Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000644
">
<
pb
pagenum
="
373
"
xlink:href
="
016/01/022.jpg
"/>
rei, quòd Cometes, aut faces calores his ac
<
lb
/>
cendunt intolerabiles: quid igitur fiet ſi tan
<
lb
/>
ta regio & vniuerſus orbe igne ambiatur?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000645
">Quid enim prohibebit, ne aërem ipſum ac
<
lb
/>
cendat, inde hæc omnia reliqua, tum maxi
<
lb
/>
mè quòd calor ſiderum adiuuabit. </
s
>
<
s
id
="
s.000646
">Omnem
<
lb
/>
enim lucem Auerroës calidam eſſe exiſtimat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000647
">Aërem etiam calidum maximè eſſe volunt:
<
lb
/>
humida autem qualitas omnium minimè re
<
lb
/>
ſiſtit. </
s
>
<
s
id
="
s.000648
">Quomodo igitur violentiſſimo & ma
<
lb
/>
ximo, & acerrimo elementorum aër ipſe re
<
lb
/>
pugnabit? </
s
>
<
s
id
="
s.000649
">Itaque Auerroës ipſe hoc videns
<
arrow.to.target
n
="
marg53
"/>
<
lb
/>
dixit, aliquando ignem
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſſe calidum actu:
<
lb
/>
ſed ſi calidus non eſt actu, quæ potentia hæc
<
lb
/>
eſt: Potentia dicimus medicamenta talia,
<
lb
/>
quòd deuorata calefaciunt: an verò hic ignis
<
lb
/>
ab aliquo
<
expan
abbr
="
ingẽti
">ingenti</
expan
>
animali deuorabitur? </
s
>
<
s
id
="
s.000650
">Dein
<
lb
/>
de, ſi ignis calidus non eſt, nec aqua pari ra
<
lb
/>
tione frigida (hoc autem eſt confundere or
<
lb
/>
dinem vniuerſi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
quid etiam prohibet ne lu
<
lb
/>
ceat? </
s
>
<
s
id
="
s.000651
">quanquam hoc eludant vt leue argu
<
lb
/>
mentum. </
s
>
<
s
id
="
s.000652
">Si etiam ibi ignis eſt, cur quantò
<
lb
/>
altius aſcendimus, cuncta frigidiora appa
<
lb
/>
rent, vt etiam ſub torrida zona in montium
<
lb
/>
cacuminibus niues abundare
<
expan
abbr
="
affirmẽt
">affirment</
expan
>
? </
s
>
<
s
id
="
s.000653
">Quod
<
lb
/>
minus mirum eſt, ſi quis conſideret non ſo
<
lb
/>
lùm hyeme niues, ſed media etiam æſtate fri
<
lb
/>
gidiſſimas grandines generari. </
s
>
<
s
id
="
s.000654
">Sed dicunt
<
lb
/>
abeſſe ea loca à radiorum repercuſſu: ſed hoc
<
lb
/>
minoris caliditatis argumentum eſſe poteſt,
<
lb
/>
non autem frigiditatis. </
s
>
<
s
id
="
s.000655
">Denique ſi ibi eſſet,
<
lb
/>
maximè ob generationem eſſet: verùm non
<
lb
/>
ob hoc eſſe poteſt, cùm calor cœleſtis ſit qui
<
lb
/>
generet, vel ipſo teſte philoſopho, & leuiſſi
<
lb
/>
ma res tam procul deſcendere haud queat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000656
">Forſan quis ignem ferri hunc ſurſum dicet,
<
lb
/>
atque ex eo coniectabitur ibi locum illius
<
lb
/>
eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.000657
">Sed primùm argumenta hæc rhetorica,
<
lb
/>
indigna ſunt vt in rebus ſeriis adducantur:
<
lb
/>
neque hic ignis illius naturæ eſt, cuius ſu
<
lb
/>
periorem eſſe ferunt, cùm hic vrat, ſplen
<
lb
/>
deat, corrumpat, quorum nullum illi ineſſe
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000658
">Dicemus etiam poſt hæc, cur id con
<
lb
/>
tingat: & quòd non ſemper etiam contin
<
lb
/>
gat docebimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000659
">Nec illud argumenta
<
expan
abbr
="
probãt
">probant</
expan
>
,
<
lb
/>
imò potius oppoſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.000660
">Nam inter duo ex
<
lb
/>
trema, non duo, ſed tantùm vnum ſolet aſſi
