Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
Scan Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="2"/>
              ergo fundamentis rectè conſtitutis, reliqua omnia quæ ſuperſtruuntur, firma permanere & per­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3"/>
              petuò durare poſſunt: ſi minus; quicquid adiicitur breui corruat neceſſe eſt: ſic de ſcientię prin­
                <lb/>
              cipiis, & fundamentis cogitare oportet. </s>
              <s>Exigua ſanè principia ſunt; at verò maximè pollent.
                <lb/>
              </s>
              <s>Ex quo efficitur, vt, quemadmodum in itinere faciendo paruus error ab initio maximus euadit
                <lb/>
              in extremo: ſic principiis in methodo malè fundatis, demum longiſsimè aberremus à vero.
                <lb/>
              </s>
              <s>Vnico enim dato abſurdo plurima ſuccedunt. </s>
              <s>atque, vt monet Plato, velut in deſcribendis figu­
                <lb/>
              ris mathematicis, ſi exiguum quoddam primum ignotum
                <expan abbr="falſumq́">falſumque</expan>
              . </s>
              <s>ſit, reliqua deinceps multa
                <lb/>
              conſentiunt. </s>
              <s>Neque verò ſecus de principiorum conſtitutione iudicando eſt quàm de conſiliis
                <lb/>
              noſtris euidiſsimus ille poëta cenſuerit, ita ſcribens.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg1"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg2"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Siquam rem accures ſobriè & frugaliter
                <emph.end type="italics"/>
              ,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Solet illa rectè ſub manus ſuccedere
                <emph.end type="italics"/>
              :</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Atque ædepol fermè vt quiſque rem accurat ſuam
                <emph.end type="italics"/>
              ,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Sic ei procedit poſt principia. </s>
              <s>Denique ſi malus
                <emph.end type="italics"/>
              ,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Aut nequam eſt, malè res vertunt quas agit
                <emph.end type="italics"/>
              :</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Sin autem frugi eſt, eueniunt frugaliter
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Idcirco multùm principiis inſiſtendum,
                <expan abbr="diligentiſsimeq́">diligentiſsimeque</expan>
              . </s>
              <s>conſiderandum vtrum rectè nec'ne
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg4"/>
                <lb/>
              decernantur. </s>
              <s>his verò probè examinatis & quaſi fundamentis benè iactis cætera cum ipſis con­
                <lb/>
              gruenter ſubiicere ſuccedet. </s>
              <s>Noſtrum igitur inſtitutum eſt nunc naturam motus accuratè per­
                <lb/>
              quirere & quaſi in vnum breue corpus omnia cogere, quę paſsim ex communi ſenſu doctorum
                <lb/>
              diſcuſſa & à philoſophis acerrimè
                <expan abbr="varieq́">varieque</expan>
              . </s>
              <s>diſputata ſunt;
                <expan abbr="animiq́">animique</expan>
              . </s>
              <s>noſtri ſententias de re obſcu­
                <lb/>
              riſsima pronunciare,
                <expan abbr="iudiciumq́">iudiciumque</expan>
              . </s>
              <s>noſtrum dimiſſo omni partium ſtudio liberè, at non licenter
                <lb/>
              interponere; quibus etiam non pauca de noſtro contexuimus; nimis fortaſſe confidenter eorum
                <lb/>
              iudicio, qui maximè tribuunt (vt certè
                <expan abbr="faciendũ">faciendum</expan>
              eſt) auctoritati maiorum; verùm ſi ſine animo iu­
                <lb/>
              dicare velint, & in intima noſtra pręcordia penetrarint, vt proficiamus nos, & aliis prodeſſe poſ­
                <lb/>
              ſimus, neque pœnas huius audaciæ declinemus, dum noſtrorum dictorum reddere rationem,
                <lb/>
              & meliora dicentibus auſcultare parati ſumus,
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              ipſi pro viribus non omnium auctoritate
                <expan abbr="cõ-tempta">con­
                  <lb/>
                tempta</expan>
              profiteamur, ſed ad iudicia peritiorum exploremus illa, quæ aut oſcitante negligentia,
                <lb/>
              aut iniquitate factionum, aut etiam iniuria temporum à pura illa peripatetica diſciplina, anti­
                <lb/>
              qua illa quidem, non tamen eiuſmodi, quæ debuerit, vt iam cœpit, antiquari, tam longo tempo­
                <lb/>
              ris ætatum
                <expan abbr="regionumq́">regionumque</expan>
              . </s>
              <s>tractu lapſa fuerant: quibus item acceſsit acre
                <expan abbr="ſtudiũ">ſtudium</expan>
                <expan abbr="cõcertationis">concertationis</expan>
              , quod
                <lb/>
                <expan abbr="vnicuiq.">vnicuique</expan>
              propemodum inſitum eſt, atque innatum. </s>
              <s>
                <expan abbr="itaq.">itaque</expan>
              exardet facillimè, & animis noſtris in­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg5"/>
                <lb/>
              hęret tenaciſsimè; neque minus diſtrahit in diuerſas opiniones, quàm
                <expan abbr="cuiuſq.">cuiuſque</expan>
              noſtrum cupidi­
                <lb/>
              tas ad varia ſtudia proſequenda
                <expan abbr="quacunq.">quacunque</expan>
              vel
                <expan abbr="ẽt">etiam</expan>
              leui de cauſſa, quotidie nos incitet & impellat.
