non
<
lb
/>
ſecùs, ac qui vruntur dolore, neque enim vis
<
lb
/>
imaginandi ex toto voluntati paret: nec ſi
<
lb
/>
pulchrum imagineris, liberum eſt, non ama
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.009987
">Igitur concepta in imaginante virtute
<
lb
/>
pulchra forma, nolentes etiam rapimur ad
<
lb
/>
amorem: ob id ſtudioſi vehementiùs amant,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1403
"/>
<
lb
/>
ob imaginantis facultatis robur. </
s
>
<
s
id
="
s.009988
">Hoc autem
<
lb
/>
exercitatione: contingit itaque & ob ean
<
lb
/>
dem cauſam circa Veneris actum ex nimio
<
lb
/>
amore impediri. </
s
>
<
s
id
="
s.009989
">Nam voluntas contrahit
<
lb
/>
ſpiritus, & ad ſuperiora reuocat, & imagi
<
lb
/>
nantem facultatem, à qua maximè iuuatur
<
lb
/>
Venus, impedit. </
s
>
<
s
id
="
s.009990
">Homini enim proprium eſt,
<
lb
/>
non benè operam dare duabus rebus ſimul
<
lb
/>
Sed commiſeratio Venerem adiuuat, vnde
<
lb
/>
vim inferentibus prompta Venus
<
emph
type
="
italics
"/>
:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
nam ſpi
<
lb
/>
ritum dilatat, & mouet, repugnantiáque ac
<
lb
/>
cedit, & quòd imaginandi virtus excitetur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009991
">Imaginando enim tenditur membrum, quo
<
lb
/>
niam vbi è cerebro iucunda effigies animæ
<
lb
/>
offertur, cor in quo illa reſidet, ſpiritum, &
<
lb
/>
calorem ad membrum tranſmittit, titilla
<
lb
/>
tione in eo per neruos excitata. </
s
>
<
s
id
="
s.009992
">Ergo calor
<
lb
/>
dum ad ipſum tendit, humidum quod in via
<
lb
/>
eſt, diſſoluit, & in flatum vertit: ex quo in
<
lb
/>
pumicoſam membra carnem intruſo, ſtatim
<
lb
/>
ipſum
<
expan
abbr
="
tẽditur
">tenditur</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.009993
">Vnde patet primam
<
expan
abbr
="
animã
">animam</
expan
>
, &
<
lb
/>
totam eſſe in corde. </
s
>
<
s
id
="
s.009994
">Corque
<
expan
abbr
="
calidũ
">calidum</
expan
>
ad Vene
<
lb
/>
rem
<
expan
abbr
="
multũ
">multum</
expan
>
facere. </
s
>
<
s
id
="
s.009995
">Hinc
<
expan
abbr
="
variarũ
">variarum</
expan
>
affectionum
<
lb
/>
cauſæ patent: nam quibus facilè ac diu ten
<
lb
/>
ditur, multum eſt concocti pinguis humidi,
<
lb
/>
quibus autem facilè tenditur ac laxatur te
<
lb
/>
nuis: quibus verò à priore coitu magis erigi
<
lb
/>
tur, virga his frigidior pars eiecta eſt: quod
<
lb
/>
contingit in his, quibus ex mora ſemen cor
<
lb
/>
ruptum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009996
">Senibus verò ob meatuum laxi
<
lb
/>
tatem contingit, vt extenſa virga flatus per
<
lb
/>
ventris crepitum erumpat. </
s
>
<
s
id
="
s.009997
">Lachrymæ verò
<
lb
/>
vim patientibus profluunt, quòd in dolore
<
lb
/>
cum ſpe contrahatur cor, & cerebrum, in
<
lb
/>
de à calore quicquid eſt humidi non ſolùm
<
lb
/>
in cerebro, ſed etiam in toto ſanguine
<
lb
/>
exprimitur per oculorum fontes. </
s
>
<
s
id
="
s.009998
">Lachry
<
lb
/>
mantur & equi, & phaſiani, dum immi
<
lb
/>
nens periculum cernunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009999
">Sed vbi ſpes deeſt,
<
lb
/>
non fit motus, nec lachryma. </
s
>
<
s
id
="
s.010000
">Ob id in
<
lb
/>
extremis timoribus aut triſtitia non lachry
<
lb
/>
mantur. </
s
>
<
s
id
="
s.010001
">Benè igitur Poëtæ, Nioben in mor
<
lb
/>
te filiorum lapideam factam finxêre, non
<
lb
/>
lachrymantem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010002
">
<
margin.target
id
="
marg1400
"/>
Vitruuij ra
<
lb
/>
tio ſubtiliſſi
<
lb
/>
ma explica
<
lb
/>
tur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010003
">Tria quæ
<
lb
/>
runtur ad
<
lb
/>
Veneris vo
<
lb
/>
luptatem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010004
">
<
margin.target
id
="
marg1401
"/>
Minùs
<
expan
abbr
="
amãt
">amant</
expan
>
<
lb
/>
qui acutè
<
lb
/>
vident.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010005
">
<
margin.target
id
="
marg1402
"/>
Cur nonnul
<
lb
/>
li vel inuiti
<
lb
/>
ament.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010006
">
<
margin.target
id
="
marg1403
"/>
Cur amantes
<
lb
/>
quandoque
<
lb
/>
prohibentur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010007
">ne vti poſſint
<
lb
/>
Venere cum
<
lb
/>
amata.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010008
">Quomodo
<
lb
/>
imaginando
<
lb
/>
Venus exci
<
lb
/>
tetur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010009
">Lachrymæ
<
lb
/>
cauſa.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010010
">Fluunt & præ gaudio lachrymæ, quia &
<
lb
/>
in illo ſanguis extràfertur cum impetu. </
s
>
<
s
id
="
s.010011
">Ob
<
lb
/>
id etiam præ gaudio nonnulli mortui ſunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010012