<
lb
/>
gnari medium. </
s
>
<
s
id
="
s.000661
">Quòd ſi ſtatuatur, non qua
<
lb
/>
tuor, ſed tria tantùm erunt elementa. </
s
>
<
s
id
="
s.000662
">Quòd ſi
<
lb
/>
hoc non demonſtrat, multò minus quatuor
<
lb
/>
eſſe demonſtrabit. </
s
>
<
s
id
="
s.000663
">Nec faces aut cometes
<
lb
/>
nobis inſinuant eſſe ibi ignem, cùm ipſe
<
lb
/>
Philoſophus ſub igne ac iuxta terram in aë
<
lb
/>
re fieri affirmet hæc ipſa, vt ignis penitùs in
<
lb
/>
digna non ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.000664
">Sed neque in miſtis videtur
<
lb
/>
ignis. </
s
>
<
s
id
="
s.000665
">Nam ſi modò eſſet, in euforbio & pi
<
lb
/>
pere potius eſſet, quorum vis calida eſt, ac
<
lb
/>
ſicca non mediocriter, quàm in frigidiſſimis
<
lb
/>
lapidibus. </
s
>
<
s
id
="
s.000666
">Deſtillationes etiam, tres ſubſtan
<
lb
/>
tias tantùm docent, aquam pro aqua, oleum
<
lb
/>
vice aëris, & terram quæ in imo ſubſidet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000667
">Quòd ſi dicas, olei partem rubicundiorem
<
lb
/>
ignem referre quòd acutiſſima ſit, reſponde
<
lb
/>
mus & ſerò, hanc ac uitatem, acremque ſapo
<
lb
/>
rem ex ignis vi acriore proficiſci. </
s
>
<
s
id
="
s.000668
">Indicio
<
lb
/>
eſt, quòd metallicorum olei nulla eſt pars
<
lb
/>
expers acerrimi ſaporis. </
s
>
<
s
id
="
s.000669
">Quare ſi hoc totum
<
lb
/>
quod acerrimum eſt ignem refert, acris ni
<
lb
/>
hil omninò ineſſe oportet. </
s
>
<
s
id
="
s.000670
">Quate etiam ad
<
lb
/>
tria tantùm redimus elementa. </
s
>
<
s
id
="
s.000671
">Humores
<
lb
/>
in animalibus quatuor ſunt: ſed quid hoc
<
lb
/>
ad elementa? </
s
>
<
s
id
="
s.000672
">quid ſi tantùm tria cum
<
lb
/>
Thruſiano expoſitore artis medicæ Galeni
<
lb
/>
eſſe dicam? </
s
>
<
s
id
="
s.000673
">Sed tamen ſenſus oſtendit eſſe
<
lb
/>
quatuor? </
s
>
<
s
id
="
s.000674
">Nequaquam: nam nec ipſi faten
<
lb
/>
tur hunc ignem elementum eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.000675
">Quare po
<
lb
/>
tius tria declarat nobis ſenſus, quàm qua
<
lb
/>
tuor. </
s
>
<
s
id
="
s.000676
">Neque quod celeriter exedat omnia,
<
lb
/>
ideo dicendum elementum: nam ſic etiam
<
lb
/>
motus elementum eſſet: nec quia celeriter
<
lb
/>
creſcat, nam mures & ipſi elementum eſ
<
lb
/>
ſent. </
s
>
<
s
id
="
s.000677
">Sed horum neutrum terræ ineſt, quam
<
lb
/>
tamen omnes vno ore elementum eſſe fa
<
lb
/>
tentur. </
s
>
<
s
id
="
s.000678
">Omnia igitur ad hæc, ad demon
<
lb
/>
ſtrandum quatuor eſſe elementa, tum etiam
<
lb
/>
ignem elementum eſſe, parum habent fidei:
<
lb
/>
quin imò vt ab initio propoſuimus, oppoſi
<
lb
/>
tum potius oſtendunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000679
">Supererat illud ma
<
lb
/>
ximum à qualitatum coniugationibus at
<
lb
/>
non vident hoc in miſtis oſtendere: calida
<
lb
/>
enim quædam ſunt & humida, alia calida
<
lb
/>
& ſicca, atque ſic deinceps. </
s
>
<
s
id
="
s.000680
">At in elemen
<
lb
/>
tis quoniam calor & ſiccitas tam immodica
<
lb
/>
ad interitum omnia erant traductura, pro
<
lb
/>
elemento cœleſtem calorem ac bene tem
<
lb
/>
peratum ſubſtituit, ex quo omnia genera
<
lb
/>
rentur. </
s
>
<
s
id
="
s.000681
">Hoc quidem ac putredine tum motu
<
lb
/>
generari ſolet materia, quam ignem vocant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000682
">Ignis
<
expan
abbr
="
itaq;
">itaque</
expan
>
ſit, ſed elementorum