                <lb/>
              </s>
              <s>Neque
                <expan abbr="itẽ">item</expan>
              abhorret ab hac peſte conſuetudo: permagni enim refert, quibus opinionibus
                <expan abbr="quiſq.">quiſque</expan>
                <lb/>
              ab initiis ſtudiorum ſit imbutus: etenim quemadmodum celeriter arripiuntur; ita diutius re­
                <lb/>
              tinentur, & à teneris annis amplexa vehementius amantur. </s>
              <s>ac veluti lanarum colores, quibus
                <lb/>
              ſimplex ille candor mutatus eſt, elui nequeunt; ſic ea quæ rudes animi perceperunt non ſine
                <lb/>
              ſummo labore excutiuntur, quo fit etiam, vt cætera lentè
                <expan abbr="faſtidioſeq́">faſtidioſeque</expan>
              . </s>
              <s>probentur; ne dixerim,
                <lb/>
              funditus repudientur & reſpuantur. </s>
              <s>Quamobrem ferunt Theodorum tragœdum nobiliſsimum
                <lb/>
              nulli concedere conſueſſe, vt ante ſe prodiret in ſcenam, quia nimirùm primis auditionibus ſpe­
                <lb/>
              ctatorum animi nimium conciliarentur. </s>
              <s>Nos, quoad potuimus, Ariſtotelis vnius veſtigiis in­
                <lb/>
              hęſimus, & ex interpretum ſententiis illas ſecreuimus quas ab ipſo Ariſtotele proficiſci, ſi non
                <lb/>
              perſpicuum ſit; at nos ita eſſe perſuadere conati ſumus; vt neque etiam nos induſtria noſtra
                <lb/>
              minus confiſi quàm approbatiſsimorum hominum auctoritatem ſecuti fuiſſe, nec ab eorum
                <lb/>
              ſententia, niſi coacti diſceſsiſſe iure optimo videri debeamus. </s>
              <s>Quæcunque tamen ea ſint, quæ
                <lb/>
              conſcripſimus, non ſine pertinaci labore confecta ſunt. </s>
              <s>Sæpius enim
                <expan abbr="ſæpiuſq́">ſæpiuſque</expan>
              . </s>
              <s>hæc animaduerte­
                <lb/>
              re oportebat:
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              vt poëta ille monet (vtar hîc ego auctoritate
                <expan abbr="verbiſq́">verbiſque</expan>
              . </s>
              <s>Platonis) ante
                <expan abbr="retroq́">retroque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>
                <arrow.to.target n="marg6"/>
                <lb/>
              conſpicere, ne fortè deciperemur à nobis ipſis: quaquidem fraude nulla magis eſt capitalis:
                <lb/>
              quandò nunquam ſeductor abeſt, nec vllo tempore à decepti latere diuellitur:
                <expan abbr="reſq́">reſque</expan>
              . </s>
              <s>ipſa ſeſe
                <lb/>
              abdidit in profundum. </s>
              <s>ſi quidem ea ſit conditio principiorum, vt Tantum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg4"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg5"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg6"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Sint infra nostros ſenſus,
                <expan abbr="tantoq́">tantoque</expan>
              . </s>
              <s>minora
                <emph.end type="italics"/>
              ,</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Quàm quæ primùm oculi cœptant non poſſe tueri
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Quo circa neque mirùm eſſe debet, ſi res aut minus iucunda, aut etiam grauior,
                <expan abbr="difficiliorq́">difficiliorque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>videatur, eſt enim methodi noſtræ ianua triſtiſsima: verùm ſi prima tempora toleraueris (qui
                <lb/>
              vnus eſt labor) non dubito, quin mirifica voluptate complearis. </s>
              <s>
                <expan abbr="tibiq́">tibique</expan>
              . </s>
              <s>memineris, in capeſſendis
                <lb/>
              phyſicę principiis ita faciendum eſſe, velut iis, quos vexat febris, aut quorum pars aliqua com­
                <lb/>
              putruit, vt enim valeant, amariſsimos ſuccos bibere coguntur, cibis parcere, aridum quoque ne
                <lb/>
              colluant os frigida cauere; aut, quod grauius eſt, ferrum
                <expan abbr="igneſq́">igneſque</expan>
              . </s>
              <s>pati: ſic tibi, vt animo valeas,
                <lb/>
                <expan abbr="oĩa">omnia</expan>
              ferre audendum eſt;
                <expan abbr="eoq́">eoque</expan>
              . </s>
              <s>magis, quo pretium maius eſt animæ quam corpori, cuius morbus
                <lb/>
              eſt inſcitia, ſalus autem diſciplina. </s>
              <s>En igitur naturæ primordia patefacta, quorum explicatione </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>