">Omnes animi affectus, imo & mores,
<
lb
/>
oculi oſtendunt, maximè tamen lætitiam, &
<
lb
/>
triſtitiam. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010013
">Aures vt oculis ſunt longè in his infe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1404
"/>
<
lb
/>
riores, ita in duobus illis præſtant ad diſ
<
lb
/>
ciplinam tradendam, & affectus animi exci
<
lb
/>
tandos. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010014
">
<
margin.target
id
="
marg1404
"/>
Aurium du
<
lb
/>
plex priui
<
lb
/>
legium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010015
">Sunt ſoni differentiæ trium generum,
<
lb
/>
acutus, grauis, & medius: qui à celeri, vel
<
lb
/>
tardo, mediove, magnus, & paruus, mediuſ
<
lb
/>
que ab impetus magnitudine procedentes.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010016
">Sed mollis, & aſper ab inſtrumenti natura.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010017
">Sunt & rari, & frequentes ac medij, tum
<
lb
/>
verò diſſoni, ac conſoni, mediique. </
s
>
<
s
id
="
s.010018
">Igitur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1405
"/>
<
lb
/>
ſonus inter omnes, quæ ſenſum mouere poſ
<
lb
/>
ſunt, affectus mouet ſolus, maximè, quòd
<
lb
/>
ſolus cùm manifeſto ſit motu. </
s
>
<
s
id
="
s.010019
">Magnus igi
<
lb
/>
tur aſper, & concitatus, nec conſonus: ad
<
lb
/>
modum ad iram ac prælia mouet, adeò vt
<
lb
/>
faciat obliuiſci hominem ſuiipſius. </
s
>
<
s
id
="
s.010020
">Ob id
<
lb
/>
rectè in præliis tum maximè in initiis, tu
<
lb
/>
bis, & tympanis obſtrepunt, & clamorem
<
lb
/>
edunt milites: etenim magna res eſt morti
<
lb
/>
ſe offerre: nec niſi gloria, qui nobiles, aut
<
lb
/>
mente perturbati, quòd maximè inconditis
<
lb
/>
ſonis ac clamoribus contingit, ſpontè id
<
lb
/>
agerent. </
s
>
<
s
id
="
s.010021
">Itaque Pompeium rectè Cæſar re
<
lb
/>
darguebat, qui velut ituros ad luctam, vel
<
lb
/>
diſceptaturos de nugis Philoſophorum, mi
<
lb
/>
lites in initio pugnæ ab impetu cohibuiſſet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010022
">Molles, rari, parui, concini, ad commiſera
<
lb
/>
tionem hominem inducunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010023
">Molles, celeres,
<
lb
/>
parui, concini, ad alacritatem. </
s
>
<
s
id
="
s.010024
">Graues in fi
<
lb
/>
ne mediocres, mixtique ex aſperis, & me
<
lb
/>
diocribus tardi ac parui, ad caſtitatem, ac
<
lb
/>
prudentiam. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010025
">
<
margin.target
id
="
marg1405
"/>
Cur ſolus ſo
<
lb
/>
nus animi
<
lb
/>
affectus mo
<
lb
/>
ueat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010026
">Illud ſanè mirum, quod quiſque tamen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1406
"/>
<
lb
/>
poteſt experiri, lanceam ad lyram appoſi
<
lb
/>
tam, vt tangat, vel ad hominis os, ſi quis
<
lb
/>
caput lanceæ reliquum dentibus teneat, tan
<
lb
/>
quam in dentibus ſit auditus ſonum: voces
<
lb
/>
ac verba procul exaudiet, quorum nec ſo
<
lb
/>
num ſecùs audire poſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.010027
">Denique vide qua
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1407
"/>
<
lb
/>
les motus in ſpiritibus creant affectus, tales
<
lb
/>
ſonos elige ad eoſdem affectus mouendos.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010028
">Etenim in ſonos magis conueniunt homi
<
lb
/>
nes, quàm in aliis ſenſibilibus, quòd ſonus
<
lb
/>
ſimpliciſſima res ſit, & generalibus tantùm
<
lb
/>
differentiis varietur. </
s
>
<
s
id
="
s.010029
">Sapores, & odores, &
<
lb
/>
colores etiam à mixtione primarum quali
<
lb
/>
tatem prodeunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010030
">
<
margin.target
id
="
marg1406
"/>
Lanceæ expe
<
lb
/>
rimentum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010031
">
<
margin.target
id
="
marg1407
"/>
Cur in ſonis
<
lb
/>
omnes fermè
<
lb
/>
homines con
<
lb
/>
ueniant, non
<
lb
/>
in ſaporibus
<
lb
/>
aut colori
<
lb
/>
bus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010032
">Tria omni
<
lb
/>
bus ſenſibili
<
lb
/>
bus commu
<
lb
/>
nia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010033
">Sunt porrò communes omnium ſenſibi
<
lb
/>
lium conditiones tres. </
s
>
<
s
id
="
s.010034
">Prima, quòd ( vt
<
lb
/>
dixi ) proportione conſtent: nam talia no
<
lb
/>
ta ſunt, & ob id delectant: inde fit, vt eum
<
lb
/>
diapoſon dupla conſtet, ea maximè dele
<
lb
/>
ctet aures: inde bis diapoſon quadrupla, pòſt
<
lb
/>
diapaſon alia diapente tripla, inde diapente
<
lb
/>
ſeſquialtera, pòſt ſeſquitertia diateſſa
<
lb
/>
ron. </
s
>
<
s
id
="
s.010035
">Ditonus ad ſeſquiquartam, & tris </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>