<
expan
abbr
="
nequaquã
">nequaquam</
expan
>
. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000683
">
<
margin.target
id
="
marg53
"/>
Primo Can
<
lb
/>
ticæ com
<
lb
/>
mente 15.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000684
">Iam ſcio quid dicturi ſint nonnulli. </
s
>
<
s
id
="
s.000685
">Quis
<
lb
/>
tu es tam audax, qui aduerſus Philoſophum
<
lb
/>
ſentire audes? </
s
>
<
s
id
="
s.000686
">præſertim in tam confirmata,
<
lb
/>
atque antiqua rerum ſententia. </
s
>
<
s
id
="
s.000687
">Deinde, quo
<
lb
/>
nam pacto grandinum & niuis generatio
<
lb
/>
oſtendet ignem ibi non eſſe, quum etiamſi
<
lb
/>
nullus adſit ignis, attamen non par eſt regio
<
lb
/>
nem illam eſſe ſrigidiſſimam, cùm radiis ſy
<
lb
/>
derum illuſtretur, & nihilominus aër ipſe, in
<
lb
/>
quo ſita ea eſt regio, calidiſſimus ſit? </
s
>
<
s
id
="
s.000688
">Ignem
<
lb
/>
quoque cùm dicimus atque elementum, rem
<
lb
/>
prorſus calidiſſimam ac ſicciſſimam intelli
<
lb
/>
gimus: hic noſter ignis calidiſſimus eſt ac
<
lb
/>
ſicciſſimus, quo fit vt immiſtus etiam ſit:
<
lb
/>
nam ſi miſtus eſſet, talis eſſe non poſſet,
<
lb
/>
quare hic ignis elementum eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000689
">Hæc ſunt quę tametſi non mihi
<
expan
abbr
="
obiiciãtur
">obiiciantur</
expan
>
,
<
lb
/>
obiici tamen poſſe ſentio. </
s
>
<
s
id
="
s.000690
">Ergo vt ad
<
expan
abbr
="
Ariſto-telẽ
">Ariſto
<
lb
/>
telem</
expan
>
<
expan
abbr
="
deueniã
">deueniam</
expan
>
, homo ille fuit, & in diſſectione
<
lb
/>
ac ſingularibus in multis aberrauit. </
s
>
<
s
id
="
s.000691
">
<
expan
abbr
="
Quin-etiã
">Quin
<
lb
/>
etiam</
expan
>
illo poſteriores & Theophraſtus, & Ga
<
lb
/>
lenus plura perperàm ſcripsêre,
<
expan
abbr
="
itaq;
">itaque</
expan
>
ſi licuit
<
lb
/>
illi Platonem ob veritatem relinquere, cur
<
lb
/>
etiam ob
<
expan
abbr
="
eandẽ
">eandem</
expan
>
illum nobis deſerere non li
<
lb
/>
cebit? </
s
>
<
s
id
="
s.000692
">Propoſitiones quaſdam conatus eſt ge
<
lb
/>
nerales aſtruere, quas experimentum falſas
<
lb
/>
eſſe docet: vt, quòd
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
animal bene oleat,
<
lb
/>
quodque graue non poſſit, vtrinque promi
<
lb
/>
nere, atque ideo terra non ex vtraque parte
<
lb
/>
aquis promineat, quæ tamen experimento
<
lb
/>
falſa eſſe depræhenduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.000693
">
<
expan
abbr
="
Itaq;
">Itaque</
expan
>
ſi inter mil
<
lb
/>
le propoſitiones, in duabus, aut tribus aber
<
lb
/>
raſſe illum fateamur, haud rem homine indi
<
lb
/>
gnam etiam ſapientiſſimo feciſſe illum di
<
lb
/>
cemus. </
s
>
<
s
id
="
s.000694
">Nam & ab Auerroë ipſo in paucis
<
lb
/>
deſeritur, in nonnullis coarguitur, in pluri
<
lb
/>
bus verò ſenſu tranſpoſito defenditur. </
s
>
<
s
id
="
s.000695
">Hoc
<
lb
/>
autem verè eſt etiam ipſum confutare, non
<
lb
/>
tueri. </
s
>
<
s
id
="
s.000696
">Sed
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
in hoc diſſentimus ab Ariſto
<
lb
/>
tele:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
in
<
expan
abbr
="
cõcauo
">concauo</
expan
>
orbis Lunæ, nec
<
expan
abbr
="
ignẽ
">ignem</
expan
>
eſſe
<
lb
/>
vult, nec rem
<
expan
abbr
="
calidiſſimã
">calidiſſimam</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.000697
">Quod ad regionem </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>